Özellikle eklem saðlýðý, kýkýrdak bütünlüðünün korunmasý ve onarýmýna yönelik olarak kemik erimesi, kireçlenme gibi hastalýklarda önerilen kollajen hidrolizatý, denatüre edilmemiþ kollajen veya jelatin taþýyan besin desteði ürünler vücudumuz için gerekli peptit ve amino asitler (glisin, prolin, hidroksipirolin) bakýmýndan zengin bir kaynaktýr. Bu bakýmdan gerek besleyici ve gerekse yaþlanmayý geciktirici (antiaging) olarak da önerilmektedir.
Nitekim son zamanlarda basýn organlarýnda sýklýkla kollajen kaynaðý olan ”kemik suyunun” insan saðlýðý için önemine sýklýkla deðiniliyor. Dolayýsýyla kasap ve marketlerde hazýr halde ambalajlanmýþ kemikler veya kemik suyu satýldýðýný gözlüyorum. Ancak burada bir uyarýda bulunmakta yarar var; bazý kemik sularý sodyum ve potasyum bakýmýndan zengin olduðundan böbrek hastalarý ve tabi ki diyaliz hastalarýnýn hekime sormadan kendi kendilerine bu ürünleri kullanmasý önerilmiyor.
Mevcut kollajen ürünleri arasýnda en etkilisi ufak molekül ölçüsü nedeniyle daha iyi emilebilen kollajen hidrolizatý. Ancak diðer ürünler gibi, yani denatüre edilmemiþ kollajen veya jelatin, kemik suyu da vücuda emilebilmesi için baðýrsaklarda ufak yapýda peptit ve amino asitlere parçalanabiliyor. Fakat ne derecede yeterli emilebilen peptit ve amino asit seviyesine eriþebildiðini bilemediðimizde kireçlenme gibi eklem hastalýklarý veya diðer saðlýk sorunlarýnda yeterli tedavi cevabýnýn saðlanabilmesi mümkün olamayabilir. Nitekim yürütülen klinik çalýþmada kollajen hidrolizatýnýn kireçlenme (osteoartrit) þikâyetlerinde bu amaçla yaygýn olarak reçetelenen glukozaminden daha yüksek etkinlik gösterebildiði bildiriliyor. Uygulamalarda önemli bir diðer anahtar kelime “süre”. Bir klinik çalýþmada üç ay uygulama ile kalça, diz, dirsek, omuz, el gibi eklemlerde aðrý þikâyetlerinde belirgin bir geliþme saðlanamazken, kullaným süresi 6 aya uzatýldýðýnda etkili olduðu gözlemlenmiþ.
Kollajen hidrolizatýnýn kas gücünün artýrýlmasýnda etkili olabildiði yine bir klinik çalýþma ile gösterilmiþ. Ýleri yaþta sarkopeni (yaþa baðlý kas kaybý) hastalarýnda 3 ay süreyle egzersizle birlikte günde 15 gram kollajen peptitleri verilmesi ile kas kitlesinde ve kas gücünde plasebo (etkisiz) içecek verilen hastalara göre belirgin bir artýþ saðlanmýþ.
Yaþlanmayý geciktirmek üzere veya eklem saðlýðýný korumak, eklemlerde aðrýyý hafifletmek ya da tedavi amacýyla kullanýlan Kollajen hidrolizatlarý, kollajen peptitleri ve benzer bileþime sahip kollajen destekleri genel olarak güvenilir ve iyi tolere edilebilir ürünlerdir. Ancak her zaman olduðu gibi ender olarak hassas bireylerde bazý gastro-intestinal þikâyetler, karaciðer deðerlerinde bozulma ya da ciltte döküntü-kaþýntý gibi belirtiler görülebilmektedir. Özellikle balýk veya sülfit taþýyan besinlere alerjik yapýda olan kiþilerin kollajen destekleri kullanmasý önerilmemelidir.
Kollajen desteklerinin kolay kýrýlan týrnak sorunu için çözüm olabileceði bir çalýþma ile gösterilmiþ. Günde 2,5 gram biyoaktif kollajen peptit karýþýmý suda çözülerek verilen bayanlarda altý ay sonunda týrnak kýrýlganlýðýnýn uygulamadan önceki döneme göre yüzde 42 azaldýðý, týrnak uzamasýnýn yüzde 12 arttýðý bildiriliyor. Bir baþka çalýþmada 6 ile 9 ay süre ile günde 2,5 miligram B-7 vitamini (biyotin) uygulanmasý ile týrnak kalýnlýðýnýn yüzde 25 arttýðý ve týrnaklarda çatlama, yarýlma gibi þikâyetlerde azalma saðlandýðý gözlemlenmiþ. Týrnak kýrýlmalarýnda demir ya da maðnezyum eksikliði de rol oynayabiliyor.
