Dul ve yetim aylýðý alanlarýn veya aylýk baðlatma talebinde bulunacaklarýn bilmelerinde fayda bulunan bazý istisnalara deðineceðiz.
1- Çalýþtýklarý halde yetim aylýðý kesilmeyenler
A- Erkek yetim:1 Ekim 2008 tarihinden sonra vefat etmiþ SSK’lý anne veya babasýndan ölüm aylýðý baðlanan erkek çocuklarýnýn sigortalý bir iþte çalýþmalarý halinde, baðlanmýþ olan aylýklarý kesilir. Ancak bu kuralýn bir istisnasý var; 1 Ekim 2008 tarihinden önce vefat etmiþ SSK’lý anne veya babasýndan dolayý 506 sayýlý Yasa kapsamýnda ölüm aylýðý baðlanacak 25 yaþýndan küçük yüksek öðrenim gören erkek çocuklarý ile 20 yaþýndan küçük lise öðrenimi gören erkek çocuklarý sigortalý bir iþte çalýþsalar bile talepleri halinde ölüm aylýðý alabileceklerdir.
B- Kýz yetim:Yetim aylýðý baðlanmýþ kýz yetimlerin, iþçi, baðýmsýz veya memur olarak çalýþmalarý halinde kendilerine tahsis edilmiþ yetim aylýklarý kesilir (5510 sayýlý Kanun Madde 34, 35).
Ancak bu kuralýn bir istisnasý var; 5510 sayýlý Yasa’nýn yürürlüðe girdiði 2008 yýlý Ekim ayý baþýndan evvel memuriyete giren kiþilere kazanýlmýþ hak olarak eski Emekli Sandýðý mevzuatý hükümleri uygulanmaktadýr. Bu baðlamda ilk defa 2008 yýlýnýn Ekim ayý baþýndan evvel memuriyete girdikten sonra vefat etmiþ memurun hizmetinin 10 yýldan fazla olmasý durumunda, evli olmayan veya boþanmýþ kýz yetimlerine 4/a’ya (SSK) veya 4/b’ye (BAÐ-KUR) tabi bir iþte çalýþsalar bile talepleri halinde yetim aylýðý baðlanacaktýr.(5510 sayýlý Kanun geçici 4.madde).
2- Çeyiz parasý ödenebilen eþ ve anne
Evlenmeleri nedeniyle, gelir veya aylýklarýnýn kesilmesi gereken kýz çocuklarýna evlenmeleri ve talepte bulunmalarý halinde almakta olduklarý aylýk veya gelirlerinin iki yýllýk tutarý bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneði (çeyiz parasý) olarak peþin ödenmektedir. (5510 sayýlý Kanun madde 37).
Yani kýz çocuklarýna çeyiz parasý ödenmekte, dul eþ ve anneye çeyiz parasý verilmemektedir.
Ancak, bu kuralýn bir istisnasý var. 1.10.2008 tarihinden önce 5434 sayýlý Kanuna tabi çalýþan kamu görevlisinin hak sahipleri için ise; Evlenmeleri sebebiyle dul ve yetim aylýðý kesilen eþ (karý veya koca) ve kýz çocuklarla anaya talepte bulunmalarý halinde almakta olduklarý dul veya yetim aylýklarýnýn on iki aylýk tutarý evlenme ikramiyesi (çeyiz parasý )olarak ödenmektedir.
3- Üç ayrý dosyadan aylýk
SSK’lý veya BAÐ-KUR’ lu bir iþte çalýþýp yaþlýlýk aylýðý baðlanan kadýn;
- Kendi aylýðýnýn yaný sýra, vefat etmiþ SSK veya BAÐ-KUR kapsamýndaki kocasýndan dolayý dul aylýðýný,
- Kendi aylýðýnýn yaný sýra, yukarda belirttiðimiz dul aylýðý ile birlikte vefat etmiþ Emekli Sandýðý kapsamýndaki anne veya babasýndan dolayý yetim aylýðýný, alabilir.
