Her kadýn bir çiçektir denir ama veriler dünya genelinde kadýnlarýn pek de güllük gülistanlýk durumda olmadýklarýný söylüyor.
Kadýnlarýn dünya genelindeki yerini ölçen çok sayýda kurum ve istatistik bulunuyor; bir kýsmýnýn rakamlarý da birbirini tutmuyor. Ancak genel gidiþatý göstermek açýsýndan yine de son derece önemli göstergeler mevcut. Yapýlan çalýþmalarýn büyük kýsmý, istihdam, iþ yaþamý, ekonomiye katký ya da kazanç alanlarýna yönelik. ILO’nun Çalýþma Yaþamýnda Kadýnlar: Eðilimler 2016 Raporu’na göre, incelenen 178 ülkede kadýn ile erkek arasýndaki eþitsizlik sürüyor. Hem de nasýl sürüyor.
20 yýldan bu yana dünya genelinde istihdamdaki cinsiyet açýðý ancak 0,6 puan azalabilmiþ. Dünya ortalamasýnda istihdamýn nüfusa oraný, 2015’de erkeklerde % 72 iken, kadýnlarda % 46. Kadýnlar, erkeklerin kazandýðýnýn ancak % 77’sini kazanýyorlar. Dünyada arazi sahiplerinin sadece %1’i kadýn; yaklaþýk 300 trilyon dolarlýk mal varlýklarýnýn da sadece % 4,7’si kadýnlarýn.
Avantajlý durumlarda mahrumiyet
Kadýnlarýn durumu baþka açýlardan da fena durumda. Örneðin kadýnlarýn çalýþma saatleri, erkeklerden uzun. Dünya genelinde bu oran 2.5 kat. Geliþmiþ ülkelerde bile, kadýnlar ücretli ve ücretsiz iþlerde ortalama 8 saat 9 dakika çalýþýrken, erkekler 7 saat 36 dakika çalýþýyorlar. Üstelik örneðin üniversite mezunu kadýnlar erkeklerden % 20 daha az para kazanýyorlar.
Dünya genelinde, özetle kadýnlar daha az iþe alýnýyor; alýnanlar ise daha çok çalýþýp daha az kazanýyor. Ayrýca istatistikler, kadýnlarýn daha çok hangi iþ kollarýnda ve hangi düzeyde çalýþtýklarýný da ortaya koyuyor. Hemen belirtelim, dünya genelinde iþ dünyasýndaki kadýn yöneticiler, toplam yöneticilerin sadece % 21.
Benzer durumlar, eðitime dair verilerde de karþýmýza çýkýyor. Dünyada okuryazar olmayanlarýn 2/3’ü kadýn. OECD ülkelerinde bile, üniversite mezunlarýnýn sadece % 30’u kadýn. Hal böyle olunca, üst düzey bürokrat, vali, büyükelçi hatta siyasi lider gibi pozisyonlarda bulunan kadýnlarýn oraný da dünya genelinde % 10’u aþmýyor. Kadýnlarýn dünya genelinde parlamentolardaki oraný da % 20,9.
Dezavantajlý durumlarda bolluk
Ýþ, mal, kazanç, mevki konusunda erkeklerin çok gerisinde kalan kadýnlarýn payýna daha çok mahrumiyet, acý, þiddet ve yoksunluklar düþüyor. Dünyada her üç kadýndan biri, hayatýnýn bir döneminde þiddete maruz kalýyor; yine hayatýnýn bir döneminde her beþ kadýndan biri, taciz ve tecavüze uðruyor.
Dünyadaki mültecilerin de % 80’i kadýn.
Geliþmiþ ve demokratik ülkelerde kadýna dair verilerin diðerlerine oranla çok daha yüksek olduðunu hatýrlatmak gerekiyor. Bununla birlikte erkeklerle karþýlaþtýrmalý hemen her veride kadýnlar oralarda da geriden geliyorlar. Dolayýsýyla geliþmiþ demokrasi ve refah devleti ile cinsler arasý eþitlik arasýnda bir iliþki olduðu açýk olmakla birlikte, eþitsizliðe yol açan tüm nedenlerin ekonomi ya da demokrasiyle açýklanmasý kolay olmuyor.
Söz konusu durum, 2020 ve 2050 öngörülü hemen her raporda “önlem alýnmasý gereken” konularýn baþýnda yer alýyor. Hangi ülkenin ne oranda önlem alma ihtiyacýný gösteren belgelerden birisi 2015 Dünya Ekonomik Forumu’nun hazýrladýðý Küresel Toplumsal Cinsiyet Uçurumu raporu. Rapora göre, Türkiye 145 ülke arasýnda 130. Sýrada bulunuyor. Listenin baþýnda ise sýrasýyla Ýzlanda, Finlandiya, Norveç, Ýsveç ve Ruanda; listenin en sonunda ise Yemen buluyor. Bu arada belirtelim, Filipinler de ilk on içinde yer alýyor.
Tüm insanlarýn, Kadýnlar Günü kutlu olsun.
