Baðýþýklýk sistemini destekleyici doðal ürünlerin kanser tedavisini olumsuz etkilediði düþünülüyor. Oysa baðýþýklýk sistemini güçlendiren ürünler bitkiler âleminde çok yaygýn. Ancak hastalar, tedavinin yanýnda bunlara da baþ vurduklarýnda “Sen yine ot - çöp kullanmýþsýn” diye suçlanýyor.
Halk arasýnda “Amerika’yý yeniden keþfetmek” diye bir deyiþ vardýr. Bilinen gerçeklerin yenilik gibi tekrardan ortaya atýlmasý anlamýnda kullanýlan bir söz. Aslýnda Ýngilizce karþýlýðý “Tekerleði yeniden keþfetmek” (Reinvent the Wheel).
Geçtiðimiz hafta içerisinde ulusal gazetelerimizden birinde çýkan bir yazý dizisinde kanser tedavisinde “immünoterapi” uygulamalarý yeni bir keþif olarak ele alýnmýþ ve baþarýlý uygulamalar ile ilgili uzman hekimlerin görüþlerine yer verilmiþti. Hâlbuki immünoterapinin kanser tedavisindeki önemli katkýsý “geleneksel tedavilerde” binlerce yýldýr biliniyor ve uygulanýyor. Bu konuyu daha önce uzmanlarýn dikkatini çekmeye çalýþmýþtým. Birkaç yýl önce Çin’de Urumçi/Sincan’da bulunan Týp Üniversitesini (13 bin öðrencisi var) ziyaret ettiðimde bu konuda onkolog (kanser uzmaný) olan rektör yardýmcýsý ile olan görüþmemde kanser tedavisinde baðýþýklýk sistemini destekleyen ürünlerle elde ettikleri baþarýlarý bu köþemde sizlerle paylaþmýþtým. Hâlbuki ülkemizde kanser tedavisi sýrasýnda baðýþýklýk sistemini destekleyici ürünlerin kullanýlmasýnýn tedaviyi olumsuz etkileyeceði öngörüsü ile genellikle bu tip uygulamalardan kaçýnýlýyor. Baðýþýklýk sistemini uyaran, destekleyen, düzenleyen ürünler ya da maddeler bitkiler âleminde çok yaygýn bulunuyor. Bu nedenle, kanser tedavisinin yetersiz kaldýðý durumlarda hastalar doðrudan “Sen bir ot, çöp kullandýn” diye suçlanýyor.
Peki ne deðiþti de birden immünoterapi öne çýktý? Büyük ilaç firmalarý immün sistem üzerinde etkili birkaç ilacý piyasaya sürünce, immünoterapi kanser tedavisinde yeni bir buluþ, bir umut gibi gösterilmeye baþlandý. Tabii tahmin edebileceðiniz üzere, ilaç uygulama maliyeti dudak uçuklatan cinsten. Aslýnda immünoterapi “iki ucu keskin kýlýç”. Yani bilinçsiz þekilde uygulanmasý umulanýn aksine riskli olabilecek bir uygulama. Herkeste ayný biyolojik cevabý vermesi, her kanser tipinde yararlý olmasý söz konusu deðil. Nitekim görüþ bildiren uzmanlar da bu ilaçlarýn hâlihazýrda herkeste beklenen baþarýyý saðlayamadýðýný ifade ediyorlar.
Geliþigüzel de kullanmamalý
Bitkisel kaynaklarýn baðýþýklýk sistemi üzerinde etkili zengin çeþitlilikte ürünler sunmasý nedeniyle, yeni çýkan bu ilaçlara alternatif olarak, doðal ürünlerin geliþigüzel kullanýlmaya çalýþýlmasýnýn istenmeyen sonuçlar doðurabileceðini göz ardý etmemek gerekir. Bu konuda üzerinde çok sayýda bilimsel araþtýrmasý yapýlmýþ bazý bitkilerin uzmanlar denetiminde uygulanmasý düþünülebilir. Bunlar arasýnda Zencefil kökü, Çin Geveni olarak adlandýrýlan Astragalus membranaceus kökleri (Çincesi Huang-qi) öncelikli tercih olabilir.
Adý ayný ama, türü?
Bu konuda dikkat çekmek istediðim bir husus var. Her bitki türünün hatta ayný bitki türünün bile yetiþtiði koþullara baðlý olarak farklý içeriklere sahip olabildiði biliniyor. Yine gazetelerden biri tarafýndan kupon karþýlýðý verilen bir Þifalý Bitkiler Ansiklopedisi’nde Çin halk týbbýnda kanser tedavisinde baðýþýklýk sistemini desteklemek üzere yüzyýllardýr kullanýlan Astragalus Membranaceus kökleri Türkçe karþýlýðý olarak “Geven” verilmiþ. Ülkemizden baþlayarak Çin’e kadar uzanan kýraç topraklarda binlerce Astragalus türü bitkisi yetiþmekte. Sadece ülkemizde 500 kadar farklý türü bulunuyor. Bunlardan hemen hiçbiri halk arasýnda ilaç olarak kullanýlmaz. Taþýdýklarý toksik bileþenler (alkaloit, nitratlý) nedeniyle hayvanlara bile yeterli yem bulunmazsa az miktarda verilir. Bu durumda insanlarýn ülkemizde yetiþen türlerin köklerini tedavi amacýyla kullanmasýnýn ortaya çýkarabileceði riskleri düþünebiliyor musunuz? Yani kullanýlan ürünün güvenilirliði de önemli.
