Ülke birkaç haftadýr 'saadet zincirleri' etrafýnda geliþen skandal hikayelerle meþgulken; þimdi de, özellikle spor alanýnda, hele de genç nesillere, 'kral, idol, (yani, put edinilen) vs..' gibi yaldýzlý sýfatlarla sunulan kiþilerin milyonlarca 'dolar'larýnýn dolandýrýlmasý haberleriyle çalkalanýyor.. 'Laðým patlamasý' gibi bir durum.. Cîfelerinin daha nerelere sýçrayacaðý da bilinmiyor henüz..
Bu 'laðým' patlamasaydý, birileri kurnazlýklarýnýn tadýný çýkaracaklardý; þimdiyse, tamahkârlýklarýnýn dayanýlmaz aðýrlýðý altýnda eziliyorlar.
'Ekonomik' bir 'virüs'le toplumun birçok kesimlerine bulaþan bu 'sosyal hastalýk', geçmiþten ders alýnsaydý, bu kadar rahat sahnelenemezdi herhalde..
*
Çocukluðumda 'gâvur parasý' lafýný duyardýk, ama, özel adlarýný bilmezdik.. 'Dolar' sözünü, ilk kez, ortamektep sýralarýnda duymuþtum, 'dolmak ve boþalmak' fiilleriyle iliþkilendirmeye çalýþarak.. 'Ne doluyor ve boþalýyor?' diye.. Sonra.. Anlamýþtým ki, 'dolar', Amerikan parasýymýþ.. Ama, bunun diðer paralardan farkýný yine anlayamazdýk..
Bizim bildiðimiz 'para'lar baþkaydý o zamanlar.. Hattâ, bir 'emek', 'mal' veya 'eþya'nýn 'deðer'inin alým-satým veya deðiþim birimi olduðunu sonralarý öðrenecektik..
Bizdeki para sisteminde 'para, metelik, kuruþ ve lira' laflarý vardý. En küçük para birimine de 'para' denilirmiþ.. Deðersiz þeyler için, '5 para etmez..' denildiðini duyardýk. Âþýk Veysel de, bir mýsraýnda, 'Güzelliðin 10 par'etmez, bu bendeki aþk olmasa..' diyordu; güzelliðin, görülende deðil, 'görüþ'te olduðunu anlatýrken..
'40 para', 1 kuruþ oluyormuþ.. 'Para ve metelik'lere yetiþmemiþtik. Ama, 1 kuruþlara ve 100 para denilen '2,5 kuruþluk madenî paralara yetiþmiþtik.
100 kuruþ ise, 1 lira oluyordu.. 1 lira epeyce büyük bir paraydý..
Köyümden her gün, ilçedeki ortamektebe giderken; öðleyin fýrýndan 15 kuruþ'a yarým ekmek alýr, bir kenarda yerdim. Ama, evden 10 kuruþ harçlýk verilirse, onunla, Ekim- Kasým aylarýnda kilosu 40 kuruþ olan taze üzümden 250 gram alýr ve kendime ziyafet çekmiþ olurdum.
Þimdi, bunlarý niye mi anlatýyorum? O geçmiþten gelen birisi, bugünlerde çok konuþulan þu, 'dolar dolandýrýcýlýðý'ný veya öteki 'saadet zinciri' denilen özel kurnazlýklarý ve bankacýlýk oyunlarýný ve o oyunlara insanlarýn nasýl kapýldýklarýný, o 'yüksek sosyete'ye dâhil olmadan nasýl anlayabilir ve anlatabilir?
Bu son 'dolar dolandýrýcýlýðý'nýn baþ mimarý, bir banka müdiresi..
Söz konusu müdire haným, arkeoloji okumuþ, bankacý olmuþ.. Üstelik de, 'kral..' denilenle yakýnlýðý, 'baba-kýz' gibiymiþ.. O kadar itimâd oluþmuþ, yani.. Ve müdürlüðünü yaptýðý bankada 'çok özel kiþiler' için açýlan ve 'mevduatýn üçte biri' kadar kâr veren bir 'özel fon' bulunduðundan söz etmiþ. Ancak, yatýrýlacak meblaðýn '3 milyon dolar'dan az olmamasý gerekiyormuþ..
Bu müdire haným, baþka ünlülere, 'kral diye anýlan kiþinin' de 'özel fon'a, '20 milyon dolar yatýrdýðý'ný söylüyormuþ.. Yani, o isim de, 'balýklar için, oltadaki yem'!.
Müdire haným, çantalarla getirilen o büyük meblaðlarý banka dýþýnda alýyormuþ.. Herhangi ciddî bir kayýt yok.. Bu insanlarýn gözünü, para hýrsý kör etmiþ âdeta.. Uluslararasý þöhreti olan nice futbolcular da kaptýrmýþlar milyonlarca 'dolar'larýný..
Dahasý, bu dolandýrýcýlýk 2 senedir devam ediyormuþ.. Ama, 7 Nisan 2023 günü, söz konusu bankaya müracaat eden bir 'mudî'ye, 'Bankamýzda herhangi bir mevduatýnýz gözükmüyor..' denilmesiyle 'lâðým' patlamýþ.. Ama, konu, yine çok özel yöntemlerle halledilmeye çalýþýlmýþ, ama, milyonlarca 'dolar'ýn buharlaþtýðý 7 ay sonra anlaþýlýnca, 'Bütün varýmýz-yoðumuz uçtu- gitti..' feryadlarý yükselmeye baþlamýþ.. Þu âna kadar ortaya çýkýp feryad edenlerin ellerinden uçup giden meblað, 45 milyon dolar'ý buluyormuþ.. Yani, bugün, 1 milyar liradan fazla..
Açgözlülükle 'av'a gidenler, kendileri av olmuþlar..
Müdire haným, þimdi kodeste.. On milyonlarca 'dolar'lar boþalmýþ; yurt dýþýna kaçýrýldýðý sanýlýyormuþ..
'Tüyü bitmedik yetimlerin hakký vardý, o servetlerde....' desem, yüzleri kýzaracak olanlar var mýdýr, bilmem..
