Önce G-7 diye çýkmýþlardý. Soðuk Savaþ zamanýnýn ‘Batýlý demokratik ve sanayileþmiþ ülkeleri’... ABD, Kanada bu taraftan; Ýngiltere, Fransa, Ýtalya, Almanya Avrupa’dan ve Japonya Uzakdoðu’dan... Bir anlamda NATO artý Japonya idi... Sovyetler Birliði daðýlýnca Rusya, ehlileþtirme ve küresel katýlýmcý olmaya teþvik için gruba alýndý. Rusya’yý angaje ederek, medeni milletler seviyesine çýkma arzusunu gýdýklayarak, dünyanýn nizam ve intizamý saðlanacaktý... Putin tabii bu kurguya sadece gülüyor.
Bu mantýkla zirve yapýldý. -Suriye de konuþulacak- dendi. Putin, davet edilmediði halde Dýþiþleri Bakaný Lavrov’u yanýnda getirdi. Sonra da Rusya’yý ehlileþtirme hayaliyle düþünülen zirve, Rusya’nýn diðerlerini etkisiz hale getirmesi ve Þam’a dolaylý destekle tamamlandý. Rusya diðer 7’ye baskýn çýktý.
Beþar’ýn gitmesi, yok. Direniþçilere destek, ha var, ha yok. Zaten direniþçiler 24 sayfalýk G-8 bildirisinin kaðýt tomarýný ele alýp silah olarak kullanamazlar. Putin -Þam kimyasal kullandý- iddialarýnýn temelsiz olduðunu söyledi. Cenevre Konferansý ve müzakere vurgusunu kayda geçirip diplomatik sürece yaydý. Moskova ne zaman olacaðý ve ne iþe yarayacaðý belirsiz Cenevre’de Þam’ýn tam tekmil temsiline, hatta ayrýca masaya Ýran’ýn da oturmasýna hazýrlanýyor. Putin biraz daha zorlasa masaya neredeyse Hizbullah’ý da alacak. Ayrýca Þam’a silah sipariþlerini de yollayacaðýný ilan etti. Kimse Putin’in gizli iþ yaptýðýný söyleyemez. Göstere göstere ilan ediyor. Suriye odaklý bir -büyük küresel pazarlýk ve al ver- umanlar vardý, Putin oralý olmamýþ.
Oysa G-8 öncesi hava, ABD’nin -Þam kimyasal silah kullandý- demesiyle hareketlenmiþti. -ABD’den direniþçilere silah- lafý böyle çýktý... Sonra -Uçuþa kapalý bölge- haberleri yayýldý. Meðer silah, hafif silahlarmýþ. Uçuþa Kapalý Bölge’yi de ABD içinde müdahaleyi savunan Cumhuriyetçi muhalifler çýkarmýþ. Baþkan Obama’nýn defterinde aðýr silah yok, Uçuþa Kapalý Bölge yok. Bu hareketlenme Fas’ta tatilde olan Suudi Arabistan Kralý Abdullah’ý Riyad’a döndürdü. Ama son durumun Suudi Arabistan, Katar ve Türkiye’yi memnun etmeyeceðini söyleyebiliriz.
Baþkan Obama, direniþçiler arasýnda -ABD dostu- olanlarýn azýnlýkta kaldýðýný, o gruplara silah vermeyeceðini söylüyor. ABD dostu- olarak Salim Ýdris’in grubu varmýþ. Onlar da diþçi, marangoz ve nalbantlardan oluþuyormuþ.
Herhalde bu durumda -radikallerin- Suriye’de çatýþmalardan çekilip Basra Körfezi’nde bir tatil köyüne gitmesi, Batý dostu marangoz ve diþçilerin de gerillacýlýk öðrenmesi gerekecek. Eðitim artýk tekmil alýp verme, selam durma, uygun adým yürüme, mýntýka temizliði gibi sanatý talim ederek baþlar. Kursu baþarýyla bitirenlere bir yýl sonra diploma verilir.
Dünya taç çizgisi kýyýsýnda pas yaparak zaman geçerken, ölü sayýsý 100 bine yaklaþýrken, arazide Þam rejiminin Halep’i gözüne kestirdiði anlaþýlýyor. Direniþçilerin Hama’dan Halep’e uzanan M5 karayolunu kesmeye çalýþtýklarý bildirilmekte ama bunda baþarýlý olacaklarý kuþkulu. Þam, jetlerle nokta vuruþlarý yapýyor.
Cumartesi günü Katar’da Suriye’nin Dostlarý toplantýsý var. Burada ABD dahil ilgili ülkeler ve direniþçi temsilcileri bir araya gelecek. Sabýrlar tükeniyor. Kuzey Ýrlanda’daki G-8 gibi neþeli bir toplantý olmayacaktýr.
Bunlar neden önemli? Þundan önemli: Türkiye, Ürdün ve Lübnan’da ayrý ayrý 400-500 bin Suriyeli mülteci var. 30 bin nüfuslu Kusayr düþünce Ürdün’e mülteci akýný hýzlandý. Yarýn öbür gün Þam ordusu 3 milyon nüfuslu Halep’e yürüyünce Türkiye kapýsýnda acaba kaç yüzbin mülteci bulacak? Böyle bir göçün trajedisi bir yana, getireceði baský, güvenlik sorunu, maliyet ve diðer risklerle Türkiye tek baþýna mý uðraþacak? Asýl ittifak sýnavý o zaman yaþanacak.
Zaten hergün Suriye’den binlerce kiþinin çevre ülkelere kaçtýðýný BM bildiriyor. Ve yapýlan, varsa yiyecek - çadýr sevkiyatý. Büyük bir göç dalgasý olursa bizce G-8 zirvesinin akþam yemeði menüsü mülteci kumanyasý olarak hazýrlanmalý: Baþlangýç olarak Ýrlanda yengeci-karides-avokado salatasý. Ana yemek rosto file ve Ýrlanda dana incik, yanýnda enginar... Tatlý olarak, isteðe göre elmalý tart tatlý, ya da Ýngiliz peynir çeþitleri... Ýngiltere Baþbakaný Cameron bu menünün resmini çekip -Yemekten sonra Suriye konuþacaðýz- diye ilan etti de, ordan baðlantýyý kurduk. Elmalý tart üzeri Suriye aðýrlýk yapmýþtýr.
twitter.com/selimatalayny
