Önce somut verileri alt alta koyalým, bu verilerin yorumu arkasýndan gelsin.
Þanghay Jiao Tong Üniversitesi 2003 senesinden bugüne dünyanýn en baþarýlý üniversiteler sýralamasýný yayýnlýyor.
Bu sýralamada itiraz debileceðiniz kritzerler olabilir ama marjinaldir, dünyanýn tüm saygýn kurumlarý bu sýralamayý ciddiye alýyorlar.
Sýralama genel akademik baþarý (ARWU) üzerinden de, farklý dallardaki baþarýlar üzerinden de yapýlýyor.
Ben aþaðýda sizlere daha üç gün önce yayýnlanan Academic Ranking of World Universities (ARWU) 2013 üzerinden küçük bir yorum yapacaðým.
Sýralama Harvard, Stanford, MIT, Berkeley, Cambridge, Princeton, California Teknoloji Enstitüsü, Colombia, Þikago, Oxford, Yale, .... üniversiteleri olarak baþlýyor ve devam ediyor.
Ýlk yirmi üniversitenin on yedisi ABD, ikisi Birleþik Krallýk (Ýngiltere), biri de Ýsviçre üniversitesi.
Yirmi birinci sýrada da bir Japonya üniversitesi var.
Ýkinci yirmi üniversite de, yine bir Japon üniversitesi, Kyoto Üniversitesi dýþýnda, çok aðýrlýklý olarak ABD, az sayýda da Avrupa üniversitesinden oluþuyor.
Daha aþaðýdaki sýralamada da durum hep böyle.
2013 üniversiteler sýralamasýna önce çok aðýrlýklý, adeta tekel olarak ABD, arkadan da Ýngiltere hakim.
Bu durum 21. Yüzyýlda bilim üretmede, yenilikçilikte, bilimi üretime yansýtmada ABD’nin ve bir parça da Ýngiltere ve baþka Avrupa ülkelerinin öncü olacaðýný çok net olarak gösteriyor.
Üniversite meselesini þimdilik bir kenara koyalým ve dünyanýn en büyük þirketleri sýralamasýna geçelim.
Fortune dergisinin 1950’de, 1960’da, 1995’de yaptýðý en büyük þirketler sýralamalarýnda her zaman çok büyük olan petrol þirketleri mesela Exxon, Chevron dýþýnda, General Motors, General Electric, Ford, Chrysler, AT&T, IT&T gibi þirketler hep en öndeler (idi).
Ancak, 2000’li senelerde, Fortune’un 2014’de yayýnladýðý marka deðerleri bazýnda büyük þirketler sýralamasýnda artýk bu eski devleri deðil Apple’ý, Microsoft’u, Verizon’u, Google’ý görüyoruz.
Henüz bu sýralamada olmayan WhatsApp’ýn piyasa deðeri 20 milyar dolar ve Türkiye’de bu fiyatýn yanýna yaklaþan þirket yok.
Bu þirketler, 2014’de öne çýkanlar, yaklaþýk sýfýr sabit sermaye yatýrýmý ile kurulmuþlar ama dünyanýn en büyük þirketler sýralamasýnda en baþtalar artýk.
21. yüzyýlda en büyük refahý, zenginliði de bu þirketler yaratacaklar.
Bu tür þirketlerin doðmasý, geliþmesi, yenilerinin piyasaya girmesi de yaratýcý beþeri sermaye yani çok iyi, þartlanmaya dayanmayan bir eðitim-üretim süreci gerektiriyor.
Yani dünyanýn en büyük, en iyi üniversitelerini gerektiriyor.
Bu üniversiteler de þimdilik ABD’de, Ýngiltere’de ve orta vadede de orada olacaklar.
Bu durum deðiþmediði sürece de dünyanýn en büyük zenginliðini yine bu üniversitelerin olduðu ülkeler üretecekler.
En baþarýlý çinli beyinlerin ABD’de okumasý durumu deðiþtirmez, þayet en baþarýlý amerikalýlar Çin’e doktora yapmaya gitmeye baþlarlarsa o zaman yeni bir durumla karþý karþýya kalabiliriz belki.
21. Yüzyýl’da zenginlik, refah, demokrasi üretimi Doðu’ya kayacak diyenlere gerçekten þaþýyorum, bu yanlýþ deðerlendirme olsa olsa kökleri derinlerde bir batý düþmanlýðýnýn, eleþtirisi demiyorum, sonucu olsa gerek.
