Cuma günü Diyarbakýr'da Dicle Üniversitesi tarafýndan düzenlenen Diyarbakýr Anneleri Sempozyumuna katýldým. Çok farklý þehirlerden akademisyenler vardý. Prof. Dr. Vahap Özpolat, bölgede sosyolojik çalýþmalar yapmýþ bir sosyolog. Sempozyumu düzenleyen kurulun baþkaný. Yeni akademisyenlerle tanýþtýk, yeniden bölgemizin ve ülkemizin bir meselesi üzerinde düþündük.
Ben de tebliðimde özne, kadýn ve Diyarbakýr Annelerinin bunlarla iliþkisi üzerinde durdum. Özne anneleri anlattým. Çünkü özne kadýn ve özgür kadýn söylemleri çok etkili bir þekilde araçsallaþýyor. Özellikle özne kadýn söylemi PKK terörü ve DEP siyasi çevreleri tarafýndan yoðun bir þekilde kullanýlmakta. Kürt kadýnýn özne olmasý ileri sürülmekte. Bu yaklaþým çerçevesinde Kürt kadýnlar anne, baba, aile, gelenek, din gibi sosyolojik baðlamlardan koparýlarak kolaylýkla teröre ve etnik milliyetçi siyasete katýlmanýn ideolojik temeli haline gelmekte. Baba, gelenek ve aile otoriteleri ret edilirken baþka otoritelere katýlma kolaylaþmakta. Yine devlet ve iktidar olgularý "eril politik tahakküm" diye okunarak devlete karþý olmak bir özgürleþme tutumu olarak gösterilmekte. Oysa özgürleþme adýna yaþanan bu zihni kopuþtan sonra, kör itaatle PKK ve onun çevresine katýlma çaðrýsý yapýlmakta. Hatta çaðrýdan öte kopuþ sonrasý bilinç dýþý veya zorla daha berbat baskýcý aygýtlarýn ortasýna düþülmekte.
PKK ve onun sert ideolojisi etrafýnda "örgüt", "parti", "parti", "kadro" gibi otoritelere mutlak itaat istenir. Kadýn öznesi bu otoriteler karþýsýnda tamamen siliktir, yoktur. Çünkü bunlar sol ve nasyonalist kolektivizmle beslenen yapýlardýr. Faili, özneyi ret etmektedirler. Bu yapýlara katýlýmla beraber "öznenin ölümü" gerçekleþmektedir. Kadýn öznesi tamamen yok olmaktadýr. Artýk kadýnýn da erkeðin de özne bilinci ve ruhu yoktur. Bunun yerine parti vardýr, lider vardýr, örgüt vardýr.
Diyarbakýr Anneleri de yaptýklarý eylemlerle "özne kadýn" tutumunu ortaya koyuyorlar. Mutlakçý bir ideolojinin hegemonyasýna karþý tutum geliþtiriyorlar. Örgüt, parti, liderlik, kadro etrafýnda oluþan ve üretilen þiddet iktidarýna meydan okuyorlar. Þiddet iktidarýnýn evlatlarý üzerinde ürettiði kâbuslara karþý çýkýyorlar.
Bunlar özgür kadýn ve özne annelerdir. Özgür kadýnlar, çünkü büyük bir terör organizasyonunu, geniþ bir siyasal yapýyý karþýsýna alma pahasýna tercihte bulunuyorlar. Büyük kötülüðe (teröre) karþý iyiliði tercih etme cesaretini gösteriyorlar.
Özne anneler; çünkü "dað", "silah", "terör", "parti" etrafýnda oluþan büyük kolektif yapýlar karþýsýnda anne benliklerini harekete geçiriyorlar. Anne benliði, çok farklý bir kadýn özneliðini temsil eder. Merhameti, þefkati, kollayýcý ve fedakârlýðý ifade eder. Kadýnýn bir üst benlik içinde doðurganlýk özelliðini yaþamasýdýr. Kendiliðinden baþka bir kendilik önünü açmaktýr. Çoðalmaktýr. Öznenin çoðalmasýdýr. Öznenin salt kendisine kapanarak benliðini hapishaneye çevirme durumundan çýkmasýdýr. Bu açýdan her annelik, bir kadýn öznelliðinin sýnýrlar ötesi atýlýmlara yönelmesi manasýna gelir.
Bu özne anne politiktir. Ancak politiktik, evlat politikasý içindir. Buna "merhamet politikasý" dememiz gerekir. Merhamet politikasý, siyasal partiler tarafýndan sürdürülen ve çeþitli pragmatik boyutlara da sahip olan bir politika deðildir. Merhamet politikasý, evlatlarýný þiddet iktidarýndan kurtarmak için üretilen bir dizi cesur pratik ve söylemleri kapsar. Kamuoyu üretme duygusuna matuftur. Mevki elde etmek, güç sahibi olmak, yönetmek duygusunu tatmin etmek gibi amaçlar peþinde koþmaz. Özne kadýnýn annelik ruhundan tezahürüyle birlikte geliþen bir yaklaþýmdýr. Anne öznelerin beraberlik ve dayanýþmasýný anlatýr. Bu nedenle Türkiye'nin farklý illerinden anneler bir araya geliyor, nöbet tutuyor, mücadele ediyor, kamuoyu oluþturuyor.
Diyarbakýr Anneleri, ne olursa olsun annenin evladýný ölümün içinden çýkarmanýn cesur pratikleri. Annelik ruhunun, evlatlarý üzerine düþen vahþete karþý isyaný. Kadýn öznelliðinin annelikteki tezahürleri.
