''Asuman kara, alem kara/ dost yakýnlar könli kara/ atalar bagri doldu yara/ kani gök büre, gök büre?''
Istýrap dolu kopuzlarýnýn eþliðinde, ozanlarýnýn avazlarýný yolluyorlar bize ulaþan son mektuplarýnda Uygurlar... Kendilerine çýkýþ ve kurtuluþ yolunu gösterecek Gök Börü'yü soruyorlar göðüslerini yýrtarak...
Uygurlarýn en bariz vasýflarý "mücahidin"den ve "muhacirun"dan oluþlarýdýr. Dünya üzerinde baðýmsýzlýk ve varoluþ mücadelesi veren tüm Ýslam halklarýna destek olmakla namlýdýrlar; ki bizim Milli Mücadelemizde de aktif olarak yer almýþ mücahid ve muhacir bir toplumdur... Onlarýn yaþadýðý soykýrýmý yeterince iþitemiyorsak, sebebi var... Çin Halk Cumhuriyeti'nin dýþa kapalý düzeni, Mao'dan itibaren tüm enternasyonel illüzyona raðmen, aþýrýdan da aþýrý güvenlikçi tezle sürerken, dünyayý saðýrlaþtýrýcý bir setle sevk edilmektedir... Ki bu da Doðu Türkistan'da yaþanan içler acýsý zulmü maalesef dünyanýn ve bizlerin gözlerinden setretmektedir...
Doðu Türkistan, 200 yýldýr karanlýk bir iþgal geçidinde, tüm yapayalnýzlýðýna ve uðradýðý pervasýz vahþetlere raðmen direnen bir yurt... 1949'dan sonrasýysa kalkmayan bir demir perde!
Çin'in resmi olarak "Xingjiang Özerk Bölgesi" dediði, bizdeki haliyle; "Þarki Türkistan"da 2015 Ramazan'ý, yine cehennem provasýna dönüþtürüldü. Oruç tutanlarýn hapse atýldýðý, iþten çýkartýldýðý, tesettürün yasaklandýðý, kadýnlara zorunlu kürtajýn uygulandýðý gerçeði, özyurtlarý iþkencehaneye çevrilmiþ Uygurlarýn yaþadýklarýndan sadece birkaçý...
***
Çin'in kuzeybatý sýnýrýný oluþturan Doðu Türkistan, ülkemizin neredeyse iki katý büyüklüðünde bir coðrafyaya yayýlmýþtýr ve nüfusu 23 milyon civarýndadýr. %45'i Uygurlardan ve Çin'in nüfus politikasý çerçevesinde bölgeye yerleþtirdiði %40 oranýnda Çinli nüfustan oluþan popülist yapýsýnda, yerli halka ciddi ayrýmcýlýklar uygulanmaktadýr. Çocuk sahibi olma ve nüfusa kaydolma gibi en temel vatandaþlýk haklarý konusundan, eðitim ve istihdamda yaþadýklarý hoyrat ayrýmcýlýklar, dil yasaðý, isim yasaðý ve dini yaþama yasaðý gibi bariz ve aðýr baskýlarla, Doðu Türkistanlýlar Çin nefretinin zulmü altýndadýr...
Çin'de 56 civarýnda etnik grup var ve tüm bu farklý halklarý "Han Çinli" profilinde sunulan üst kimlikte meczetmek istiyor yeniÇin Ulusalcýlýðý. 1949-1997 arasýnda Mao döneminden intikal eden anti-Amerikan, anti-Kapital ve anti-Milliyetçi Çin bakýþýyla Glasnosta kadar idare edilmiþti. Ama Glasnost sonrasý ciddi sarsýntý yaþandýðý için, yeni tanýmlarla tahkim edilmeye çalýþýldý karþýtlýklar; "Han Çinli" modeli böyle çýktý ortaya... Özellikle 2002 sonrasý Uluslararasý arenada da destek bulmasý için dikte edilen "3 Þer"; "bölücülük, terörizm ve fundamentalizm"le savaþ üzerine kurulan yeni ulusalcýlýktan, en aðýr payý Doðu Türkistan aldý.
Zira 56 etnik topluluk içinde en kalabalýk nüfus ve en geniþ coðrafya Uygurlarýn... Buna bir de Müslüman oluþlarý eklenince... Terör ve fundamentalizm çeperleri üzerinden Doðu Türkistaný sýkýþtýrmanýn halen en elveriþli yolunu kullanmaktadýr Çin...
Ne var ki... 1997'deki Gulca olaylarý, yaþanan aðýr iþkence ve toplu katliam vakalarý, dünya basýnýna yansýmýþ, insanlýk ayýbýnýn saklanacak hali kalmamýþ, Uluslararasý Af Örgütü gibi kuruluþlarýn meseleye dikkat çekiþiyle gözler istemeye istemeye de olsa Doðu Türkistan'a çevrilmiþtir...
"Ýstemeye istemeye"... Çünkü dünya bu acýlý feryadý maalesef duymak istemiyor. Çin gibi bir devle baþýnýn belaya girmesini kimse göze alamýyor. Ýþin bir de Þanghay Cephesi var. Þanghay Beþlisi sadece ekonomik çerçeve ve enerji hatlarý üzerinden birbirine baðlý deðil... Ya da bu baðlarý öylesine kuvvetli ki; insanlýk suçu iþleyenleri bile bir þey olmamýþçasýna örtbas edecek kadar... Bosna soykýrýmýnýn faili Sýrbistan'a arka çýkan Rusya örneðinde de olduðu gibi...
Doðu Türkistan'ýn Çin'in batý þeridindeki tampon bölgesi olmasýnýn yaný sýra; bölgenin petrol, doðalgaz ve uranyum yataðý oluþu da Çin zulmünün sebeplerindendir. Malakka boðazýndaki güvensizlik giderek arttýkça, enerji taþýnmasý için denizden kara yoluna hýzla çekilme kararý alan Çin için Doðu Türkistan; güvenli enerji hattý anlamýnda... Tüm bu jeopolitik, Uygurlar üzerinde uygulanan nefret ve soykýrýmý besleyen zemini hazýrlamaktadýr...
***
ÝHH'nýn hazýrladýðý Doðu Türkistan Raporu ve SetaDC'den Kýlýç Buðra Kanat'ýn analizleri konuyu çerçeveleyen bilgileri sunuyor.
Cumhurbaþkanýmýzýn Çin'e yapacaðý seyahatle kesiþen son kriz, Doðu Türkistan için diplomatik bir çýkýþ imkanýna dönüþebilir mi? Çin ile süren gerek ticari kültürel diplomasi, gerekse füze müzakereleri çerçevesi, Türkiye'nin masada konuþacaðý hemen her cümlenin diplomatik karþýlýðýný üretecek boyutta olsa gerek...
Feryatlarý bize ulaþan Uygularýn inancý odur ki: Cumhurbaþkanýmýzýn dünyayý hakka ve adalete çaðýran duruþu, tüm mazlumlarýn umududur.
Uygurlarýn ifadesiyle; Dünyanýn saðýrlaþtýðý bu derin yaranýn, ''elem-i mücerret''ten çýkýp, ''selamet-i müþahhas''a taþýnmasý gerekiyor artýk. Ve Tayyip Erdoðan mazlum Doðu Türkistan'ýn umudu olarak, gerek Çin Halk Cumhuriyetini gerekse Þanghay Cephesini; adalete, insan onuruna, açýk topluma, barýþ ve çözüm sürecine ikna edebilecek tek dünya lideridir...
