Sosyal güvenlik mevzuatýna göre, SSK, tarým SSK, BAÐ-KUR ve tarým BAÐ-KUR kapsamýnda baðlanan emekli aylýklarý, her sene ocak ve temmuz ödeme dönemlerinde önceki altý aylýk enflasyon oranýnda artýrýlýyor.
2015 yýlý temmuz dönemi emekli artýþý enflasyon farkýyla sýnýrlý tutulmadý. Enflasyon farký uygulandýktan sonraki emekli maaþýnýn 1.000 TL’nin altýnda kalmasý halinde seyyanen 100 TL zam ilavesi yapýldý. Yine emekli maaþýnýn 1.000 TL’yi geçmesi ancak 1.100 TL’nin altýnda kalmasý halinde de emekli maaþý 1.100 TL’ye yükseltildi. Bu seyyanen zam emekli maaþý düþük olanlara yapýlan emekli maaþ zammý oranýnýn yüzde 20’lere kadar artmasýný saðladý.
AK Parti hükümeti döneminde emeklilere daha önce de üç kez enflasyon zammýnýn üzerinde seyyanen zam yapýlmýþ ve emeklinin enflasyon karþýsýnda ezdirilmemesi hedeflenmiþtir. Ýlki 2003 yýlýnda yapýlan seyyanen zamla SSK emeklilerine 75 TL, BAÐ-KUR emeklilerine 100 TL sosyal destek ödemesi yapýlmýþtýr. 2010 ve 2011 yýllarýndaki seyyanen zamlar ise 60 TL tutarýnda olmuþtur.
2015 Temmuz döneminden geçerli olmak üzere düþük emekli maaþý olanlarýn emekli maaþlarýna ilave edilen seyyanen zamdan emekli aylýðý yüksek olanlar yararlanamýyor. Bu nedenle maaþý yüksek olan emeklilerin seyyanen zamdan yararlanmadýðý gibi bir algý yaratýlýyor, ancak bu doðru deðildir.
2015 Haziran döneminde malullük veya yaþlýlýk aylýðý alan emeklinin maaþý 954,56 TL altýnda ise maaþý önce altý aylýk enflasyon farký olan yüzde 4.76 oranýnda artýrýlýp bulunan tutara 100 TL seyyanen zam ilave edildi ve Temmuz döneminde maaþ hesabýna yatýrýldý. Örneðin, haziran ayý maaþý 900 TL olan emeklinin temmuz maaþý enflasyon zammýyla 942,84 TL oldu. Bu maaþ 1.000 TL altýnda olduðundan 100 TL seyyanen zam eklenerek temmuz döneminden geçerli olmak üzere emeklinin 900 TL olan maaþý 1.042,84 TL’ye yükselmiþ oldu.
2015 Haziran döneminde emekli maaþý 954,56 TL ile 1.050 TL arasýnda olanlarýn emekli maaþlarý ise temmuz döneminde 1.100 TL’ye yükseldi. Haziran dönemindeki emekli maaþý 1.050 TL üzerinde olan emeklilerin maaþý da sadece altý aylýk enflasyon farký kadar artýrýldý. Örneðin; haziran döneminde emekli maaþý 2.000 TL olan emeklinin temmuz dönemi maaþý 2.095,20 TL oldu.
Emekli maaþý 779,20 TL’nin altýnda olanlara yüzde 5, üstünde olanlara ise yüzde 4 oranýnda ek ödeme yapýlýyor. Bu ödeme eski vergi iade tutarý karþýlýðý olarak uygulanan ve AK Parti’nin emekliyi fiþ toplama çilesinden kurtaran bir uygulamadýr.
100 TL seyyanen zammýn ölüm aylýðýna yansýmasý
100 TL tutarýndaki seyyanen zam, ölüm aylýklarýnda sigortalýnýn dosyasý temel alýnmak suretiyle emekli maaþý alan hak sahibinin hissesi oranýnda ödeniyor. Örneðin; ölen sigortalýnýn dul eþi ve iki çocuðu bulunup Haziran dönemine ait aylýk tutarý eþ için 450 TL çocuklar için 225 TL ise dosya aylýðý 900 TL olmaktadýr. Dosya aylýðý olan 900 TL hem enflasyon hem seyyanen zamla 1.042,84 TL olarak güncellendiðinden dul eþin Temmuz aylýðý 521,42 TL yetim çocuklarýn aylýklarý ise 260,71 TL olarak ödeniyor. Dolayýsýyla Haziran dosya aylýðý 954,56 TL altýnda ise 100 TL tutar, hisseler oranýnda pay ediliyor.
Ölüm aylýklarýnda, maaþ alan bir veya iki kiþi ise bir de alt sýnýr aylýk uygulamasý var. Yani hisseye düþen aylýk ile belirlenen alt sýnýr aylýk karþýlaþtýrýlýyor ve hisse aylýk düþük çýkarsa alt sýnýr aylýktan (yüksekten) maaþ ödeniyor.
Ýlk defa 2000 yýlýndan önce sigortalý olup 1 Ekim 2008 tarihinden sonra ölen sigortalýnýn tek hak sahibi varsa haziran dönemi aylýðý en az 857,93 TL’dir. Ölenin aylýk baðlanacak bir eþi bir çocuðu varsa alt sýnýr aylýk eþe 627,11 TL çocuða 313,59 TL olarak ödeniyor.
Alt sýnýr aylýklarda seyyanen zam miktarý düþük
Alt sýnýrdan aylýk ödenenler için enflasyon zammý ilave edildikten sonraki dosya aylýðý toplamý 1.072,12 TL’dir. Bu nedenle ölüm aylýðý alt sýnýrdan ve aylýk alan bir kiþi varsa seyyanen zam 22,30 TL, aylýk alan bir eþ bir çocuk varsa seyyanen zam eþe 16,73 TL çocuða 8,36 TL olmuþtur.
Seyyanen zam uygulamasý sonrasý alt sýnýrdan aylýk ödenenler için temmuz ayý aylýðý, tek aylýk alan için 921,07 TL, bir eþ bir çocuðun aylýk almasý halinde eþ için 673,69 TL çocuk için 336,88 TL olarak ödenmektedir.
