2015 Bütçe Gerekçesi Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüðü’nün sitesine kondu (www.bumko.gov.tr).
Bütçe Gerekçesi sayesinde kamu gider ve gelirleri hakkýnda bütçe daha kanunlaþmadan detaylý bir bilgiye sahibi olabiliyoruz.
Pazar günleri eðitim yazýlarý yazdýðým için bugünkü yazýmda da 2015 Mali Yýlý eðitim harcamalarý üzerine bir yorum yazmak istiyorum ama yazacaklarým çok büyük ölçüde tüm harcama türleri için geçerli.
Milli Eðitim Bakanlýðý (MEB) bütçesi, bütçe kalemleri içinde, transfer harcamalarý dýþýnda en büyük yeri oluþturuyor; zaten, MEB bütçesi ile transfer harcamalarýný karþýlaþtýrmak da teknik anlamda çok doðru deðil.
Ancak, MEB bütçesi de bir dizi nedenden eðitim harcamalarý hakkýnda çok net bilgi vermiyor.
Özel eðitim harcamalarýný da bu büyüklüðe katmadan ülkenin eðitime ne kadar kaynak aktardýðýný analiz etmek doðru deðil, özel eðitim harcamalarý da doðal olarak MEB bütçesi içinde görülmüyor.
Mesele sadece özel harcamalar da deðil, baþka bakanlýklarýn, baþka kamu birimlerinin de kendi içlerinde gerçekleþtirdiði eðitim harcamalarý var, bunlarýn da detaylarýný çok iyi göremediðimizden devletin yaptýðý toplam eðitim harcamalarý hakkýnda çok net bir bilgi elde edemiyoruz.
Bu doðrultuda çalýþmalar var ama sonuçlarýn çok tatmin edici olmadýðý da biliniyor.
Özel eðitim harcamalarýnýn bir bölümünün de kayýt dýþý olma ihtimalini de ihmal etmemek lazým.
Tüm bu faktörleri bir araya getirdiðinizde Türkiye’nin eðitime ne kadar kaynak aktardýðý sorusunun yanýtý çok net bir biçimde verilemiyor doðrusu.
Ancak, meselenin baþka bir boyutu daha da var; ve bu boyut maalesef çok az tartýþýlýyor.
Eðitime ve baþka alanlara paralar harcanýyor ama bu kamu parasýnýn karþýlýðý bu hizmetlerle ne kadar veriliyor, bu hiç belli deðil.
Belli olmamasýndan öte, bu meseleyi hiç tartýþmýyoruz.
Geçtiðimiz on yýllar içinde bütçe tekniklerinde görünürde verimliliði, performansý ölçecek, ölçmesi gereken yöntemler geliþtirildi ama bir maliye dalý öðretim üyesi olarak bu yöntemlerin, geliþmelerin, yeniliklerin çok da iþe yaramadýðýný söylemem mümkün.
Kamu harcamalarýnda bir dizi nedenden, bunlarýn bir bölümü gerçekten çok temelli nedenler, verimlilik, performans ölçümü yapýlamýyor.
Yapýlamadýðý ölçüde de harcamalarý, mesela eðitim, mesela savunma harcamalarýný bütçe büyüklükleri üzerinden tartýþmak anlamýný yitirebiliyor.
2015 Bütçe Gerekçesinde tüm devlet üniversitelerinin 2015 baþlangýç ödenek tekliflerini görüyoruz.
Ancak, bu üniversitelerde yürütülen eðitim, öðretim, araþtýrma faaliyetlerinin bu üniversitelere ayrýlan kamu parasýnýn gerektirdiði performans düzeylerini yakalayabiliyor mu, bu sorunun yanýtý belli deðil.
Bu mantýk baþta savunma harcamalarý olmak üzere tüm kamu harcamalarý için geçerli büyük bir ölçüde.
Öðrencilerimiz, çocuklarýmýz liselerde senelerce ingilizce dersi alýyorlar, MEB kitaplar daðýtýyor, ingilizce öðretmenleri az da olsa devletten maaþ alýyorlar, çocuklar derslere geliyorlar, sýnavlar yapýlýyor senelerce ama sonuç olarak kimse bir yabancý ülkede sokakta adres soracak, söyleneni de anlayacak kadar ingilizce öðrenemiyor.
TSK’nýn yani MSB’nin asli görevi sýnýrlarýmýzý korumak ama binlerce silahlý insan senelerdir bir giriyorlar, bir çýkýyorlar, gören de dað yürüyüþ sporu yapýyorlar sanýr.
Hepimize düþen en önemli yurttaþlýk görevlerinden biri kamu harcamalarýnýn verimliliði konusunda kafa yormak.
Sayýþtay’ýn görev tanýmý da bu doðrultuda yeniden çok net tanýmlanmalý; bu iþ siyasi otoriteyi, TBMM’yi ilgilendirir diye iþin içinden sýyrýlmamak lazým.
