Doðum yardýmýný kimler alabilir?
Son 15 yýlda baþta saðlýk ve sosyal güvenlik haklarý olmak üzere, bir çok alanda önemli düzenleme hayatýmýzý doðrudan etkiliyor. AK Parti hükümetleri döneminde sosyal yardýmlarýn ve muhtaç kesimlere verilen desteklerin çok önemli tutarlara ulaþmýþ olmasý, Devletin vatandaþýna verdiði önemin ve deðerin bir göstergesidir. Son torba yasayla birlikte engelli ve yaþlýlara verilen muhtaçlýk aylýðýnýn da iki kata yakýn bir oranda artmýþ olmasý sevindiricidir.
Devletin, sosyal devlet olmasý nedeniyle ihtiyaç sahibi ve muhtaçlara yapýlan yardým yanýnda, hiçbir ön þart olmaksýzýn, baþvuran tüm Türk vatandaþlarýna verilen haklar da bulunmaktadýr. Bunlardan birisi de her çocuðun ilk altýnýný Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlýðý vermesidir. Doðum yardýmýndan Türk vatandaþlarý ile çýkma izni almak suretiyle Türk vatandaþlýðýný kaybeden kiþiler (mavi kart sahipleri) yararlanabiliyor. Doðum yardýmýndan tüm Türk vatandaþlarý yararlanabiliyor. Doðum yardýmýndan yaralanmak için anne veya babanýn ya da her ikisinin Türk vatandaþý olmasý yeterlidir. Bir baþka ifadeyle doðum yaðan eþ Türk vatandaþý deðilse, Türk vatandaþý olan babanýn baþvuru yaparak doðum yardýmýndan yararlanmasý mümkündür.
Doðum yardýmý, canlý doðumlar için verilmektedir. Ancak ödeme miktarýna esas çocuk sýrasýnýn tespitinde, 15 Mayýs 2015 tarihinden önce doðmuþ olan çocuklar da dikkate alýnýr.
Bazý iþyerlerinde toplu iþ sözleþmesi veya bireysel iþ sözleþmeleri uyarýnca doðum yapan kadýn çalýþanlara veya eþi doðum yapan erkek çalýþanlara doðum yardýmý adý altýnda birtakým sosyal ödemeler yapýlabiliyor. Bu ödemelerin yapýlmýþ olmasý gerekçesiyle iþverenler tarafýndan devletten alýnan doðum yardýmýný, ek menfaat gibi düþünerek, iþçiden isteyemez. Çünkü devletin verdiði doðum yardýmý herhangi çalýþma veya sigortalý olma þartýna baðlý ödenmemektedir. Tümüyle Türk vatandaþý/mavi kart sahibi olma niteliðiyle baðlýdýr. Bu sebeplerle doðum öncesi ve sonrasý sürelere ait Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan alýnan geçici iþ göremezlik ödeneði gibi düþünülmemelidir.
Doðum yardýmý miktarlarý bir defaya mahsus olmak üzere;
-Birinci çocuk için 300 Türk Lirasý,
-Ýkinci çocuk için 400 Türk Lirasý,
-Sonraki çocuklar için 600 Türk Lirasý olarak verilir. Doðum yardýmý, hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksýzýn ödenir ve haczedilemez.
Doðu yardýmýndan yararlanmak için baþvuru þartý var. Türk vatandaþlarý için baþvuru yerleri; Aile ve Sosyal Politikalar Ýl Müdürlüðü, Sosyal Hizmet Merkezleri veya Sosyal Yardýmlaþma ve Dayanýþma Vakýflarýdýr. Kamu personellerinin baþvurularý çalýþtýklarý kurumdan alýnmaktadýr. Mavi kart sahipleri ise büyükelçilik ve konsolosluklara baþvuru yapabilirler.
Doðum yardýmý baþvurusu, doðum yardýmý kapsamýna girenler tarafýndan, çocuðun Kimlik Paylaþým Sistemi (KPS)’ne kayýt iþleminin tamamlanmasýný müteakip, baþvuru yerlerine þahsen ya da iadeli taahhütlü posta veya kargo yoluyla yapýlacaktýr.
Anne Türk vatandaþý ve sað ise baþvuru anne tarafýndan ya da anne adýna baba tarafýndan yapýlacaktýr. Baþvuru formu ile birlikte doðum belgesi ve banka bilgilerinin de gönderilmesi gereklidir.
Kamu iþçilerinden, kapsamýnda bulunduklarý bireysel iþ sözleþmesi veya toplu iþ sözleþmesi hükümlerine göre iþçinin kendisi veya eþinin doðum yapmasý nedeniyle iþçiye bir ödeme yapýlmasý kararlaþtýrýlmýþ olanlara, kararlaþtýrýlan tutarýn doðum devlet katkýsý kapsamýnda yapýlacak ödeme tutarýndan daha az olmasý halinde sadece aradaki fark ödenir. Kararlaþtýrýlan tutarýn doðum yardýmý devlet katkýsý kapsamýnda yapýlacak ödeme tutarýndan daha fazla olmasý halinde ise doðum yardýmý devlet katkýsý ödenmez.
