Dul-yetim aylýðýnda püf noktalarý?

Sigortalýnýn ölümü ile birlikte hak sahiplerine þartlarý yerine getirmeleri durumunda ölüm aylýðý baðlanmaktadýr. 5510 sayýlý Kanunun yürürlük tarihinden sonra ölen sigortalýlarýn hak sahipleri olan eþ, çocuk ve bazý durumlarda anne babasýna ölüm aylýðý baðlanabilmesi için;

a-) En az 1800 gün malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ veya,

b-) 4/1-(a) sigortalýlarý için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yýldan beri sigortalý bulunup, toplam 900 gün malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ,

olmasý þartýyla ölüm aylýðý baðlanýr. Ayrýca;

a-) Malullük, vazife malullüðü veya yaþlýlýk aylýðý almakta iken veya malullük, vazife malullüðü veya yaþlýlýk aylýðý baðlanmasýna hak kazanmýþ olup henüz iþlemleri tamamlanmamýþ,

b-) Baðlanmýþ bulunan malullük, vazife malullüðü veya yaþlýlýk aylýðý, sigortalý olarak çalýþmaya baþlamalarý sebebiyle kesilmiþ,

Durumda iken ölen sigortalýlarýn hak sahiplerine yazýlý istekte bulunmalarý halinde ölüm aylýðý baðlanýr. Ölüm aylýðý baðlanabilmesi için sadece 4/1-(a) sigortalýlarý (SGK'lýlar) için öngörülen her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yýldan beri sigortalý bulunup, toplam 900 gün malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olmasý þartýnda; gerek ölen sigortalý tarafýndan, gerekse hak sahipleri tarafýndan yapýlan tüm borçlanmalar bu þartlarýn oluþmasýnda dikkate alýnmamaktadýr.

Ancak, 1/10/2008 tarihinden önce ölen sigortalýlarýn 900 gün hesabýnda borçlanýlan tüm süreler dikkate alýnmaktadýr.

Ayrýca, kendi nam ve hesabýna (5510 sayýlý Kanunun 4/(b) bendi) çalýþan sigortalýlarýn hak sahiplerine ölüm aylýðý baðlanabilmesi için ölen sigortalýlarýn genel saðlýk sigortasý primi dâhil, prim ve prime iliþkin her türlü borçlarýnýn ödenmiþ olmasý þarttýr.

Vefat etmiþ olan kiþinin hizmetinin 10 yýldan fazla olmasý halinde hizmet akdi ile 4/a'ya tabi çalýþan kýz yetimlere, Emekli Sandýðý Kanununa göre aylýk baðlanabilir. Erkek yetimlere ise malul ve muhtaç olmalarý halinde aylýk baðlanýr. Vefat etmiþ olan kiþinin hizmetinin 5 ila 10 yýl arasýnda olmasý halinde 4/a'ya tabi çalýþan kýz ve erkek yetimlere aylýk baðlanamaz.

5510 sayýlý Kanuna göre hak sahibi erkek çocuk, yükseköðrenime devam ettiði sürece 25 yaþýna kadar aylýk alabilmektedir. 2. bir üniversite okumasý veya yüksek lisans, doktora yapmasý fark etmez.

Ancak 5434 sayýlý Kanuna göre hak sahibi erkek çocuk için yükseköðrenim kriteri yalnýzca lisans ve yüksek lisans programlarý ile sýnýrlý tutulmuþtur. Doktora yapan erkek yetimin aylýðý 25 yaþýn altýnda olsa bile kesilmektedir. Ayrýca, ikinci yükseköðrenimde geçen süreler ile ikinci defa yapýlan master/lisansüstü uzmanlýk öðrenimi için de aylýk ödenmemektedir.

Ölüm aylýðý baðlanan dul eþin aylýðý ancak, evlenmesi halinde kesilir. Çalýþmasý halinde kesilmez.

Ana ve babaya aylýk baðlanabilmesi için; diðer çocuklardan hak kazanýlan gelir ve aylýklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylýk baðlanmamýþ olmasý þartý aranmaktadýr. Dolayýsýyla kendi çalýþmanýzdan dolayý emekli aylýðý alýyor olmanýz nedeniyle çocuðunuz üzerinden aylýk baðlanmaz.

5510 sayýlý Kanunun 34 üncü maddesi gereði ölüm aylýðý baðlanan eþin aylýðý ancak, evlenmesi halinde kesilir. Çalýþmasý halinde kesilmez.

Alt sýnýr aylýk hesaplamasý nedeniyle vefat eden sigortalýlarýn hesaplanan aylýðý en düþük 2.500 TL'dir.

Vefat eden sigortalýlardan dolayý gelir ve/veya aylýk almakta olan hak sahiplerinin aylýk tutarý ise hak sahiplerine hisseleri oranýnda ödenir.

Vefat eden sigortalýlardan dolayý gelir ve/veya aylýk almakta olan hak sahiplerinin bayram ikramiyesi ödemesi hak sahiplerinin hisseleri oranýnda ödenmektedir.