Sosyal güvenlik mevzuatına göre, SSK, tarım SSK, BAĞ-KUR ve tarım BAĞ-KUR kapsamında bağlanan emekli aylıkları, her sene ocak ve temmuz ödeme dönemlerinde önceki altı aylık enflasyon oranında artırılıyor.
2015 yılı temmuz dönemi emekli artışı enflasyon farkıyla sınırlı tutulmadı. Enflasyon farkı uygulandıktan sonraki emekli maaşının 1.000 TL’nin altında kalması halinde seyyanen 100 TL zam ilavesi yapıldı. Yine emekli maaşının 1.000 TL’yi geçmesi ancak 1.100 TL’nin altında kalması halinde de emekli maaşı 1.100 TL’ye yükseltildi. Bu seyyanen zam emekli maaşı düşük olanlara yapılan emekli maaş zammı oranının yüzde 20’lere kadar artmasını sağladı.
AK Parti hükümeti döneminde emeklilere daha önce de üç kez enflasyon zammının üzerinde seyyanen zam yapılmış ve emeklinin enflasyon karşısında ezdirilmemesi hedeflenmiştir. İlki 2003 yılında yapılan seyyanen zamla SSK emeklilerine 75 TL, BAĞ-KUR emeklilerine 100 TL sosyal destek ödemesi yapılmıştır. 2010 ve 2011 yıllarındaki seyyanen zamlar ise 60 TL tutarında olmuştur.
2015 Temmuz döneminden geçerli olmak üzere düşük emekli maaşı olanların emekli maaşlarına ilave edilen seyyanen zamdan emekli aylığı yüksek olanlar yararlanamıyor. Bu nedenle maaşı yüksek olan emeklilerin seyyanen zamdan yararlanmadığı gibi bir algı yaratılıyor, ancak bu doğru değildir.
2015 Haziran döneminde malullük veya yaşlılık aylığı alan emeklinin maaşı 954,56 TL altında ise maaşı önce altı aylık enflasyon farkı olan yüzde 4.76 oranında artırılıp bulunan tutara 100 TL seyyanen zam ilave edildi ve Temmuz döneminde maaş hesabına yatırıldı. Örneğin, haziran ayı maaşı 900 TL olan emeklinin temmuz maaşı enflasyon zammıyla 942,84 TL oldu. Bu maaş 1.000 TL altında olduğundan 100 TL seyyanen zam eklenerek temmuz döneminden geçerli olmak üzere emeklinin 900 TL olan maaşı 1.042,84 TL’ye yükselmiş oldu.
2015 Haziran döneminde emekli maaşı 954,56 TL ile 1.050 TL arasında olanların emekli maaşları ise temmuz döneminde 1.100 TL’ye yükseldi. Haziran dönemindeki emekli maaşı 1.050 TL üzerinde olan emeklilerin maaşı da sadece altı aylık enflasyon farkı kadar artırıldı. Örneğin; haziran döneminde emekli maaşı 2.000 TL olan emeklinin temmuz dönemi maaşı 2.095,20 TL oldu.
Emekli maaşı 779,20 TL’nin altında olanlara yüzde 5, üstünde olanlara ise yüzde 4 oranında ek ödeme yapılıyor. Bu ödeme eski vergi iade tutarı karşılığı olarak uygulanan ve AK Parti’nin emekliyi fiş toplama çilesinden kurtaran bir uygulamadır.
100 TL seyyanen zammın ölüm aylığına yansıması
100 TL tutarındaki seyyanen zam, ölüm aylıklarında sigortalının dosyası temel alınmak suretiyle emekli maaşı alan hak sahibinin hissesi oranında ödeniyor. Örneğin; ölen sigortalının dul eşi ve iki çocuğu bulunup Haziran dönemine ait aylık tutarı eş için 450 TL çocuklar için 225 TL ise dosya aylığı 900 TL olmaktadır. Dosya aylığı olan 900 TL hem enflasyon hem seyyanen zamla 1.042,84 TL olarak güncellendiğinden dul eşin Temmuz aylığı 521,42 TL yetim çocukların aylıkları ise 260,71 TL olarak ödeniyor. Dolayısıyla Haziran dosya aylığı 954,56 TL altında ise 100 TL tutar, hisseler oranında pay ediliyor.
Ölüm aylıklarında, maaş alan bir veya iki kişi ise bir de alt sınır aylık uygulaması var. Yani hisseye düşen aylık ile belirlenen alt sınır aylık karşılaştırılıyor ve hisse aylık düşük çıkarsa alt sınır aylıktan (yüksekten) maaş ödeniyor.
İlk defa 2000 yılından önce sigortalı olup 1 Ekim 2008 tarihinden sonra ölen sigortalının tek hak sahibi varsa haziran dönemi aylığı en az 857,93 TL’dir. Ölenin aylık bağlanacak bir eşi bir çocuğu varsa alt sınır aylık eşe 627,11 TL çocuğa 313,59 TL olarak ödeniyor.
Alt sınır aylıklarda seyyanen zam miktarı düşük
Alt sınırdan aylık ödenenler için enflasyon zammı ilave edildikten sonraki dosya aylığı toplamı 1.072,12 TL’dir. Bu nedenle ölüm aylığı alt sınırdan ve aylık alan bir kişi varsa seyyanen zam 22,30 TL, aylık alan bir eş bir çocuk varsa seyyanen zam eşe 16,73 TL çocuğa 8,36 TL olmuştur.
Seyyanen zam uygulaması sonrası alt sınırdan aylık ödenenler için temmuz ayı aylığı, tek aylık alan için 921,07 TL, bir eş bir çocuğun aylık alması halinde eş için 673,69 TL çocuk için 336,88 TL olarak ödenmektedir.
