Son yýllarda çalýþan annelerle ilgili getirilen düzenlemelerden birisi de doðum ve evlat edinme sonrasý kýsmi süreli (part-time) çalýþmadýr.
Doðuma baðlý izinlerin bitiminden sonra ebeveynlerden birisine ve 3 yaþýndan küçük çocuðu evlat edinenlere kýsmi zamanlý çalýþma hakký getirilmiþtir. Bu haktan yararlanmak için iþ sözleþmesinin belirli veya belirsiz süreli olmasýnýn bir önemli bulunmamaktadýr.
Bazý istisnalar dýþýnda kalan iþlerde, iþverenlerin, þartlarý taþýyan çalýþanýn talebi olmasý durumunda kýsmi süreli çalýþma hakkýný kullandýrmasý gerekmekte olup, iþverenin herhangi bir takdir veya kabul etmeme hakký yasal olarak yoktur.
***
Yapýlan düzenlemeye göre, doðum sonrasýnda analýk (doðum) istirahat raporu, yarým çalýþma ödeneðine iliþkin ücretsiz izin hakký veya altý aya kadar ücretsiz izin bitiminden itibaren çocuðun mecburi ilköðretim çaðýnýn baþladýðý tarihi takip eden aybaþýna kadar herhangi bir zamanda kýsmi süreli çalýþma talebinde bulunabilir.
Kýsmi süreli çalýþma talebi, analýk izninin bitiminden itibaren çalýþanýn isteði hâlinde kullandýrýlan altý aya kadar ücretsiz izin süresi kesilerek de yapýlabilir. Ücretsiz iznin tamamýnýn kullanýlmasý þartý aranmaz.
Kýsmi süreli çalýþma talebi, bu haktan faydalanmaya baþlamadan en az bir ay önce iþçi tarafýndan yazýlý olarak iþverene bildirilmesi gerekir.
Ebeveynin kýsmi çalýþma imkânýndan yararlanabilmesi için bahsedilen tüm izin haklarýnýn tüketilmesi þartý aranmayacaktýr. Nitekim doðumdan sonraki analýk izni süresinin tamamlanmasýnýn ardýndan ya yarým çalýþma ödeneðine iliþkin ücretsiz izin hakkýnýn ya da kadýn iþçinin talebiyle altý aya kadar ücretsiz izin hakkýnýn kullanýlmasýnýn ardýndan kýsmi süreli çalýþma için talepte bulunulabilecektir.
***
Öte yandan çocuðun sað doðmasý ve izin süresince de hayatta olmasý iznin kullanýmý açýsýndan önemlidir.
Ebeveynlerden birinin çalýþmamasý hâlinde, (özel durumlar hariç) çalýþan eþ kýsmi süreli çalýþma talebinde bulunamaz.
Eþlerden birinin çalýþmamasý halinde diðer eþ kýsmi süreli çalýþmadan yararlanamayacaktýr.
Usulüne uygun olarak yapýlan kýsmi süreli çalýþma talebi, bildirim tarihinden itibaren en geç bir ay içinde iþveren tarafýndan karþýlanýr. Ýþveren; iþçiye, talebin karþýlandýðýný yazýlý olarak bildirir. Ýþveren tarafýndan süresi içinde iþçinin talep dilekçesine cevap verilmemesi hâlinde, talep iþçinin dilekçesinde belirtilen tarihte veya bu tarihi takip eden ilk iþ gününde geçerlilik kazanýr. Ýþçinin belirtilen tarihte iþ edimini sunmaya baþlamasý kaydýyla kýsmi süreli çalýþma talebi geçerli fesih nedeni sayýlmaz.
Diðer bir deyiþle, kýsmi süreli çalýþma talebinde bulunan iþçinin iþ sözleþmesi sýrf bu nedene dayanarak feshedilemez. Ancak, anne veya babadan birinin çalýþmamasý halinde, çalýþan eþ kýsmi süreli çalýþma talebinde bulunamayacaktýr.
Ýþçinin kýsmi süreli çalýþma talebinde, kýsmi süreli çalýþmaya baþlayacaðý tarih ile tüm iþ günlerinde çalýþýlacak olmasý hâlinde çalýþmanýn baþlama ve bitiþ saatleri, haftanýn belirli günlerinde çalýþýlacak olmasý hâlinde ise tercih edilen iþ günleri yer alýr. Ýþçi, eþinin çalýþtýðýna dair belgeyi kýsmi süreli çalýþma talebine eklemek zorundadýr. Ýþçinin kýsmi süreli çalýþma talep dilekçesi, iþveren tarafýndan iþçinin özlük dosyasýnda saklanýr.
Kýsmi süreli çalýþmaya baþlayan iþçi, ayný çocuk için bir daha bu haktan faydalanmamak üzere tam süreli çalýþmaya dönebilir. Tam süreli çalýþmaya geri dönmek isteyen iþçi, iþverene en az bir ay önce yazýlý olarak talebini bildirir.
