Etin döne döne lezzetlendiði döner çok seviliyor ama ona yanlýþ yapýlýyor. Gerek yurt içinde gerek yurt dýþýnda itibarý yerlerde. Her köþe baþý döner büfesi, her þehir, hatta her muhit büyük döner salonlarýyla dolu. Birçok insan için ekmek kapýsý. Birçok insaný doyuruyor.
Anadolu Halk Derneði Baþkaný Adnan Þahin’e göre, döner Türk mutfaðýnýn ayrýlmaz bir parçasý. “Döner kebabýn ilk izlerinin Orta Asya’da ‘lüle kebap’ ismiyle görüldüðü ve bugünkü þekline Anadolu’da kavuþtuðu itibar gören rivayetler arasýndadýr,” diyor ve ekliyor: “Araplar ‘þavarma’, Yunanlar ‘gyros’ diyorlar. Türkler, baþta Almanya olmak üzere dünyayý döner ile gastronomik anlamda istila ediyor.”
DÖNERE BÝZ NE YAPTIK?
Bu coðrafyadaki tüm omnivorlar (hem et hem sebze yiyen) için belki de etin en iyi hali döner. Üretim ise madalyonun diðer yüzü. Talebin çok olmasý arzý etkiliyor. Etin fiyatý malum. Bu durumda iyi bir etten yapýlan dönerin ucuz olmasý olasý deðil.
Türkler için et iþleme sanatý 2500 yýllýk bir geçmiþe dayanýyor. Bu demektir ki bu iþin uzmanýyýz. Döneri ucuza mal etmek de bu uzmanlýkla zor olmasa gerek. Ancak döneri daha ucuza mal etme hedefi, yýllar içinde lezzetini ve itibarýný da yitirmesine mal oldu. Önce ‘Ýskender’ ismiyle salçalý, yoðurtlu, pideli döner kimlik buldu. Yani, döner porsiyonda gramaj olarak azalýrken pidesi çoðaldý. Sevildi, hem de çok sevildi, hâlâ seviliyor. Bu deðiþim, dönerin baþýna gelen belki de en ahlaklý deðiþimdi. Yetmedi. Daha da ucuza mal edelim diyenler kýymadan döner yaptý. Ýskender döner þimdi en marka yerlerde bile çoðu zaman kýymadan yapýlýyor. Yetmedi; içine sebzeleri bütün olarak koyma fikri geldi birinin aklýna ve hayatýmýza sebzeli döner katýldý. Hem fark yarattý, hem de maliyeti düþürdü. Onun da sevenleri oldu. Öyle ki, Bodrum çarþýda sebzeli döner için uzun kuyruklar oluyor. Tüm bunlar yine de iþin iyi tarafý...
Gelelim diðerlerine. Bazýlarý içine soya eti, at eti, eþek eti ekledi. Sahtekârlýk aldý baþýný gitti. Gerçi bazýlarý da bu kadarýný içine sindiremeyip “Et pahalýysa tavuktan da döner olur,” dedi. Böylece tavuk döner hayatýmýza girdi. Kimse kimseyi kandýrmadý. En azýndan ne yediðini bildi, adý tavuk dönerdi. Bu alým gücü için dâhiyane bir fikirdi.
DÖNER GÝBÝ DÖNER
Gerçek bir döner tutkunuyumdur ve denemediðim dönerci yok denecek kadar azdýr. Ama iyi döner bulamadýðýmdan, sýk döner yediðimi söyleyemem. Neyse ki Kavacýk’ta Bayramoðlu var. Yeri bana uzak kalsa da döner aþkýna ayda bir düzenli gidiyorum. Döner gibi döner yapýyorlar. Benim için tek, daha doðrusu tekti.
Þimdi ise iki duraðým daha oldu. Ben onlarý bulduðumda gerçekten dans edecek kadar mutlu oldum. Ýkisi de harika, ikisi de dönere hakkýný veriyor. Gözden kaçýrdýðým baþka iddialýlar varsa buyurun mesaj gönderin, tadayým, yazayým.
Ben diyorum ki Bayramoðlu’nun, Döner Plus’ýn, Savor’un döneri dönerse, diðerleri deðil. Ýþin içinde sahtekarýk olmadýktan sonra kýymadan olmuþ, sebzelisi yapýlmýþ itirazým yok. Zaten onlar kötü demiyorum. Ama hadi gelin usulüne göre yapýlmayanlarýna baþka bir isim verelim ve döner, döner gibi kalsýn. Gerçek döneri bu halka tanýtan baþta Kastamonulu ustalar olmak üzere, Ýstanbul kýyýsýndan Beyti Güler, eski Borsa lokantasý, Tokatlý lokantasý, Emin Mahir Sönmez ve Kazým Usta’nýn kulaklarýný çýnlatalým ve nereden baksanýz 180 yýllýk dostumuzun itibarýný kurtaralým.
Herkesin vazgeçilmez lezzetleri arasýnda yer alan döner, kýymalý, iskenderli, sebzeli ve tavuklu çeþitleriyle tutkunlarýyla yýllardýr buluþuyor.
DÖNER PLUS / NÝÞANTAÞI
Otomotiv sektöründe olan iki sanayici, çocuklarý ve gýda iþini iyi bilen bir arkadaþlarýyla birlikte uzun zamandýr hayalleri olan döner iþini Döner Plus markasýyla hayata geçirmiþler. Dönerin Türkiye hak ettiði yerde olmadýðýný düþündüklerinden bu iþe girmiþler. Çok da iyi etmiþler, çünkü gerçekten olaðanüstü bir döner yiyebiliyoruz. Saðlýk kriterleri en üst seviyede bir üretimle hazýrlanan etler, Niþantaþý’ndaki iki þubelerinde sunuluyor ve serviste dönere özel olarak üretilen tahinle humus, beðendi ve kendi üretimleri olan tandýr ekmeði eþlik ediyor.
SAVOR DÖNER / LEVENT
Ankara markasý olan Savor, geçtiðimiz günlerde Ýstanbul’da Özdilek AVM’de þube açtý. Aslýnda AVM içinde yer almak -döner tutkunlarý için iyi bir nokta olsa da- mahalle içinde var olmaya benzemiyor, çünkü alýþveriþ merkezlerinin kiralarý dehþet boyutta. Dönerlerine “Ankara döneri” diyorlar. Ankara’da döner hemen her yerden üstün kalitede olduðundan yerinde bir taným. En büyük farklarý, döner için Avrupa standartlarýnda bir fabrika kurmuþ olmalarý. Çünkü hedefleri, kaliteyi koruyarak þubeleri artýrmak. Aklýnýzda olsun: döneri dürüm seviyorsanýz sade olarak isteyin.
