Geçtiðimiz haftalarda Ýstinye Üniversitesindeki öðrencilerimden biri, yýllýk izinde önceki çalýþmalarýn neden dikkate alýnmadýðýný sordu.
Gerçekten de Ýþ kanununa göre, yýllýk ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabýnda iþçilerin, ayný iþverenin bir veya çeþitli iþyerlerinde çalýþtýklarý sürelerin birleþtirilerek göz önüne alýnacaðý hükme baðlanmýþtýr. Bu durumda iþçinin daha önce ayný iþverenin bir ya da deðiþik iþyerlerinde geçen hizmetlerinin yýllýk izne hak kazanma ve izin süreleri hesabý yönlerinden dikkate alýnmasý gerekir. Kamu kurum ve kuruluþlarýnda geçen hizmetlerin de ayný gerekçeyle izin hesabý yönünden birleþtirilmesi gerekir.
Ancak, farklý iþverenlerin iþyerlerinde çalýþýlan süreler birleþtirilmediðinden ileri yaþa geldiðinde alt sýnýrdan yýllýk izin kullanýmý sýklýkla karþýlaþýlan bir durumdur.
Ýþyerinde iþe baþladýðý günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yýl çalýþmýþ olan iþçilere yýllýk ücretli izin verilecektir. Anayasal bir hak olan yýllýk ücretli izin hakkýndan vazgeçilemez.
Niteliklerinden ötürü bir yýldan az süren mevsimlik veya kampanya iþlerinde çalýþanlara bu Kanunun yýllýk ücretli izinlere iliþkin hükümleri uygulanmayacaktýr. Yýllýk ücretli izin süresi iþçinin yaþýna ve kýdemine göre belirlenen 14-20-26 gün “gün” olmakla birlikte, izin günlerinin hesabýnda izin süresine rastlayan ulusal bayram ve genel tatiller ile hafta tatili günleri izin süresinden sayýlmayacaktýr
Genel bir kural olarak, 18 yaþ ve altýnda olan küçüklerle 50 yaþ ve üzerinde olan çalýþanlarýn yýllýk izin süreleri 20 günden az olamaz. 50 yaþýndan gün alan çalýþanlarýn emekli olsun yada olmasýn iþyerinde 1 yýlý doldurduktan sonraki yýllýk izin haklarý 20 iþ günüdür. Diðer bir deyiþle 50 yaþýný tamamlamak deðil, 50 yaþýndan gün almak önemlidir.
Yer altý maden iþlerinde çalýþanlar için bu süreler dörder gün arttýrýlarak 24 gün olarak uygulanmaktadýr; ancak yeraltý maden iþyerlerinde “18 yaþ altý” erkeklerin ve her yaþta kadýnlarýn çalýþma yasaðý göz önüne alýndýðýnda, yer altý maden iþyerlerinde sadece 50 yaþ ve üzerinde olan erkekler için 24 günden az yýllýk izin süresi verilmesi söz konusu olamaz.
Yargýtay’ýn görüþüne göre ayný iþyerinde emekli olup tekrar iþe girenler için “50 yaþ” kriteri devreye gireceðinden, söz konusu emekli çalýþanlar için yýllýk izin süresi 20 gün, yer altý maden iþyerlerinde erkek çalýþanlar için 24 gün olacaktýr. Burada, 50 yaþýný tamamlamak deðil, 50 yaþýndan gün almak önemlidir.
