Fransa Cumhurbaþkaný Emmanuel Macron, geçtiðimiz hafta telefonla dünya meselelerini konuþtuðu ABD Baþkaný Donald Trump'ý 14 Temmuz Fransa Baðýmsýzlýk Günü kutlamalarý için Paris'e davet etti. Trump da bu davete olumlu yanýt verdi. Bu sýradan bir katýlým olmayacak. Fransa cephesinden okunduðunda Fransa-ABD müttefiklerinin 100. yýldönümü bu yýl, 2017 yýlý. 1917'de ne olmuþtu? ABD, 1. Dünya Savaþý'na Fransa'nýn da yer aldýðý blokta girme kararý almýþtý. Bazý tarihçilerin son derece yerinde saptamasýna göre de 1917 yýlý ayný zamanda Amerika'nýn emperyal niteliðinin de doðuþ tarihi.
Bu çerçeveden yola çýkacak olursak 2017 yýlý ayný zamanda "ABD emperyalizminin 100. yýlý" olarak kayýtlara geçecek. Dönemin ABD Baþkaný Thomas Woodrow Wilson daha önce Fransa ve Ýngiltere'den gelen sayýsýz çaðrýlara karþýn 1914 yýlýnda baþlayan 1. Dünya Savaþý'na girmemiþti. Bu tarihe kadar kendi coðrafyasýndaki politikalarý ile yayýlma ve etkisini geniþletme sonucuna ulaþmýþtý. Ancak o dönemin Londra'da görevli ABD Büyükelçisi Walter Hinde Pages'ýn "Tanrý'ya her zaman Atlas Okyanusu'nu yarattýðý için þükrediyorum" cümlesinden anlayacaðýmýz gibi eski kýta ile ABD arasýndaki mesafe bir yandan Washington'un tarafsýzlýk konumuna da yardýmcý oluyordu. Ancak denizcilik ve silahlanma alanýnda ABD'nin kaydettiði ilerleme de bir anlamda bugünün süper gücünün bir anlamda 1. Dünya Savaþý'na angaje olmasý sonucunu da getiriyordu. Sonrasý malum. Çoðunluðu Avrupalý göçmenlerden oluþan geleceðin küresel gücü Dünya Savaþý'na girdi. Ve bugün dünyanýn en etkili ülkesi.
Fransa ile ABD Baþkanlarý, 14 Temmuz Cuma günü önce Paris Concorde Meydaný'nda ardýndan Champs Elysee Caddesi ve Zafer Taký'nda hem Fransa'nýn baðýmsýzlýðýný, hem de Fransýz-Amerikan müttefikliðinin 100. yýlýný ama en çok da geride býraktýðýmýz 20. yüzyýla damgasýný vuran bir emperyal gücün o yüzyýlýn baþýndaki doðuþunu kutlayacaklar.
Küresel sistem, yeni bir Rusya, yeni bir Çin fotoðrafý, Brexit kararý sonrasý yeni bir Avrupa Birliði formatýný hazmetmeye çalýþýrken fabrika ayarlarýný hatýrlamalarý açýsýndan önemli elbette.
