O’nu, Al Jazeera’dan meslektaþým Lucia Newman’ýn gerçekleþtirdiði söyleþi ile tanýdým.
Uruguay Cumhurbaþkaný Jose Mujica...“Dünyanýn en fakir cumhurbaþkaný” olarak tanýmlanan bu çok özel insan, Birleþmiþ Milletler Genel Kurulu’nda yaptýðý konuþmayla dikkatimi çekmiþti: “Eski ruhani tanrýmýzý kendi ellerimizle kurban ettik ve artýk Market-Tanrý’nýn tapýnaðýndayýz. Bu yeni tanrý, ekonomimizi, politikamýzý, alýþkanlýklarýmýzý, yaþamlarýmýzý düzenliyor ve bizlere faiz oranlarý ve kredi kartlarý ile mutluluðun yeni adresini veriyor. Öyle anlaþýlýyor ki, bizler, yalnýz tüketme için yaratýlýyoruz ve artýk tüketemediðimiz zaman, derin hayal kýrýklýðýna uðrayarak, kendimizi yok ediyoruz.”
1935 yýlýnda doðmuþ, siyaseti, Marksist-Leninist bir gerilla grubunda tanýmýþ, yaþamýnýn 14 yýlýný cezaevinde geçirmiþ, bedeninde tam altý kurþun yarasýnýn izi olan bir ateist için ilginç bir konuþmaydý bu...
Nitekim, Newman’ýn sorularýný yanýtlarken, ateist olduðunu tekrarlýyor ama þöyle devam ediyor: Katolik kilisesine büyük saygý duyuyorum. Çünkü biz, Latin Amerikalýlar’ýn iki ortak zeminimiz var, birincisi dil birliðimiz, ikincisi kilise. Kiliseyi red edersem, halkýmý reddetmiþ olurum.
Gerçek özgürlük nedir?..
Mujica, devletin kendine verdiði cumhurbaþkanlýðý sarayýnda oturmuyor. Baþkent Montevidio yakýnýndaki basit çiftlik evinde yaþamýný sürdürüyor. Korumalarý ve hizmetlileri yok, Newman’a çayýný kendi demliyor, maaþýnýn yüzde 90’ýný hayýr iþlerine ayýrýyor. Bir cumhurbaþkanýndan çok, bir filozof ile karþý karþýyasýnýz: “Bana fakir denmesi yanlýþ, ben, tutumlu bir insaným. Asýl fakirler, sürekli yaþamdan talepleri olan ve elde ettikleri ile yetinmeyen insanlardýr. Ben elimde hafif bir bavulla dolaþýyorum. Bu, bana, istediðim yaþamý sürdürmek için yeterli zamaný veriyor. Asýl özgürlük, yaþamak için kazandýðýn zamandýr. Bir de düþündüðünü açýkça söylemektir. Kimseyi, benim gibi yaþamaya ikna edemem. Fikirlerime karþý olanlar da vardýr ama, özgürlüðü, kendi gibi olmakta bulurum.”
Mujica’ya göre, senatör olan eþinin geliri kendilerine yetiyor, acil bir durum için bankada da bir miktar paralarý var, hepsi bu..
Dünyayý deðiþtirebilir miyiz?
Söyleþiden edindiðim izlenim, artýk karþýmýzda bir gerilla lideri yok, yerini, düþünceleriyle iz býrakmayý hedeflemiþ bir pasifist almýþ: “Sistemi bugün deðiþtirmenin mümkün olmadýðýný biliyorum, insanlýk, tüketim üzerinden devam edecek. Ama önümüzde bilimin söyledikleri var. Eðer, bugün, dünyanýn bütün uluslarý, Amerikalýlar kadar tüketirse, böyle tam üç dünyaya ihtiyacýmýz olacak. Ben, insanlarýn geceleri yatacak bir saçak altý bile bulamadýklarý bir dünyada, baþkalarýnýn 500 metrekarelik malikanelerde yaþamasýný anlamýyorum. Evsizler için ev, suyu olmayanlar için su lazým, ekmek lazým. Sen, böyle bir dünyada özel uçaðým olsun, oraya buraya gideyim diyorsun. Eðer herkes daha fazlasýný isterse, bir gün kimseye bir þey kalmayacak. Küresel ýsýnmadan söz ediyoruz ama doðaya saldýrmaya ve çöp üretmeye devam ediyoruz. Ben, heba olan kaynaklar ve adaletsizlik için üzülüyorum, ama siz bana bakmayýn, ben, kendimin mahkümuyum. Bir þeyi deðiþtirmek için deðil, gelecek için konuþuyorum. Bir siyasi düþünce yöntemini býrakmak istiyorum, hiçbir þey kýsa vadeli zafer de hemen köþe baþýnda deðildir.”
Çok özel adýmlar...
Mujica, dünyanýn gündemine, marihuana’yý yasal kýlmasýyla oturdu:”Tam 100 yýl boyunca uyuþturucu ile mücadele ettik, bu, yalnýz, uyuþturucu kaçakçýlýðýnýn ve örgütlerinin güçlenmesine yaradý. Þimdi, marihuana, ihtiyacý olanlara bir ilaç gibi eczanelerde satýlacak ve bu yolla kaçakçýlýðý önlemiþ olacaðýz. Kokain ve diðer uyuþturucu ile savaþýmýz sürecek.”
Eski bir gerilla lideri, bugünün cumhurbaþkaný olarak, Kolombiya hükümeti ile ELN gerilla grubu arasýnda arabulucuk da yapýyor: Savaþ acý getirir, bir bölgede yaþanýlan bir acý, aslýnda hepimizin acýsýdýr. Kolombiya hükümeti gerillalarla anlaþma yapmak istediðinde uzaktan izleyemezdim, acýya birlikte son vermemiz gerekiyor.
Jose Mujica... Tanýnmasý gereken bir portre...
