Diziler insanlara hayat tarzý pompalar, bilinçaltýna iþler mi?Siyasi deðil bilimsel bir tartýþmadýr bu aslýnda.Adýna subliminal mesaj denilir ve burada mesaj bilince deðil bilinçaltýna gönderilir. Gerçekte en çok reklam ve propaganda da kullanýlýr ama zaman içerisinde dizi ve filmlere de yayýlmýþtýr. Çok basit bir örnekle açýklayayým, sevdiðiniz bir dizi karakterinin rol gereði kullandýðý eþyanýn markasý aslýnda size yollanmýþ subliminal bir mesajdýr. Ýþin bilimsel tartýþma kýsmý aslýnda daha uzun. Subliminal mesajlarý, göz çukuru ya da bilimsel adýyla fovea’nýn algýladýðý, gözün bu kýsmýnýn retinanýn küçük nesneleri ve ayrýntýlarý ayýrt etme yeteneðinin en yüksek olduðu kýsmý söylenir. Mesajlarýn 25. karede yer aldýðýndan tutun da digital müzik içerisinde de olduðuna dair yayýnlar, bilimsel tartýþmalar var ama biz konumuza dönelim.
***
Türkiye’de diziler ve programlar hayat tarzý pompalar mý sorusunu konuþalým.Bu konuda RTÜK’ün geçmiþte verdiði emsal kararlar var. Mesela erkeklerin kadýn kýlýðýna girip yarýþtýklarý bir format daha baþlamadan Kurul tarafýndan veto edilmiþti. Gerekçe de özendirici olma ihtimaliydi. Bir baþka örnek daha vereyim. Hollywood ve Amerikan sinema sektörü Musevi sermayesinin en etkin olduðu yerlerden biridir.O yüzden aþk filmlerinden tutun da, macera filmlerine kadar,dinle hiç alakasý olmayan filmlerde bile iyi karakterlerden biri mutlaka Musevi’dir.
***
O kadar uzaða gitmeye ya da bilimsel tartýþmalara o kadar dalmaya gerek yok aslýnda. Bir dönem Kurtlar Vadisi’yle ilgili çok sayýda özendirme tartýþmasý yaþanmýþtý.Subliminal mesaj falan deðil bu sadece özenmek denilen þeydi.Bugün günlük hayatta kullandýðýmýz dil dizilerin etkisi açýsýndan son derece çarpýcý örneklerle doludur.
Halvetten tutun da Recep Ývedik karakterinin garip baðýrýþlarýna kadar günlük konuþmalarýmýza girmiþ bir sürü cümle bulabilirsiniz. Bunlarý yazmamýn sebebi televizyon ve sinemanýn insanýn gerek bilincine gerekse de bilinçaltýna iþlediðini hatýrlatmak.
***
Türkiye’de dizilerin insanlarýn hayatýndaki etkileri üzerine hazýrlanmýþ tezler var. Bir kýsmý son derece ikna edici örneklerle dolu bir kýsmý peþin kabul görmüþ düþünceleri doðrulama amaçlý.Kesin olan iþin bilimsel kýsmýný týpký diðer ülkeler gibi fazla konuþmadýðýmýz ve bilmediðimiz. Ne de olsa seyretmek düþünmekten daha kolay...
