Arabalarda þoförlere sigara içme yasaðý tartýþmasý gösterdi ki medyamýz duman altý durumda. Yasaðý savunmak ya da desteklemekten deðil bu iþin ne kadar baþtan savma yapýldýðýndan söz ediyorum. Tartýþmanýn saðlýk, bireysel haklar, uygulanabilirlik, benzer uygulamalar ve tarihçesi gibi bir sürü deve diþi misali baþlýðý var ama deðinen yok...
***
Saðlýk kýsmýndan baþlayalým... Ýskoçya’da uzmanlar arabayla 85 seyahat sýrasýnda ölçümler yaptýlar.Bu seyahatlerin 49’unda sürücü 1 ila 4 sigara içti. Bu 49 yolculuk sýrasýnda parçacýk madde oraný ortalama metreküpte 85 mikrogram düzeyine ulaþtý. Bu Dünya Saðlýk Örgütü’nün iç mekanlar için güvenli sýnýr olarak belirlediði metreküpte 25 mikrogramýn üç mislini aþýyor.
Vahim olan, çocuklar yetiþkinlerden daha hýzlý nefes alýp verdikleri, baðýþýklýk sistemleri daha az geliþmiþ olduðu için bu hava kirliliðinden çok daha fazla etkileniyorlar. Rakam bu, gerçek bu ama dönüp de kimse bunlara bakmýyor, yazýyor ama okumuyor...
***
Gelelim iþin hukuki boyutuna... Kamu araçlarýnda, kamuya açýk yerlerde sigara yasaðý uygulamasýnýn hukuken tartýþýlýr bir yaný yok. Ancak özel araçlar kýsmýnda hukukçularýn yorumlarý biribirinden farklý. Almanya’da Restorant ve Gece Kulüpleri Birliði sigara yasaðýný Alman Anayasa Mahkemesi’ne götürmüþtü, tahminen konu önümüzdeki dönemde yargýnýn daha çok gündeminde olacak. Çýkan bir yasanýn uygulanabilir olmasý da son derece önemli ya... Kapalý mekanlarda sigara yasaðý zaman zaman deliniyor, acaba araçlarda denetim tam olarak yapýlabilir mi? Daha bu soruyu tartýþan, tartýþtýran kimseyi görmedim...
***
Dünyadaki örneklere de bakalým... Avusturalya ve ABD’de bazý eyaletlerde özel araçta sigara yasaðý pilot ya da asýl olarak uygulanýyor. Ýngiltere’de içinde çocuk olan araçlarda yasaklama için ciddi bir çaba var. Ve iþin tarihçesi, 18 Mayýs 1872 tarihli ‘Rumeli Demiryollarýnýn Umur-u Nakliyesi Hakkýnda Nizamname’sinin 22. maddesinde, tütün içenler ile köpek ve tehlikeli eþyalar ayný kategoride deðerlendiriliyor. Buna göre tren vagonlarýnda tütün içenlere ayrý bölme hazýrlandýðý görülüyor. Yani sigara yasaðýný ilk Osmanlý uygulamýþ...
