Kapalý kalmasý ile yüzleþtiðimiz bir gerçek var sosyal medya þirketleri konusunda. Devletlerin ve toplumlarýn hukuklarý ve düzenlerinin üstünde bir yerde konumlanmýþ durumdalar. Bunu yaparken dayandýklarý kurallar bütününün hukukiliði ve mahiyeti noktasýnda büyük sorunlar ve tartýþmalar var ama kimse bu konuya girmiyor nedense!
TOPLULUK KURALLARI
Kimse düþünüyor mu acaba bu kurallarýn hukuki mahiyeti nedir diye? Bence tüm mesele burada düðümlenmekte. Bir þirket kendince "politikalar" ve bu politikalara uyumlu "kurallar" ihdas ediyor. Tüm dünyanýn buna uymasýný istiyor. Ama kendisi ülkelerin kurallarýna tabi olmuyor, saygý duymuyor...
HERKES ABD VATANDAÞI!
Sadece tanýdýðý tek kural veya tek hukuk var o da ABD yasalarý. Dolaysý ile kendisine üye kullanýcýlara, dünyanýn neresinde olursa olsun ABD vatandaþýna uyguladýðý kurallarý uyguluyor ve herkesin ABD vatandaþý gibi olmasýný bekliyor. Sadece kiþilerin deðil, ülkelerin de!
MAHÝYETÝNÝ TARTIÞMAK ZORUNDAYIZ
Topluluk kurallarýnýn yasal durumu belirsiz. Bu konuda ciddi çalýþmak ve Türk Hukukunda bunu yerli yerine oturtmak gerekiyor. Bunun için doðru soruyu sormak þart... Doðru soru "bu kurallarýn mahiyeti yani niteliði ne, nereye kadar iç hukukumuzda saygý duyulabilir veya uygulanabilirler" þeklinde olmalý bence. Buna cevap net mi bilmiyorum. Ancak bize gerekli olanlar bu sorunun altýnda eminim.
ÝNTERNETÝN AKTÖRLERÝ...
"Ýçerik", "yer", "eriþim" ve "hizmet" saðlayýcýlar... Bunlarýn tamamýnýn tanýmýna 5651 s. Ýnternet Kanunundan ulaþabilirsiniz. Bunlar temel aktör. Ýçerinden birisi var ki konumuzla ilgili. Bu da "sosyal að saðlayýcýlarý". Bu kavram mevzuata 2020'de girdi. Buna göre, (m.2/s) sosyal etkileþim amacýyla kullanýcýlarýn internet ortamýnda metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluþturmalarýna, görüntülemelerine veya paylaþmalarýna imkân saðlayan gerçek veya tüzel kiþiler sosyal að saðlayýcý olarak kabul ediliyor. Sosyal að saðlayýcýlarýna 2022 yýlý deðiþiklikleri ile birtakým zorunluluklar getirildi. Tam yetkili yasal temsilci bulundurma, rapor ve bilgi sunma, adli konularda muhatap bulundurma yani þube açma vb. Ancak buna uyum halen tam olarak gerçekleþmedi...
DEVLET GÝBÝ DAVRANIYORLAR
Sosyal medya þirketleri týpký birer devlet. Vatandaþlarý, kullanýcýlar. Hükümeti, yönetim kadrosu. Anayasasý, þirket sözleþmesi. Siyaseti, "politikalarý" ve kanunlarý ise "topluluk kurallarý". Ve bunlar kendi istedikleri ülkelerde elçilik yani þube açýyorlar. Yurttaþýna hizmet sunduklarý devletlerin ulusal kurallarý ile devamlý bir çatýþma halindeler.
KANUN KOYUCU GÝBÝLER
Evet, Meta adeta bir "kanun koyucu" refleksi ile karþýmýza çýkýyor. Þirket, bir yayýn politikasý belirliyor ve bunu "Topluluk Kurallarý" olarak belirtiyor (kýsaca): "Instagram'ýn insanlarýn ilham alabileceði ve kendilerini ifade edebileceði özgün ve güvenli bir yer olarak kalmasýný istiyoruz. Bu topluluðu daha da iyi hale getirmemize yardýmcý olun. Yalnýzca kendi fotoðraf ve videolarýnýzý paylaþýn ve yasalara daima uyun. Instagram'daki herkese saygý duyun. Ýnsanlara spam göndermeyin veya çýplaklýk barýndýran içerikler paylaþmayýn..." diyor.
NÝTELEME TEKELÝ
Bu tanýmý yaptýktan sonra; kendine göre "terörizm" "þiddet içeren aþýrýlýk", "çocuk cinsel istismarý", "taciz/suistimal", "nefret söylemi" vb. kavramlara dair tanýmlarý yapýyor. Ama bunlara dair algýlama ve niteleme tekeli kendisinde! Zaten sorunda burada baþlýyor.
HUKUKUN UFAK AMA ETKÝLÝ KISMI!
Rudri Bhatt Patel'in ifadesi ile "sosyal medya hukuku, kullanýcý tarafýndan oluþturulan içerik ve bu içeriði barýndýran çevrimiçi web siteleriyle ilgili yasal sorunlarýn tümünü içerir". Topluluk kurallarý ise bu konunun sadece ufak bir kýsmý ama etki alaný çok büyük.
DÜNYA NÜFUSU 2024'TE 8 MÝLYARI AÞTI
We Are Social'in (2022) yayýnladýðý rapora göre dünya nüfusunun yaklaþýk %70'i; cep telefonu kullanýyor. Ocak 2022'de dünya çapýnda 4,62 milyar sosyal medya kullanýcýsý var. Bu, dünya toplam nüfusunun yüzde neredeyse %60'ý demek. Türkiye'de Ocak 2022'de ülkemizde 68,90 milyon sosyal medya kullanýcýsý bulunuyordu. Bunlar bile baþlý baþýna etkinin çapýný, ilgili alanýn geniþliðini gösteriyor...
HUKUKÇULARA 5 SORUM VAR!
ABD merkezli bir þirketin belirlediði kurallar iç hukukta hangi zemine oturmaktadýr?
Ýç hukuk düzenlemesi ile çeliþen bir uygulamada hangi kural, niçin üstün tutulacaktýr?
Ülkelerin ulusal hukuklarýnýn bu kurallar üzerindeki etkisi ne düzeyde seyredebilir?
Þirketlerin ulusal mahkemelerin kararlarýný uygulamama tercihi hukuki midir?
Kýsacasý; "bu topluluk kurallarýnýn hukuki nitelik ve mahiyeti nedir?"
Bunu tartýþmadan, açma-kapama meselesini saðlýklý zemine oturtamayýz...
