Abdülaziz döneminin edebi þahsiyeti Aka Gündüz için devletin güçlü donanma sahibi olmasý milli meseleydi. Devrin paþalarýna zehir zemberek mektuplar yazan Gündüz “... Eðer ýrz ve namus sahibiyseniz en aþaðý yarýsýný Donanma Cemiyetine vereceksiniz...” diyecek kadar da ileri gitmiþti.
Sultan Abdülaziz devrinde yapýlan yatýrýmlarla Akdeniz’deki etkisi artan Osmanlý donanma gücü, sonraki yýllarda maalesef Avrupa’nýn gerisinde kalmýþtý. Bu yüzden II. Meþrutiyet yýllarýnda kurulmuþ Donanma-i Osmanî Muavenet-i Milliye Cemiyeti, donanmanýn yeniden eski gücüne ulaþabilmesi için takdire þayan çalýþmalar yapmýþtý.
Kýsa zamanda ciddi paralar toplayýp devletin hizmetine sunan cemiyet, tamamen yerli ve milli duygularla hareket ediyordu.
Donanmayý ihya etmek
Donanma davasýný devlet ve millet için çok mühim görenlerden biri de, meþhur edebi þahsiyetlerimizden Aka Gündüz’dü. (asýl adý Hüseyin Avni’dir) Gündüz’ün en büyük derdi Batý karþýsýnda zafiyet gösteren Osmanlý donanmasýný ihya etmek üzere kurulmuþ bir cemiyete hali vakti yerinde olmasýna raðmen doðru dürüst destek olmayan devlet erkânýydý. Anadolu’da, diþinden týrnaðýndan artýrdýklarýný cemiyete baðýþlayan memleketin yoksul insanlarý vardý. Aka Gündüz’ün hedefinde iki isim vardý. Biri sadrazamlýk da yapmýþ Mehmet Sait Paþa, diðeri ise Ahmet Muhtar Paþa...
Mektuplar satýþa çýkarýldý
Aka Gündüz, ülkenin zenginlerinin bir listesini, baþýna devletin üst düzey makamlarýnda görev yapmýþ isimleri de almak suretiyle çýkarmýþ, her birine zehir zemberek sözlerle mektuplar yazmýþtý. Gündüz açýkça zenginlerden servetlerinin yarýsýný donanma cemiyetine baðýþlamalarýný istiyordu. Donanmaya sadece üç yüz liralýk bir katkýda bulunan Ahmet Muhtar Paþa’ya yazdýðý mektupta þu aðýr ifadeler var: “Donanmaya üç yüz lira vermiþsiniz. Saçý bitmemiþ yetimlerin, sülalesi harp ve hudutlarda yok olmuþ dul kadýnlarýn, kabý kacaðý satýlan ve aç býrakýlan Anadolu ihtiyarýnýn sýrtýndan toplanan milletin paracýklarýný alýrken böyle üç yüz mü alýyordunuz, yoksa bin, iki bin, beþ bin mi? Rica ederim cevap veriniz Paþa Hazretleri.” Hýzýný alamayan Aka Gündüz, bir hafta sonra bir diðer hedefi olan sabýk Sadrazam Mehmet Sait Paþa’ya hitaben bir mektup kaleme almýþ. “Donanma ýrz ve namustur Paþa Hazretleri. Eðer siz de ýrz ve namus sahibiyseniz neniz var, neniz yok en aþaðý yarýsýný Donanma Cemiyetine vereceksiniz... Sizi þu mahzun ve melül duran sancaðýn ebedi bekçisi sýfat ve kuvvetiyle baþýnýzý eðmeye ve kesenizi açmaya davet ediyorum. Verin Paþa Hazretleri verin. Neniz var, neniz yok hiç olmazsa yarýsýný ýrz ve namus olduðu anlaþýlan donanma için verin...”
Herkes dersini aldý artýk!
Aka Gündüz, bu cesur mektuplarý yazdýðý sýrada Said Paþa Ayan Meclisi Reisi iken Muhtar Paþa’da Ayan ikinci reisliði yapmakta idi. O devrin þartlarýnda bu mektuplarýn etkisi büyük olmalý ki cemiyete ciddi miktarda yardým yapan Halim Paþa, “Herkes dersini aldý, artýk ikazlarýnýzýn neticelerini bekleme vaktidir.” demiþ. Bu yerli ve milli duruþ, donanmamýza kýsa bir sürede ciddi miktarda maddi imkân saðlamýþ.
