Kandaki þeker deðiþimi hakkýnda en saðlýklý bilgiyi veren Hemoglobin A1c testi, vücudun 3 aylýk ortalama deðerlerini yansýtýr. Ailesinde diyabet olan ya da gebelik döneminde þeker problemi yaþayan kiþilere düzenli test yaptýrmalarýný öneriyorum.
Hemoglobin A1c (HbA1c) güvenli ve ucuz bir kan testidir. Üç aylýk ortalama kan þekeri deðerini yansýttýðý için çok önemli bilgiler verir. Baþlangýçta þeker hastalarýnýn kan þekeri ayarý takibinde kullanýlan bu testin kullaným alanýn giderek geniþlediðini söyleyebilirim. Test, diyabetin daha ortaya çýkmadýðý “prediyabet” yani diyabete bir adým önce döneminde bile kandaki þeker oynamalarý hakkýnda, hatta bozulmuþ açlýk glikozu toleransý yani vücutta kontrolsüz kan þekeri oynamalarý ve bozulmuþ tokluk glikoz toleransýný deðerlendirmede de iþe yarayabiliyor. Yorumlamasý oldukça kolay. Diyelim ki; ailenizde diyabeti olanlar var. Eðer sizin yaptýracaðýnýz bu testte elde edilen deðerler yüzde 5,7-6,5 arasýnda ise bu rakamlar sizin “diyabet riskli artmýþ gruba dahil olduðunuz” anlamýna gelebiliyor. Özellikle göbek bölgesinde ciddi yað birikimi olan ve “insülin direnci” saptananlarda, daha önceki gebeliklerinden herhangi birinde “gebelik diyabeti” tanýsý almýþ veya iri bebek doðurma öyküsü olan kadýnlarda, “reaktif hipoglisemi” tanýsý konulanlarda HbA1c testi kan þeker dengesinde bir bozulmanýn erken iþareti olabiliyor.
3 ayda bir test
Testin, diyabet hastalarýnda çok daha önemli anlamlarý var. Bir diyabetlide HbA1c’nin yükselmesi diyabete baðlý damar ve sinir sistemi hasarlarýnýn beklenenden daha hýzlý geliþeceði anlamýna gelebiliyor. Ayrýca bir diyabetlinin yüksek olan HbA1c deðerlerindeki yüzde 1’lik düþüþ bile diyabete baðlý komplikasyonlarda azalma anlamýna geliyor. Bu nedenle aile hekimleri, dahiliye uzmanlarý ve endokrinologlar þeker hastalarýnda her üç ayda bir HbA1c testi yapýlmasýnýn uygun olacaðýný belirtiyorlar. Ayrýca obezitesi, reaktif hipoglisemisi ya da prediyabeti olanlarda HbA1c deðerleri bozulmuþ glikoz metabolizmasýnýn durumu hakkýnda da fikir verebiliyor. Amerikan Beslenme ve Diyetetik Akademisi son araþtýrmalar doðrultusunda özellikle yüksek HbA1c deðerinin kalp damar hastalýklarýnda da risk faktörü olacaðýný belirtmiþ, Amerikan Obezite Birliði önerilerinden olan her 3 ayda bir bu testin düzenli yapýlmasý fikrini onaylamýþtýr.
