Çalýþan ve primleri ödenen sigortalýlar, gerekli þartlarý yerine getirdiðinde SGK tarafýndan emekli /yaþlýlýk aylýðý baðlanýyor.
Ancak çalýþma hayatýnda emeklilik þartlarýný saðlayamayan, herhangi bir geliri olmayan muhtaç durumdaki vatandaþlarýmýza da sosyal devlet olmanýn gereði olarak 65 yaþ aylýðý baðlanýyor. 65 yaþ aylýðý baðlanmasýnda herhangi bir þekilde sigortalý olma ve SGK primi ödenme þartý olmadýðý gibi, gerekli þartlarý taþýyan tüm yaþlýlara (ve elbette engellilere de) 2022 Sayýlý Kanun'a göre aylýk baðlanmaktadýr.
Yaþlýlýk nedeniyle çalýþmayan ve herhangi bir sosyal güvencesi olmayan muhtaçlara sosyal devlet ilkesine baðlý olarak ve herhangi bir prim ödenmeden 65 yaþ aylýðý verilmesinde temel þartlarý saðlayanlarýn bu haktan faydalanmak için mutlaka baþvuru da yapmasý gerekmektedir. 65 yaþ aylýðý 2022 Sayýlý Kanun’da düzenlenmiþ olup, aylýða hak kazanma koþullarýndan biri 'muhtaç olma' kriteridir. Muhtaçlýk kriteri, hane içi kiþi baþýna düþen gelire göre hesaplanýyordu.
19 Aðustos 2018 tarihli Resmi Gazete'de yapýlan deðiþikle artýk hane içindeki fert baþýna düþen gelire bakýlmasý sistemi deðiþtirilmiþ ve yeni düzenlemeyle artýk kiþinin ve eþinin gelirine bakýlacaðý duyurulmuþtur. Bu husus çok önemlidir. Zira eski sistemde çocuklarý ve torunlarýyla ayný evde yaþayan kiþilerin hane içindeki gelirinin yüksek olmasý durumunda aylýk baðlanmýyordu.
AK Parti Ýstanbul 3. Bölge Milletvekili Adayý olarak 7 Haziran seçimleri öncesinde seçim çalýþmalarý kapsamýnda ziyaret ettiðimiz yaþlý ve engellilerimizin bu konudan dolayý çok maðdur olduklarýný bu köþeden de zaman zaman yazmýþtým. Kiþinin kendisinin geliri olmamasýna raðmen ayný hanede yaþayan çocuðunun veya torununun yüksek gelirinin olmasý halinde aylýk baðlanmamasý doðru deðildi. Ýþte bu yanlýþ düzeltildi. Yaþlý ve engellilerimize yönelik bu güzel geliþmeler için hem Cumhurbaþkanýmýz Sayýn Recep Tayyip Erdoðan’a ve hem de Aile, Çalýþma ve Sosyal Politikalar Bakanýmýz Zehra Zümrüt Selçuk’a okurlarýmýz, yaþlýlarýmýz ve engellilerimiz adýna teþekkür ediyorum.
65 yaþ aylýðýna hak kazanmak için bazý þartlarýn saðlanmasý þart. Bunlardan birincisi kiþi baþýna düþen gelir þartýdýr. Vatandaþýn kendisine ve eþine ait her türlü gelirler toplamý esas alýnmak suretiyle, kiþi baþýna düþen ortalama aylýk gelir tutarý asgari ücretin aylýk net tutarýnýn 1/3’ünden az olmalýdýr. 65 yaþ aylýðýna esas olan muhtaçlýk kriteri asgari geçim indirimi hariç net asgari ücret üzerinden hesaplanmaktadýr. 2018 yýlýnda asgari geçim indirimi hariç net asgari ücret 1.450,90 TL olduðundan, 65 yaþ aylýðýnda kiþi baþýna düþen ortalama aylýk gelir sýnýrý 483.64 TL’dir. Ýkinci þartlar ise genel itibariyle baþka bir yardým ve nafaka almamak veya sigortalý olacak þekilde bir iþte çalýþmamaktadýr. Buna göre, sosyal güvenlik kuruluþlarýnýn herhangi birisinden her ne nam altýnda olursa olsun bir gelir veya aylýk almayanlar, uzun vadeli sigorta kollarý açýsýndan zorunlu olarak sigortalý olunmasý gereken bir iþte çalýþmayanlar, nafaka baðlanmamýþ veya nafaka baðlanmasý mümkün olmayanlar aylýða hak kazanabilir.
Özellikle son yýllarda 2022 Sayýlý Kanun'la yapýlan ödemelerin tutarlarýnda ciddi þekilde artýþ yapýlmýþtýr. 2018 yýlýnda yayýnlanan 7143 Sayýlý Kanun’la 65 yaþ aylýðý veya diðer adýyla 2022 aylýðý yükseltilmiþtir. Aylýk tutar, yeni düzenlemeyle 2.332’den 4.387’ye çýkarýlan gösterge rakamýnýn memur aylýk katsayýsý ile çarpýmýndan bulunacak tutardadýr.
1 Temmuz 2018 tarihinden itibaren ödenek tutar; 517.40 Türk Lirasýdýr. Bu tutara yüzde 5 ilave yapýlmakta olup toplamda aylýk 543.27 Türk Lirasý olarak ödeme yapýlmaktadýr.
Aylýklar aylýk dönemler halinde peþin olarak ödenir. Üçer aylýk ödeme son deðiþiklikle birlikte kaldýrýlmýþtýr. Bu ödemeler; hak sahiplerinin kendilerine veya durumlarýna göre vekillerine, vasilerine, kayyumlarýna veya velilerine yapýlmaktadýr.
