Ülkemizde çalýþanlarýn ve iþverenlerin sosyal güvenlik bilinci, gazetelerdeki yazýlarýmýz ve TV-Radyo programlarýndaki açýklamalarýmýz sayesinde son yýllarda çok yükseldi.
Bunun doðal sonucu olarak da herkesin aklýnda daha erken nasýl emekli olunacaðý, daha yüksek emekli maaþýnýn nasýl alýnacaðý gibi bilgiler yer alýyor.
Özellikle geçmiþ yýllarda sosyal güvenlik bilincinin yeterli düzeyde olmamasý ve Bað-Kur sigortalýlarýnýn saðlýk ve sosyal güvenlik haklarýnýn düþük seviyede olmasý nedeniyle Bað-Kur sigortalýsý olmasý gerektiði halde yüzbinlerce kiþi sigortalýlýktan kaçýnmýþtýr.
Bu sigortalýlar þimdi de geçmiþ yýllardaki primleri ödenmemiþ günler için Bað-Kur sigorta primlerini ödemek istiyor.
Ancak maalesef 01.10.2008 tarihinden önceki dönemde Bað-Kur sigortalýsý olmasý gerektiði halde kayýt ve tescilini yapmayanlar için bu hak ve yükümlülüklerin 01.10.2008 tarihinden itibaren baþlatýlmaktadýr.
Diðer bir deyiþle sosyal güvenlik reformu olarak adlandýrýlan 5510 sayýlý Kanunla birlikte geçmiþe dönük beyaz sayfa açýlmak istenmiþtir. Fakat eski yýllarý borçlanmak isteyen kiþiler için de geriye dönük hak aranmasý engellenmiþ olmaktadýr.
Örneðin, 1990 tarihinden itibaren bir limited þirket ortaðý olmasýna raðmen bugüne kadar Bað-Kur kaydý yaptýrmayan bir kiþi için Bað-Kur sigortalýlýðý 01.10.2008 tarihinden itibaren yapýlmaktadýr. Dolayýsýyla Bað-Kur sigortalýlarý da 01.10.2008 öncesini borçlanmak istediklerinde bu haktan yararlanamamaktadýr. Bu nedenle sigortalýlarýn talep etmesi halinde 01.10.2008 öncesi dönem için borçlanma hakký getirilmelidir.
Bað-Kur ve SSK çakýþmasýnda sorunlar bitmedi!
Sosyal güvenlikte bir diðer önemli sorun da Bað-Kur ve SSK günlerinin çakýþmasýnda yaþanýyor.
6111 sayýlý Kanunla 01.03.2011 tarihinden geçerli olmak üzere yapýlan düzenleme ile bu sorun önemli bir oranda düzeltildi.
Yapýlan düzenleme ile 01.03.2011 tarihinden itibaren bir kiþinin ayný anda hem SSK ve hem de Bað-Kur sigortalýlýðýný gerektiren çalýþmalarýnýn bulunmasý halinde SSK sigortalýlýðý esas alýnmaktadýr. Ancak yeni düzenlemeye göre hiç kimse kendisine ait (vergi mükellefi, A.Þ. Yönetim Kurulu Üyesi veya Limited Ortaðý gibi) bir iþyerinden SSK sigortalýsý da olamayacaktýr.
Fakat özellikle 01.03.2011 dönemi öncesinde yaþanan sorunlar hem sigortalýlarý ve hem de SGK çalýþanlarýný ciddi þekilde sýkýntýya sokmaktadýr. Geçmiþ yýllarda önce baþlayan sigortalýlýðýn tespiti ve baskýn sigortalýlýðýnýn belirlenmesi çoðu kez mümkün olmadýðý gibi, sigortalýlarýn da maðduriyetine ve hatta emekliliklerinin ertelenmesine neden oluyor.
Bað-Kur ve SSK çakýþmasý nasýl çözülebilir?
Esasen Bað-Kur sigortalýlýðýný gerektiren bir çok kayýt ve belgenin zaman içerisinde þirketlerdeki ortaklýk yapýlarýnýn deðiþmesi, sigortalýlýða esas olacak þirket yönetici ve sahiplerinin bulunamamasý gibi nedenlerle emeklilik günü gelmiþ sigortalýlara bulamayacaklarý belge talepleri sorun teþkil etmektedir.
Aradan on yýllar geçtikten sonra SGK tarafýndan bu þekilde 20-30 yýl öncesine ait kayýt ve belgelerin, þirket ortaklýðýna, yöneticiliðine veya esnaflýða/vergi mükellefiyetine iliþkin kayýtlarýn istenmesinin iyiniyetle de baðdaþmadýðý muhakkaktýr.
Burada mutlaka 5510 sayýlý Kanuna ek bir madde ile düzenleme yapýlarak 01.03.2011 öncesinde de SSK sigortalýlýðýnýn baskýn sigortalýlýk olarak kabulü ve hizmet çakýþmalarýnda SSK primlerinin öncelikle emeklilik hesabýnda dikkate alýnmasý, SSK sigortalýlýðý olmayan dönemlerde ise ödenmiþ Bað-Kur primlerinin dikkate alýnmasý saðlanmalýdýr.
