Çalışan anneler için bir yandan iş hayatını devam ettirip öbür yandan çocuk büyütmek pek de kolay olmuyor.
Çocukların ihtiyaçları ilerleyen süreçte de devam ettiğinden anneler çalışma hayatından kopmak zorunda kalabiliyor.
Bu sebeple çalışan anneleri desteklemek ve bir yandan işlerinden kopmadan çalışmaya devam etmelerini, öbür yandan da ebeveynlerin çocuklarına daha fazla zaman ayırmalarını sağlamak için 4857 sayılı İş Kanunu'nun 13. maddesine 29/01/2016 tarihinde eklenen Ek Fıkra ile doğum sonrası kısmi çalışma düzenlenmiştir.
Her İki Ebeveynin Çalışıyor Olması Şart
Doğuma bağlı izinlerin bitiminden sonra ebeveynlerden biri çocuğunun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar işvereninden kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir. Bunun için en önemli şart her iki ebeveynin çalışıyor olmasıdır. Diğer ebeveynin bu hakkı kullanmadığını kendi işvereninden getireceği yazı ile belgelenmesi gerekir.
3 yaşından küçük çocuğu evlat edinenler de, çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten itibaren kısmi zamanlı çalışma hakkından faydalanabilirler.
Hangi durumlarda eşin çalışması şartı aranmaz?
Kısmi çalışma yapmak isteyen çalışanın eşi sürekli bakım ve tedavi gerektirecek bir hastalığa sahipse, bunu tam teşekküllü bir hastaneden aldığı rapor ile işverenine sunduğunda eşin çalışıyor olma şartı aranmaksızın kısmi çalışmaya geçebilir.
Eşlerin ayrılmış olması durumunda çocuğun velayetine sahip ebeveyn, diğer eşin çalışıyor olup olmamasına bakılmaksızın kısmi çalışmaya geçebilir.
3 yaşını doldurmamış bir çocuğu münferiden evlat edinmiş çalışan kısmi çalışmaya geçebilir.
Kısmi süreli çalışma talebi şartları, sadece başvuru sırasında aranır. Bu şartların kısmi süreli çalışma sırasında kaybedilmesi durumunda söz konusu hak devam eder.
Kısmi çalışmaya başvuru
Çalışanın kısmi çalışma talebini en az bir ay öncesinden yazılı olarak işverene bildirmesi gerekir. Ayrıca talep dilekçesine ek olarak eşinin çalıştığını gösterir belgeyi de işverene ibraz eder. İşveren de bu talep dilekçesini çalışanın özlük dosyasında saklar.
Çalışma zamanının belirlenmesi
Doğum sonrası kısmi çalışmada, haftanın hangi günlerinde çalışılacağı konusu ise işveren ve çalışanın ortak kararı ile belirlenmesi uygun olacaktır. Çalışan kısmi çalışmayı talep ettiği dilekçesinde, kısmi çalışmaya başlayacağı tarihi, çalışacağı günleri ve başlangıç-bitiş saatini belirtmeli. İşveren ise işyerinin gelenekleri, çalışanın yapmakta olduğu işin niteliğini de göz önünde bulundurarak çalışanın seçtiği çalışma günlerini ve saatlerini değerlendirebilir, kendisi belirleyebilir. Ancak işveren, kısmi süreli çalışma döneminde çalışanın hangi günlerde/hangi saatlerde çalışacağını düzenleme yetkisine sahiptir.
Kısmi süreli çalışma süresince çalışan, haftalık tam çalışma süresinin 2/3'ünden fazla çalıştırılamayacaktır.
Kısmi süreli çalışmada çalışanın ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri çalıştığı süreye orantılı olarak ödenir.
Kısmi süreli çalışmadan tam süreli çalışmaya geçiş
Kısmi süreli çalışmayı tercih etmiş çalışan aynı çocuk için bir daha bu haktan faydalanmamak üzere istediği zaman tam süreli çalışmaya geri dönebilir. Çocuğu ilköğretim çağına başladığı tarihi takip eden ayın başından sonra doğum sonrası kısmi çalışma hakkı sona erecektir.
Kısmi süreli çalışmayı tercih etmiş çalışan, tam süreli çalışmaya geri dönmek istiyorsa işverene en az bir ay önce yazılı olarak talebini bildirmelidir. İşveren, kısmi çalışma yapan çalışanın yerine çalışmadığı süreleri karşılamak için yeni bir çalışan aldıysa, tam süreliye geçişin ardından yerine alınmış çalışanın iş sözleşmesi kendiliğinden sona erer.
