Dolar dün 6 ayýn dibine geriledi. Bu düþüþ sürecek mi? 2 ay içinde dolarýn düþüþ trendini sonlandýrarak yönünü yukarý çevirmesini bekliyoruz. Bu da yüksek fiyattan alanlara satýþ fýrsatý verebilir.
Dünyanýn hemen her köþesinde yükseliþi ile de, deðer kaybediþiyle de dolarýn seyri gündem maddelerinden biri oluyor. Ancak son yýllarda Türkiye’de çok daha fazla konuþuluyor.
Tasarruf sahiplerinin 2013 baþýnda bankalarda bulundurduklarý döviz cinsi varlýklarý 80 milyar dolar kadardý. Temmuz 2015 itibarý ile 110 milyar dolara yükselen bu kalem, son on ayda rekor bir artýþ kaydederek 160 milyar dolara ulaþtý. Ancak vatandaþlar döviz cinsi varlýklarýný 10 ayda yüzde 50 arttýrmýþ olmalarýna raðmen kurlarda kalýcý bir yükseliþ yaþanmadý. Aksine sene baþýndan bugüne döviz kurlarý deðer kaybediyor.
Son 10 ay içinde ortalama 2.90 seviyesinden dolara yönelen tasarruf sahipleri en basit hesapla yüzde 4’ü fiyat deðiþiminden, yüzde 6 kadarý alternatif getiri mahrumiyetinden olmak üzere yüzde 10 kadar zararda. Çok geniþ bir kitleyi yakýndan ilgilendirmesi nedeniyle Star Gazetesi’ndeki ilkyazýmý bu konuya ayýrmak istedim.
2014-2015 döneminde yükseliþin nedeni
ABD Merkez Bankasý 2008 mortgage krizi ile tarihi bir darbe alan ekonomisine destek olmak için faiz oranlarýný yüzde 0.25’e kadar düþürmüþ bu da yeterli olmayýnca tabiri caiz ise ekonomiyi dolara boðarak peþ peþe varlýk alým programlarýný devreye sokmuþtu.
2011 yýlý ile beraber hasta tedaviye cevap vermeye baþladý ve ABD ekonomisi güçlü bir geri dönüþe imza attý. Son iki yýldýr FED (ABD Merkez Bankasý) ilacý kesiyor yani para politikasýný normale dönüþtürüyor. Önce 2014 yýlýnda varlýk alým programý sona erdirildi. Son olarak Aralýk 2015 itibarý ile faiz artýrým süreci baþlatýldý. Diyeceksiniz ne güzel iþte dolar bolluðu bitti parayý dolara park etmenin ödülü arttýrýlýyor daha ne olsun dolar niye deðer kaybediyor?
Piyasalar beklentileri önceden satýn almasý gerçekleþince de satmasý ile nam salmýþtýr. Mayýs 2013-Aralýk 2015 perdesinde dolar dünya genelinde deðer kazandý. Bu artýþ geliþmiþ ülkelerde ortalama yüzde 20, bizim de içinde bulunduðumuz geliþen ülkelerde yüzde 60 oldu. Nisan 2013 itibarý ile 1.79 olan USDTRL de 2015 sonunda 2.92’ye yükselerek bu perdede yüzde 63 deðer artýþý gösterdi. Elbette Rusya, hükümet arayýþý, terör gibi baþlýklar da kur üzerinde etki gösterdi ama tüm bunlar tali faktörler oldu. Ana akýmý aðýrlýkla dünyadaki iklim belirledi.
Neden düþüyor?
ABD Merkez Bankasý, Aralýk 2015’te dolarýn yükseliþ gerekçesi olan faiz artýrým dönemini fiilen baþlatýnca piyasalarýn ilk refleksi beklenti bitti fiyatlamasý oldu ve dolar deðer kaybetmeye baþladý.
Ocak ayýnda dünya petrol kaynaklý bir panik atak yaþarken dolarda düþüþ mola verdiyse de þubattan itibaren ana akým haline dönüþtü ve dolarýn gerilemesi sürdü. Mart 2016 toplantýsýnda ise ABD Merkez Bankasý örtülü biçimde ‘ekonomi güç kazanana kadar’ faiz artýrýmlarýna ara verdiðini açýkladý. Ýþte bu açýklama dolarýn dünya genelindeki deðer kaybýnýn hýzlanmasýna sebep oldu.
Ne zaman yükselir?
Sene baþýndan bugüne dünya genelinde ortalama yüzde 6 deðer kaybeden dolarýn ABD ekonomisinin yeniden güç kazandýðýna iþaret eden veriler üretmesini takiben ölçülü de kalsa yukarý yönlü bir ataða imza atacaðýný tahmin ediyorum.
Çünkü bugün FED elini pause tuþuna bastý diye dolarýn üzülmesi ne kadar doðal ise yarýn iyi ekonomik veriler geldiðinde faiz artýrýmlarý devam edecek diye sevinmesi de o kadar normal kabul edilmelidir.
Haklý olarak ne zaman diyeceksiniz? Açýkçasý önümüzdeki 2 ay içinde dolarýn ocak sonundan bugüne süren düþüþ trendini (geçici süre ile de olsa) sona erdirerek ibreyi ölçülü bir yükseliþ için yukarý çevirebileceðini ve pahalý fiyatlardan alým yapanlara bir satýþ fýrsatý sunabileceðini tahmin ediyorum.
Bu bakýma önümüzdeki 2 ay içinde 2.70 civarýna (belki 2.65) kadar sürebilecek geri çekilmelerin risk almak adýna ilgi çekici olabileceðini, USDTRL’de 2.40-2.50 gibi seviyelere en azýndan 2016 yýlýnda gerileme yaþanmasýnýn güç olduðunu düþünüyorum.
Dolar 2.79’dan alýnýr mý? Pekala 2.70’e düþmeden de bir tepki yükseliþine sahne olabilecekse de bu yýl yeni zirvelere yelken açmasýný beklemediðim için 2.73 üzeri seviyelerden yapýlacak alýmlarýn risk almayý teþvik edecek çekicilikte olmadýðý görüþündeyim. Dolarý olanlar 2.79’dan satýp 2.70’den yerine koyabilir mi? Pekala mümkün ama gerçekleþme olasýlýðý % 55’den yüksek deðil. Bu nedenle de sanýldýðý kadar güvenli bir strateji olmaz. Bekleyip önümüzdeki 7 ay içinde gerçekleþebilecek yukarý yönlü ataklarda hamle yapmak daha rasyonel olur.
Ya Euro? Haftaya 1.15’e yakýn baþlayan EURUSD paritesini sene bütününde 1.07-1.17 bandýnda seyahate aday bulmam nedeniyle cari þartlarý Euro için de cazip bulmuyor, yýl içinde EURTRL’de 3.12 civarý (belki 2.95) bir adresin risk almak adýna daha elveriþli olabileceðini düþünüyorum.
Haftaya salý buluþmak dileði ile...
