Bazý insanlar girdikleri ruh hali içinde kuyuya girer, girdaba kapýlýr gibi kolay çýkamaz iken; bazý insanlar ayný meselede kuyuya deðil de çukura girmiþ, girdaba deðil de hafif bir akýntýya denk gelmiþ gibi bulunduklarý ruh halinden kolay çýkabilirler. Bu basit gibi görünen mizaç özelliði kiþinin ruh halini ve baþkalarý ile iliþkisini önemli derece etkileyebilir.
Duygusal girdaba girme hali kafaya takýlan düþüncelerden farklýdýr. Kafaya takmada aðýrlýklý olan takýntýlý düþünceler iken (ruminasyon) burada bir duygusal içe çekilme baskýndýr. Duygusal kýrýlma hali ön plandadýr. Düþünsel kafaya takmanýn duygu üzerinden yaþananý küsme daha büyük olaylarda ise kýrýlmadýr.
Duygusal içe çekilme, öfke parlamasý yaþayýp hýzla normale dönenler ile öfke patlamasýna maruz kalýp oradan kolay çýkamayanlar ikileminde belirgin yaþanýr. Bu hal klinikte genellikle þöyle anlatýlýr: “Eþim aniden sinirlenip parlýyor. Kýrýcý sözler söyleyip hoþ olmayan þeyler yapýyor. Kýsa zamanda da normale dönüyor. Hemen özür dileyip, barýþmak, hiçbir þey olmamýþ gibi devam etmek istiyor. Ben bu durumda hemen normale dönemiyorum. Ýçimde fýrtýnalar kopuyor. Normale dönmem zaman alýyor.” Bu iki farklý mizaç özelliði farkýna varýp, kabul edilip, yönetilemezse eþler arasýnda tekrarlayýcý soruna yol açabilir.
Duygusal girdaba kapýlmak küsme meselesinde de belirleyici. Ayný olayda uzlaþmazlýk yaþayan, kavga eden bir çiftten biri bir müddet sonra bu ruh halinden hýzla çýkabiliyorken; diðeri küsme haline sýkýþýp kalýp, kendine söz geçiremez hale gelip normale dönemeyebilir. Küsme; duygusal girdaba girme ile beraber davranýþ olarak da eþten uzaklaþmadýr. Küsme döneminde duygusal girdaba kapýlmak o kadar yüksek olabilir ki, kiþi barýþmak gerektiðini düþünse veya barýþma teklifine evet demesini gerektiðini bilse bile kendine söz geçirmez halde kalabilir.
Duygusal girdabýn en güçlü hallerinden biri duygusal kýrýlmalardýr. Duygusal kýrýlma kiþinin kendisine karþý büyük bir kusur iþlendiðini düþündüðü zaman olur. Algýladýðý yanlýþ, hata, özensizlik, haksýzlýk gibi durumlara karþý karþýdakinden kopmaya yakýn bir duygusal uzaklaþmaya girmiþ olur. Duygusal kýrýlmalar ancak duygusal bir tamir giriþimi ile düzelebilir. Kýrýlma yaþanan kiþi ile affetme düzeyinde bir halleþme gerekir.
Duygusal kopuþun en þiddetli halidir. Duygusal içe çekilmede, küsmede, kýrýlmada bir düzeyde protesto vardýr. Karþýdaki kiþi önemsenir, ondan karþýlýk beklenir. Fakat soðumada duygusal kopuþ vardýr. Kiþi muhatabý kiþiden protestonun ötesine giderek umudu kesmiþ hale gelir. Bir nevi duygusal köprüleri atma hali olmuþtur. Kiþi artýk duygusal olumlu sözler veya fiziksel dokunuþ da istemez hale gelmiþtir.
Küsme, kýrýlma, duygusal içe çekilme halleri genellikle otomatik olarak gerçekleþir. Bu sebeple duygusal girdaptan çýkmak kolay deðildir. Duygusal iyileþmek için karþý tarafýn kiþiye duygusal eþlik edip, duygusal boþalmasýna eþlik etmesi gerekir. Kiþinin bu hal ile baþ edebilmenin ilk þartý yaþanýlan duygularý fark etmektir. Düþünsel düzeyde küsme, kýrýlma, içe çekilme halinin uzun sürmesinin fonksiyonel olmadýðýný hatta zarar verici olduðunu düþünmek gerekir. Eþle, aile üyesiyle, yakýn arkadaþla barýþmanýn fazilet olduðuna inanmak gerekir. Duygulardan hýzlý çýkmanýn en etkili yollarýndan biri davranýþa geçmektir. Barýþma giriþiminde bulunmak veya barýþma giriþimini kabul etmek girdaptan çýkmanýn en etkili yoludur. Duygu ile baþ etmek için davranýþ deðiþtirmek oldukça etkilidir.
