Okurumuz Yusuf B., “Merhaba her þeyden önce yazýlarýnýzla halký bilgilendirdiðiniz için teþekkürü borç bilirim. Sorum olacak; ölüm aylýðý paylaþýmý konusunda internette vefat eden SSK’lý eþten dul aylýðý konusunda bir eþ ve bir kýz olmak üzere aylýk alacak 2 kiþi varsa;
A - dul eþ yüzde 50 yetim kýzý yüzde 25 toplam yüzde 75 alýr diyor.
B - dul eþ yüzde 60 yetim kýzý yüzde 30 toplam yüzde 90 alýr diyor.
Hangi bilgi doðru? Acaba birileri Alt sýnýr aylýðý da yazmamýþ olabilir mi dedim. Kafam karýþtý iþin içinden çýkamadým.” diyor.
Ýnternet ve sosyal medya bir çok yenilik ve kolaylýðý getirirken, maalesef bunun yanýnda bilgi kirliliði ve yanlýþlarýn da virüs gibi yayýlmasýný saðlýyor. Adeta her tarafýmýz sosyal güvenlik uzmaný ve emeklilik profesörü ile doldu. Böyle olunca da vatandaþýmýzýn iþin içinden çýkamamasý gayet doðal deðil mi?
Öncelikle kimlerin ölüm aylýðý alabileceklerini yazalým. 4/a (SSK) kapsamýnda iken vefat eden sigortalýnýn ölümü 1 Ekim 2008 tarihinden önce gerçekleþmiþse, mülga 506 Sayýlý Kanun hükümlerine göre ölüm aylýðýna hak kazanmada aranan þartlar geçerli olacak, sigortalý 30 Eylül 2008 tarihinden sonra vefat etmiþse 5510 Sayýlý Kanun'un ölüm sigortasý þartlarýný saðlayabilenlere ölüm aylýðý baðlanacaktýr.
Yine anne ve babanýn aylýða hak kazanmasýnda, ölümün 6 Aðustos 2003 tarihinden önce olmasý, 6 Aðustos 2003 ila 30 Eylül 2008 tarihleri arasýnda olmasý ya da 30 Eylül 2008 tarihinden sonra gerçekleþmesi, aylýk baðlanmasý þartlarýný deðiþtirmektedir. 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren en son 4/a kapsamýnda sigortalý iken vefat eden sigortalýnýn hak sahiplerinin ölüm aylýðýna hak kazanabilmeleri için sigortalýnýn ölüm tarihinde;
- En az 5 yýl sigortalýlýk süresinin bulunmasý,
- Her türlü borçlanma hariç en az 900 gün malullük yaþlýlýk ve ölüm sigortasý kollarýndan sigorta primi ödenmiþ olmasý veya borçlanma dahil en az 1800 gün prim ödemiþ olmasý,
- Malullük veya yaþlýlýk aylýðý almakta iken veya malullük veya yaþlýlýk aylýðý baðlanmasýna hak kazanmýþ olup henüz iþlemi tamamlanmamýþ olmasý,
- Baðlanmýþ bulunan malullük veya yaþlýlýk aylýðý sigortalý olarak çalýþmaya baþlamalarý sebebiyle kesilmiþ durumda iken ölmüþ olmasý gerekmektedir.
Ölüm aylýðýna hak kazanabilmek için öncelikle hak sahiplerinin sigortalýnýn ölümünden sonra Kuruma yazýlý olarak aylýk baðlamasýna iliþkin talebinin bulunmasý gerekmektedir.
Dul eþe aylýk baðlanmasý
Sigortalýnýn vefatý sonrasýnda ister kadýn, isterse de erkek eþ dul kalsýn þartlar saðlandýðýnda ölüm aylýðý baðlanacaktýr. Dul eþe aylýk baðlanmasý için iki þart aranmaktadýr. Bunlarýn ilki sigortalýnýn ölüm tarihinde Türk Medeni Kanununa göre evlilik birlikteliðinin bulunmasý, diðer þart ise dul eþin sigortalýnýn ölümü sonrasý evlenmemesidir. Dolayýsýyla dul eþin çalýþmasý veya emekli olmasý ölüm aylýðý almasýna engel deðildir.
Kýz çocuklarýna aylýk baðlanmasý
SGK yönünden diðer bir hak sahibi ise sigortalýnýn kýz çocuðudur. Sigortalýnýn bekâr veya boþanmýþ ya da dul kalmýþ veya sonradan bu duruma düþmüþ olan, sigortalý çalýþmasý bulunmayan, kendi sigortalýlýðý nedeniyle gelir ya da aylýk almayan kýz çocuklarý, hak sahibi kabul edilmiþtir. Bu düzenlemeye göre; sigortalýnýn çocuklarýnýn ölüm aylýðýna hak kazanabilmeleri için 5510 sayýlý Kanun (uzun vade sigorta primine tabi) veya yabancý bir ülke mevzuatý kapsamýnda çalýþmamasý veya SGK’dan aylýk/gelir almamasý gereklidir. Ayrýca kýz çocuðunun evli olmamasý gereklidir. Kýz çocuklarý evlenmedikleri sürece hak sahipliði niteliðini taþýr. Boþanmýþ veya eþinin ölümü nedeniyle dul kalmýþ kýz çocuklarý da bekâr kýz çocuklarý gibi hak sahibi sayýlýr. Kýz çocuklarý için yaþ ve öðrenim þartý aranmaz. Diðer bir anlatýmla kýz çocuklarý için hak sahipliði medeni durum ve sigortalýlýk/gelir-aylýk alma iliþkisine baðlýdýr.
Aylýkta oran
SSK'lýnýn vefatý halinde eþine ve bir çocuðuna aylýk baðlanmýþsa eþe yüzde 50 ve çocuða yüzde 25 oranýnda aylýk baðlanýr. Ayrýca baðlanacak aylýk sigortalýnýn aylýðýný aþmamak üzere alt sýnýr aylýkla mukayese edilerek alt sýnýr aylýk ödenir. Bu ise en düþük aylýðýn yüzde 90'ýdýr ve eþe iki, çocuða bir hisse olacak biçimde taksim olunur. 5434 Sayýlý Emekli Sandýðý’na tabi memurun (eski memur)ölümü halinde eþine ve bir çocuðuna aylýk baðlanmýþsa eþe yüzde 60 çocuðuna yüzde 30 oranýnda aylýk baðlanýr.
