Gece boyunca ve sabah uyandýðýnýzda el ve bileklerde aðrý, þiþkinlik ve kramplar; parmak uçlarýnda uyuþma, karýncalanma, güç kaybý; bilekten kola uzanan bölgede aralýklý olarak ani ve keskin aðrý gibi þikayetleriniz mi oluyor? Nedeni “karpal tünel sendromu” olabilir. Basit olarak, elin hareket ve duyusunu saðlayan median sinirin el bileðindeki kas ve kemikten oluþan tünel þeklindeki halkadan geçerken sýkýþmasýna baðlý ortaya çýkan nöropati olarak tanýmlanabilir.
Aslýnda, halk arasýnda sert daktilo tuþlarýna basmaya baðlý olarak sýklýkla görüldüðünden “sekreter hastalýðý” ya da uzun sürelerle el iþi yapan hanýmlarda görülmesinden dolayý “hamarat haným hastalýðý” gibi adlarla anýlmaktadýr. Ayrýca parmaklarla güç uygulanan meslekler olan; masörler ya da piyano ve telli çalgýlarý çalan müzisyenlerde görülme riski yüksektir. Tabi günümüzde pek daktilo kalmadý, ama tablet, laptop ve masaüstü bilgisayar klavyeleri ve akýllý cep telefon tuþlarý var. Bunlarýn tuþlarý belki daktilo kadar sert deðil ama, yazý yazarken ya da maus kullanýrken bileðin konumlanma durumuna baðlý olarak “karpal tünel sendromu” ya da parmaklarda görülen “tetik parmak” geliþimi riski çok daha fazla. Üstelik görülme sýklýðý eskisine oranla çok daha yaygýn; çünkü yaþlý-genç, kadýn-erkek, iþi gereði-eðlence için herkes bu cihazlarý yaygýn bir þekilde uzun süreler kullanýyor. Kadýnlarda ve diyabet ve artrit gibi hastalýklarda oluþma olasýlýðý daha da artmaktadýr.
Öncelikle koruyucu olarak önerilen ergonomik desteklerin kullanýlmasý ve egzersizlerin yapýlmasý bu tip þikayetlerin ortaya çýkmasýnýn önlenmesi bakýmýndan önemli. Tedavi amacýyla ilk aþamada ilaç ve fizik tedavi uygulamalarý, daha ileri aþamalarda ise cerrahi uygulamalar ile kýlýfýn açýlmasý gibi seçenekler yer alýyor. Tabi steroidal (kortizon vb.) ve steroidal olmayan iltihap giderici ilaçlarýn kullanýlmasý ile mide-baðýrsak sisteminde ortaya çýkabilecek riskleri ne derecede göz alabilirsiniz?
Yeni yayýmlanan bir bilimsel ölçekte (randomize, plasebo-kontrollü, çift körlü, paralel, iki kollu) klinik çalýþmanýn sonuçlarý farklý doðal çözüm olanaklarý sunuyor.
Keten tohumu, tedavi edici özellikleri bakýmýndan son yýllarda herkesin ilgisini çeken önemli bir bitki. Tohumlardan elde edilen yaðýn yaðlý boyalarda seyreltici ve sertleþmeyi saðlayan “Bezir yaðý” olduðunu biliyor muydunuz? Bezir yaðý hava ile temas ettiðinde oksitlenerek kemikleþiyor. Bu suretle boyanýn sabitleþmesini saðlýyor. Bu nedenle dahilen kullanýlacak keten tohumu yaðýnýn havanýn etkilerinden iyi bir þekilde korunmasý ve soðuk sýkým olmasý gerekiyor. Yapýlan araþtýrmalarda keten tohumu yaðýnýn iltihap giderici, aðrý giderici etkileri bulunduðu; kaþýntý, yara ve yanýk gibi dermatolojik sorunlarda, artritte, meme kanserinde ve keratokonjunktivit gibi durumlarda etkili olabileceði bildiriliyor.
Çalýþmada 18 ile 65 yaþ arasýnda gönüllüler seçilmiþ. Artritli, hamile ve daha önce bu amaçla ameliyat olanlar çalýþmaya alýnmamýþ. Elektrofizyolojik olarak elektromiyelografi ile orta ve hafif karpal tünel sendromu teþhisi konulan gönüllüler iki gruba ayrýlarak deney grubuna keten tohumu yaðý, plasebo (boþ ilaç) grubuna ise benzer görünüþte parafin uygulanmýþ. Dört haftalýk uygulama süresince gönüllülerin aðrýlý bileðe günde iki defa, sabah ve akþamlarý, beþ damla plasebo ya da keten tohumu yaðý damlatýlarak gün boyunca saðlýk ürünü satýlan yerlerde satýlan bilek protezi ile desteklenmesi istenmiþ. Uygulama süresi sonunda sonuçlar 64 keten tohumu yaðý ve 68 boþ ilaç (parafin) uygulanan gönüllüler üzerinde deðerlendirilmiþ.
Süre sonunda yapýlan bilimsel anketi (Boston Karpal Tünel Sorgulama Anketi) ile gönüllülerde þikayetler ve bilek/el iþlevlerindeki deðiþim tespit edilmiþ. Boþ ilaç verilen grupla karþýlaþtýrýldýðýnda keten tohumu yaðýnýn bazý þikayetlerde belirgin bir iyileþme saðlayabildiði bildiriliyor. Araþtýrýcýlar uygulama süresinin ve miktarýn artýrýlmasý ile daha kapsamlý bir iyileþme saðlanabileceðini ileri sürüyor. Uygulama süresince hiç bir yan etki þikayeti bulunmamasý diðer bir önemli husus. Kanýmca denemeye deðer.
Keten tohum yaðý, iltihap giderici etkisi bilinen alfa linolenik asit (yüzde 55) bakýmýndan zengindir. Dolayýsýyla yaðýn etkisinde temel etkenin bu bileþene baðlý olabileceði düþünülebilir.
