Doğum yardımını kimler alabilir?
Son 15 yılda başta sağlık ve sosyal güvenlik hakları olmak üzere, bir çok alanda önemli düzenleme hayatımızı doğrudan etkiliyor. AK Parti hükümetleri döneminde sosyal yardımların ve muhtaç kesimlere verilen desteklerin çok önemli tutarlara ulaşmış olması, Devletin vatandaşına verdiği önemin ve değerin bir göstergesidir. Son torba yasayla birlikte engelli ve yaşlılara verilen muhtaçlık aylığının da iki kata yakın bir oranda artmış olması sevindiricidir.
Devletin, sosyal devlet olması nedeniyle ihtiyaç sahibi ve muhtaçlara yapılan yardım yanında, hiçbir ön şart olmaksızın, başvuran tüm Türk vatandaşlarına verilen haklar da bulunmaktadır. Bunlardan birisi de her çocuğun ilk altınını Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı vermesidir. Doğum yardımından Türk vatandaşları ile çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişiler (mavi kart sahipleri) yararlanabiliyor. Doğum yardımından tüm Türk vatandaşları yararlanabiliyor. Doğum yardımından yaralanmak için anne veya babanın ya da her ikisinin Türk vatandaşı olması yeterlidir. Bir başka ifadeyle doğum yağan eş Türk vatandaşı değilse, Türk vatandaşı olan babanın başvuru yaparak doğum yardımından yararlanması mümkündür.
Doğum yardımı, canlı doğumlar için verilmektedir. Ancak ödeme miktarına esas çocuk sırasının tespitinde, 15 Mayıs 2015 tarihinden önce doğmuş olan çocuklar da dikkate alınır.
Bazı işyerlerinde toplu iş sözleşmesi veya bireysel iş sözleşmeleri uyarınca doğum yapan kadın çalışanlara veya eşi doğum yapan erkek çalışanlara doğum yardımı adı altında birtakım sosyal ödemeler yapılabiliyor. Bu ödemelerin yapılmış olması gerekçesiyle işverenler tarafından devletten alınan doğum yardımını, ek menfaat gibi düşünerek, işçiden isteyemez. Çünkü devletin verdiği doğum yardımı herhangi çalışma veya sigortalı olma şartına bağlı ödenmemektedir. Tümüyle Türk vatandaşı/mavi kart sahibi olma niteliğiyle bağlıdır. Bu sebeplerle doğum öncesi ve sonrası sürelere ait Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan alınan geçici iş göremezlik ödeneği gibi düşünülmemelidir.
Doğum yardımı miktarları bir defaya mahsus olmak üzere;
-Birinci çocuk için 300 Türk Lirası,
-İkinci çocuk için 400 Türk Lirası,
-Sonraki çocuklar için 600 Türk Lirası olarak verilir. Doğum yardımı, hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ödenir ve haczedilemez.
Doğu yardımından yararlanmak için başvuru şartı var. Türk vatandaşları için başvuru yerleri; Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü, Sosyal Hizmet Merkezleri veya Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarıdır. Kamu personellerinin başvuruları çalıştıkları kurumdan alınmaktadır. Mavi kart sahipleri ise büyükelçilik ve konsolosluklara başvuru yapabilirler.
Doğum yardımı başvurusu, doğum yardımı kapsamına girenler tarafından, çocuğun Kimlik Paylaşım Sistemi (KPS)’ne kayıt işleminin tamamlanmasını müteakip, başvuru yerlerine şahsen ya da iadeli taahhütlü posta veya kargo yoluyla yapılacaktır.
Anne Türk vatandaşı ve sağ ise başvuru anne tarafından ya da anne adına baba tarafından yapılacaktır. Başvuru formu ile birlikte doğum belgesi ve banka bilgilerinin de gönderilmesi gereklidir.
Kamu işçilerinden, kapsamında bulundukları bireysel iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre işçinin kendisi veya eşinin doğum yapması nedeniyle işçiye bir ödeme yapılması kararlaştırılmış olanlara, kararlaştırılan tutarın doğum devlet katkısı kapsamında yapılacak ödeme tutarından daha az olması halinde sadece aradaki fark ödenir. Kararlaştırılan tutarın doğum yardımı devlet katkısı kapsamında yapılacak ödeme tutarından daha fazla olması halinde ise doğum yardımı devlet katkısı ödenmez.
