Çalýþma hayatýnda yaþýn ilerlemesine baðlý olarak çalýþma gücünün azalmasý sonucu gelir kaybýna uðrayan sigortalýlara yaþlýlýk (emekli) aylýðý baðlanmaktadýr.
Emeklilik her çalýþanýn en büyük hayali. Çalýþma hayatýna baþlayan birinin yýllarca emek ve sabýrla hayalini kurduðu emeklilik günü geldiðinde, büyük bir mutluluk içerisinde olduðunu tahmin etmek zor olmasa gerek.
Ancak her çalýþan bu kadar þanslý olmayabiliyor.
Zira çalýþma hayatýna baþladýktan sonra bazý çalýþanlar çeþitli nedenlerle emeklilik için gereken þartlarý yerine getiremeyebiliyor.
Ýþte emekli olma þartlarýný saðlayamamalarý durumunda primlerinin iadesini SGK’dan isteyebilmeleri mümkündür.
Toptan ödeme imkanýndan emekli olma imkâný mümkün olmayanlar yararlanabiliyor.
Ancak birçok konuda olduðu gibi, bazý sosyal medya paylaþýmlarýnda veya gazete yazýlarýnda toptan ödeme konusunda yanlýþ bilgiler verildiði görülmektedir.
Bu yanlýþ bilgilerden biri de herkesin toptan ödeme alabileceðidir.
SGK uygulamasýnda, çalýþanlarýn istediði zaman primlerini iade alabilmelerine yönelik bir düzenleme bulunmamaktadýr.
5510 Sayýlý Kanun sadece kadýn ise 58, erkek ise 60 yaþýnda olmasýna karþýn primi emekli olmaya yetmeyene toptan ödemeyi düzenlemiþtir. Yaþ þart saðlanmýyorsa toptan ödeme imkanýndan faydalanmayacaktýr. Yani emeklilik yaþýný doldurmasýna raðmen emekli olamayanlara prim iadesi yapýlmaktadýr. Dolayýsýyla genç yaþtaki bir sigortalýnýn primlerini iade almasý mümkün deðildir.
4/(a) ve 4/(b) sigortalýlarý ile 1.10.2008 sonrasý memuriyete baþlayan 4/(c) sigortalýlarýndan, herhangi bir nedenle çalýþtýðý iþten ayrýlan veya iþyerini kapatan ve yaþlýlýk aylýðý baðlanmasý için gerekli yaþ þartýný doldurduðu halde malullük ve yaþlýlýk aylýðý baðlanmasýna hak kazanamayan sigortalýya SGK primleri iade edilebilmektedir.
Buna göre SGK’dan emekli aylýðý baðlanma koþullarýný taþýmayanlara ödemiþ olduklarý primler, toptan ödeme olarak iade edilmektedir.
Emekli olma þartlarýný saðlayamama veya baþka nedenlerden dolayý sigortalýlarýn gerekli þartlarý saðladýklarýnda primlerinin iadesini isteyebilmeleri mümkündür. Sigortalý, emeklilik yaþýna gelmiþ ancak yeterli prim ödemesi yoksa 5510 sayýlý Kanun’un 31. maddesi uyarýnca SGK’ya ödediði primleri iade alabilir. SGK tarafýndan sigortalý olarak gösterildikleri dönemde adlarýna yatýrýlan primlerin toptan ödeme þeklinde sigortalýya verilmesi mümkündür.
Örneðin, 58 yaþýný tamamladýðý halde 1750 gün prim ödeme gün sayýsý bulunan ve sigortalýlýk süresi ve prim ödeme gün sayýsý açýsýndan yaþlýlýk (emekli) aylýðýna hak kazanamayan kadýn sigortalýya talepte bulunmasý halinde ödenen sigorta primlerinin iþçi payý toptan ödeme yapýlýr.
Sigortalý iþten ayrýlmaz ve talepte bulunmazsa, kendisine toptan ödeme verilmez. Toptan ödeme için sigortalýnýn talepte bulunmasý þarttýr. Dolayýsýyla sigortalýnýn primlerinin iadesi talebini içeren bir dilekçeyle Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ilgili müdürlüðüne baþvurmasý halinde toptan ödeme imkanýndan yararlanmasý mümkündür.
Deðerli Okurumuz Volkan T., “Babamý 2 ay oldu kaybedeli, Türkiye’de 3 bin gün, yurtdýþýnda da çoðu yerde çalýþmýþ olduðundan yaklaþýk 3 bin gün de orada var. Ne yapabiliriz? Yurtdýþý sigortasýndan nasýl faydalanabiliriz? Yardýmcý olursanýz sevinirim” diyor.
Deðerli Okurum, merhum babanýzýn Türkiye’de 3 bin gün çalýþmasý varsa ölüm aylýðý baðlanmasý için yeterlidir. Yurtdýþý borçlanmasýna gerek yoktur. Bu durumda, dul eþine ve sigortalý çalýþmasý olmayan bekar/dul/boþanmýþ kýzlarýna ve 18 yaþ altý orta öðrenim ise 20 yaþ altý, yüksek öðrenim ise 25 yaþ altý erkek çocuklarýna ölüm aylýðý baðlanýr. Yurt dýþý çalýþma ülkesi Türkiye ile sözleþme yapýlan ülke ise yine sadece dul eþ ve 18 yaþ altý çocuk için yurtdýþý ölüm aylýk baþvurusunu SGK aracýlýðýyla eþi yapabilir.
