Fareed Zekeriya, 16 Ekim tarihli Washington Post gazetesinde zemindeki koþullar nedeniyle IÞÝD’in yenilmesi söz konusu olamayacaðý için “çevrelenmesini” önerdi. Obama yönetiminin Zekeriya’nýn önerilerini ne denli ciddiye alacaðýný bilmiyoruz. Ama eðer ciddiye alacak olursa, IÞÝD ile komþu olmaya, Suriye ve Irak’ýn parçalanmasýnýn yaratacaðý sonuçlara hazýrlýklý olmamýz gerekiyor.
Çünkü çevreleme yok etme ya da statükoyu deðiþtirme yerine var olaný korumayý, mümkünse çevreleneni geri adým atmaya zorlamayý içerir. Ancak ayný zamanda çevreleneni muhatap kabul eder. Varlýðýný tanýr, onunla mücadeleyi uzun zamana yayar, dolayýsýyla da birlikte yaþamayý öngörür. Çevreleyen çevrelenene var olmanýn koþullarýný dayatýr. Koþullara uyum saðladýðý oranda çevrelenen kabul görür, sisteme entegre edilir.
***
Böylesi bir olasýlýðýn varlýðý IÞÝD’e komþu olma potansiyeli taþýyan Türkiye açýsýndan þimdiye deðin uyguladýðý itidalli politikanýn devamýný gerekli kýlar. Orantýsal mukabele, caydýrýcý tepki ve mümkün olduðunca geniþ bir güvenlik kuþaðýnýn oluþturmasý böylesi bir politikanýn olmazsa olmazlarý arasýndadýr. Amerika’nýn zaman içinde barýþacaðý ve uzlaþacaðý bir rejimle savaþa girmek Türkiye’nin çýkarýna deðildir.
IÞÝD’in muhatap olarak kabulü Irak’ýn fiilen bölünmesi anlamýna geleceði için güney sýnýrýmýzda ortaya çýkacak Kürt devletinin varlýðýný tanýmaya da hazýrlýklý olmamýzý gerektirir. Bu bir yanýyla Türkiye’nin kendi Kürt sorununun en kýsa süre içinde çözmek zorunda olduðuna iþaret eder, diðer yanýyla da Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile olan iliþkilerini daha da derinleþtirilmesinin, her anlamda Türkiye’ye güvenebileceklerini hissetmelerinin þart olduðunu gösterir.
Suriye’nin geri kalaný açýsýndan bakýldýðýndaysa da istikrarýn gerekliliðini dayatýr. Ýstikrara ya Baas rejiminin galibiyetine göz yumarak, bütün iþlenen suçlarý sineye çekerek, hak-hukuk gibi kavramlarý tamamen unutarak ve tabii ki Özgür Suriye Ordusunu bastýrarak ulaþýlýr. Ya da Türkiye’nin dediði gibi Suriye’de Cenevre benzeri bir siyasi süreç marifetiyle katýlýmcý bir modelin oluþturulmasýyla.
Birinci senaryo uygulamasý zor, kabul edilmesi ahlaken ve siyaseten imkansýz olacaðý için ikinci senaryonun kabul edilme olasýlýðý çok daha güçlüdür. Ne de olsa Suriye’nin IÞÝD kontrolü altýnda olmayan bölgelerinin istikrarý, kontrol altýnda olan yerlerin çevrelenmesi için þarttýr. Ýstikrarsýzlýk müdahaleye hemen her zaman davetiye çýkartýr, IÞÝD gibi yayýlma potansiyeli güçlü olan örgütleri teþvik eder, iþtahýný kabartýr.
***
Türkiye gibi hassas dengeler üstüne oturan, istikrarsýzlýktan ekonomisi, ticareti ve siyaseti etkilenen bir ülke tüm bu olasýlýklarý göz önünde bulundurarak hareket etmek, hiç bir senaryoya kapýlarýný kapamayan bir politika izlemek, kategorik davranmamak, dogmatik olmamak zorundadýr. Eski sorunlarýnýn yenileri üstünde çarpan etkisi yaratacaðýný görmek, sorunlar envanterini boþaltmak, eski küslüklerini gidermek durumundadýr.
Unutmayalým ki þartlar deðiþince siyaset de deðiþir. Siyaset deðiþen þartlara uyum saðlama sanatýdýr. “U dönüþ” benzeri popüler cazibesi bol kavramlarla siyasetin manevra alaný daraltýlmamalýdýr. Bir yýl, bir ay, hatta bir gün önce geçerliliði olan bir politika bir gün sonra geçerliliðini yitirebilir. Türkiye iktidarýyla, muhalefetiyle ve hatta basýnýyla bölgeye bakýþýnda esnek olmalýdýr...
