Ýngiltere'de Ýþçi Partisi adayý Keir Starmer'ýn büyük bir farkla baþbakan seçilmesiyle birlikte, iç ve dýþ politikada bir dizi beklenti oluþtu. Tony Blair ve Gordon Brown gibi Ýþçi Partili isimlerden sonra uzun bir süre Muhafazakar Parti iktidardaydý. David Cameron, Theresa May, Boris Johnson, Liz Truss ve Rishi Sunak gibi isimler kýsa sürelerle görev yaptýlar.
Avrupa'da yükselen sað siyasete raðmen, Ýngiltere'deki Ýþçi Partisi dünya barýþý için bir katký verebilir mi? Hayýr.
Ýngiltere'nin dýþ siyasetinde büyük deðiþiklikler bekleyenler hayal kýrýklýðýna uðrayabilir çünkü Starmer'ýn yönetimi, Muhafazakarlardan devraldýðý politikalarý büyük ölçüde sürdürecek gibi görünüyor. Starmer, Ýngiltere'nin yaþadýðý ekonomik zorluklar devam ederken iktidarý devraldý. Yeni baþbakanýn ilk önceliði ekonomiyi istikrara kavuþturmak olacak. Bu nedenle, dýþ politikada köklü deðiþiklikler kýsa vadede beklenmiyor.
Ýngiltere'nin zannedildiði gibi ABD'yi ve hatta dünyayý yönettiði iddiasý, bizim sað siyasette çok iddialý laflardan biridir. Starmer, ABD liderliðindeki dünya düzenini desteklemeye devam edecek ve Avrupa ile iliþkileri güçlendirmeyi hedefleyecek. Taze baþbakan, Brexit sonrasý Avrupa ile ticaret ve güvenlik alanlarýnda iþ birliðini artýrmak istiyor. Ayrýca, Ýngiltere'nin Ukrayna'ya verdiði desteði sürdürmeyi ve NATO'ya olan baðlýlýðýný korumayý planlýyor. Ukrayna konusundaki ýsrarcý tutumun dünyayý ve ülkesini riske atmasý, bu sosyalist hukuk adamýný ne zaman rahatsýz edecek bilinmez.
Starmer, ABD ve Avustralya ile yapýlan AUKUS anlaþmasýna destek vermeye devam edecek ve Çin ile dengeli bir iliþki sürdürmeyi amaçlýyor. Orta Doðu'da ise ABD'nin çizgisinde kalacak, Ýsrail'e desteðini sürdürecek ve Ýran'a karþý sert bir politika izlemeye devam edecek. Her ne kadar Ýngiltere medyasý ve kamuoyu Gazze konusunda ABD'den ve Avrupa ülkelerinden ayrýþsa da, yüksek siyasette ABD ile ayrýþmasý mümkün görünmüyor.
Londra ve Ankara arasýnda epeydir müzakere edilen serbest ticaret anlaþmasý her iki taraf için de önem taþýyor. Türkiye ile Ýngiltere arasýndaki ikili ticaret hacmi 20 milyar dolarýn üzerinde seyrediyor ve karþýlýklý yatýrýmlarla seviyenin daha da artmasý bekleniyor.
Ýran'da Deðiþim Olacak Mý?
Ýran Cumhurbaþkaný Reisi bir helikopter kazasýnda vefat etmiþti. Seçimlere katýlým düþük olsa da, ikinci turda reformcularýn adayý Mesud Pezeþkiyan galip geldi.
Ýran'da yüksek siyasetin seçilmiþ cumhurbaþkaný tarafýndan rotasýný deðiþtirmesi mümkün deðil. Ýran'da yerleþik sistemin gücü halký sandýða uzak tutmakta. Halk deðiþim söylemine inanmadýðý için siyasete de mesafe koyuyor. Muhafazakar seçmenin sandýða verdiði mesaj ise Ýran'da müesses nizamýn giderek kan kaybettiðini gösteriyor. Seçmenin %50'si sandýða gitmiþ görünüyor. Eski Cumhurbaþkaný Reisi, muhafazakarlardan 19 milyon oy alarak seçilmiþti. Þimdi seçimi kaybeden muhafazakar aday Said Celili ise 13 milyon oy alabilmiþ.
Yeni Cumhurbaþkaný Mesud Pezeþkiyan, dünya siyasetine dengeli ve pragmatik bir yaklaþým sergileyecek gibi görünüyor. Çin'in arabuluculuðuyla süren Tahran-Riyad görüþmeleri ne durumda sorusu aklýmýzda. Analistlere göre Pezeþkiyan, Suudi Arabistan gibi komþu ülkelerle iliþkileri iyileþtirmeyi hedefliyor. Özellikle Suudi Arabistan'la diplomatik iliþkilerin yeniden kurulmasý konusunda açýk görüþlü olduðu belirtiliyor.
Küresel mücadelede Ýran'ýn bundan sonra alacaðý tutum elbette en çok Orta Doðu siyasetini etkileyecek görünüyor.
