Geçtiðimiz Çarþamba günü SE-YAP’ta (Sinema Eseri Yapýmcýlarý Birliði) Ekonomi Bakanlýðý, Serbest Bölgeler, Yurtdýþý Yatýrým ve Hizmetler Genel Müdürlüðü daire baþkaný Özge Dumlupýnar tarafýndan çok evsaflý bir sunum yapýldý. Sinemamýzýn ve filmlerimizin yurtdýþýnda tanýtýmýný ve pazarlamasýný teþvik amacýyla oluþturulan maddi desteðin ayrýntýlarý ilgililerin bilgisine sunuldu. Yakýn zamana kadar devletin bu yöndeki desteklerinin hayal bile edilemeyeceði bir dönemden bugünlere gelinmesi hakikaten çok hayrete þayan bir durum olarak deðerlendirilebilir. Kültür ve Turizm Bakanlýðý’nýn film yapým desteðinden sonra, filmlerin yurtdýþýnda pazarlanmasýna iliþkin böyle bir desteðin bir diðer bakanlýk tarafýndan temin edilmesi, sinemamýzýn yurtdýþýna açýlmasýnda önemli rol oynayacaða benziyor. Sinema, bir yanýyla aslýnda ticari bir faaliyet de olduðundan, bakanlýðýn baþlattýðý bu destek “döviz kazandýrýcý hizmet ticareti” olarak telakki ediliyor. Destek programlarýna baktýðýmýzda da, telaffuz edilen miktarlarýn ciddi yekunlar tuttuðunu görüyoruz.
***
Desteklenecek faaliyetler, “pazara giriþ desteði”, “yurtdýþý tanýtým desteði” ve “ticaret ve alým heyeti desteði” þeklinde karþýmýza çýkýyor. Biraz bu baþlýklarý açacak olursak, pazar araþtýrmasýnda hazýrlanacak rapor için %60 oranýnda ve en fazla 100 bin dolara kadar, filmin yurtdýþýnda pazarlamasýna iliþkin pazara giriþ giderleri için %50 oranýnda (belgesel filmlerde %70) yine 100 bin dolara kadar, yurtdýþý tanýtýmý için %50 oranýnda ve 300 bin dolara kadar, arama motorlarý ve arama aðý reklamlarý da dahil olmak üzere %50 oranýnda ve 100 bin dolara kadar, bir filmin içinde yapýlan reklam ve sponsorluk için %50 oranýnda ve 100 bin dolara kadar, yurtdýþýndan gelecek ticaret ve alým heyetleri içinse %70 oranýnda ve 150 bin dolara kadar bir destekler demeti mümkün olabilecektir.
Yapýmcý þirketler bu dýþa açýlma faaliyetlerinde bazý kuruluþlarla iþbirliðine gidebilirler. Bu kuruluþlar, Türkiye Ýhracatçýlar Meclisi (TÝM), Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði (TOBB), Dýþ Ekonomik Ýliþkiler Kurulu (DEÝK), Ýhracatçýlar Birliði, Ticaret ve Sanayi Odalarý, sektör dernek ve birlikleri þeklinde sýralanýyor. Bu kuruluþlar da yukarýda zikredilen faaliyetlerde hatýrý sayýlýr paylar alýyorlar. Verilen destekler arasýnda mesela, pazara giriþ giderleri arasýnda dublaj ve altyazý masraflarý, filmin gösterime gireceði ülke için hazýrlanmýþ afiþ ve basýlý malzeme masraflarý, DVD hazýrlýk giderleri ve görsel, yazýlý ve iþitsel medyayla internette yapýlan reklam giderleri bulunuyor. Yurtdýþý tanýtým desteði ise fuar, festival ve film marketlerindeki katýlým ve sponsorluk giderleri, tercüman masraflarý, katýlýnan yerlerdeki kira tutarlarý, her türlü medya ortamýnda yapýlan reklam giderleri, halkla iliþkiler ve danýþmanlýk giderleri ve katalog, broþür ve tanýtým malzemeleri giderlerini kapsýyor.
Film yapýmý ve yurtdýþý pazarlamasý süreçlerinin devlet bünyesindeki bakanlýklar tarafýndan desteklenmesi, aslýnda yýllardýr tartýþýlan devletin sinemaya vereceði desteðin en nihayette bir bakýma gerçekleþmesi anlamýna geliyor. Diðer bir deyiþle, bir anlamda ticari boyutunun kýsmen de olsa çözülmesi sayýlabilecek uygulamalar ortaya konmuþ oluyor. Ancak nitel çerçevede de sinemamýzý ortaya koyan senarist ve yönetmenlerden estetik ve moral manada bir atýlým beklemek, seyircinin ve insanlýk bilincinin doðal bir hakkýdýr diye düþünüyoruz.
