2013’ün ödüllü filmlerinden Çöldeki Ýzler sonunda Türk izleyicisinin karþýsýna çýkýyor. Baþrol oyuncusu Mia Wasikowska’nýn kariyerinin en iyi performansýný sergilediði filmde gerçek bir hayat öyküsü anlatýlýyor.
Sinema ciddi ve yeterli kullanýldýðý zaman insanýn kendisini tanýmasý için en önemli üretim. Hani deriz ya “Benim hayatým film olur” diye. Hepimizin gizlediði, utandýðý, acý ve mutluluklarla dolu anlarý perdeye yansýtsak, ne müthiþ filmler çekeriz. Bir de tabii bunu sinema sanatýnýn gereklerini yerine getirerek yaparsak deðmeyin keyfimize. Çöldeki Ýzler, aynen böyle bir film. Her þeyden önce gerçek bir hayat hikayesi. Gencecik bir kadýnýn trajik hayatýný, travma ve kendiyle hesaplaþmalarýyla çizgi dýþý yolculuðunu anlatýyor. 1977 yýlýnda Roby Davidson genç bir kýzken Avustralya’yý dört deve ve dostu siyah bir köpekle baþtan sona geçti. O dönemlerde bu çýlgýn proje National Geographic’in de dikkatini çekti ve bir foto muhabirinin eþliðinde yolculuk belgelendi. Roby’nin yolculuðu kitap haline de getirildi. O kitap da Çöldeki Ýzler filminin kaynaðý oldu.
Bir roman uyarlamasý yapmak hep risklidir. Ama baþarýrsanýz da tadýndan yenmez. Ama film bunu sonuna kadar bunu baþarmýþ. Roby Davidson rolünde Mia Wasikowska yer alýyor. Jane Eyre, Albert Nobbs, Lanetli Kan ve Tim Burton’un Alice Harikalar Diyarý’nda filmlerinden hatýrlayacaðýnýz Mia son dönem oyuncularýn en yeteneklilerinden. Kusursuz bir güzelliðe sahip deðil. Ama kusurlarý bütün olduðunda muhteþem bir kadýn ortaya çýkýyor. Böylesi kaliteli bir oyuncu, gerçek bir karakteri canlandýrdýðýnda ise Çöldeki Ýzler gibi seyredilesi bir film karþýmýza geliyor. Filmin sizlere neler vaat ettiðini anlatabilmek için Mia’nýn baþarýlarýndan çok filme konu olan Roby Davidson’u konuþmamýz lazým.
Ýnsan hayatý travmalarla dolu. Travmalar geride kalsa bile bizi etkiliyor, kiþiliðimizin en önemli parçalarý oluyorlar. Huyumuzu, çýkýþsýzlýklarýmýzý belirliyorlar. Bu travmalar bir bütünlük ya da bütünlüðü ifade eden bir parçalanma oluþturabiliyor. Davidson, Avustralya gibi zor bir coðrafyada doðmuþ. Annesi o çok küçük yaþtayken intihar etmiþ. Küçük Roby bu intiharýn tanýðý olmuþ. Yetmemiþ, babasý onu akrabalarýnýn yanýna vermiþ. Üstelik annesinin ölümü dýþýnda en sevdiði dostunun, köpeðinin de uyutulduðunu görmüþ. Hayatý boyunca bu acýlarýn izleriyle yaþamýþ. Ve hayata ve insanlara karþý bir meydan okumayla efsanevi yolculuðuna çýkmýþ.
GENÇ YÖNETMENLERE DERS
Yýl 1977. Hem kadýn haklarýnýn öne çýktýðý hem de o sýralar Avustralya’da kendini hatýrlatan ýrkçý dönemin sonlarý. Yolculukta, kadýn kimliðinin insanlarca nasýl tepkiyle karþýlandýðýný, Aborjinlerin nasýl dýþlandýðýný görüyoruz. Ve tabii hayata küsmüþ genç bir kadýnýn insanlarla iliþkisini, onlara olan kýrgýnlýðýný hayvan dostlarýyla geçirmeye çalýþtýðýný seyrediyoruz. Ediyoruz etmesine ama yönetmen Marion Nelson’ýn buradaki tezatlarý ne kadar doðru kullandýðýný ve senaryoyu ne kadar derinleþtirdiðini de görüyoruz. Genç yönetmen adaylarý, yönetmenin bu tarzýný mutlaka incelemeli ve gerçek hayatý sinemalaþtýrýlýrken nasýl sanatýn büyüsünü yakaladýðýný görmeli. Ýnsanlara güvensizliði yüzünden onlardan uzak duran genç kadýnýn en yakýn dostu olan köpeði zehirlendiðinde onu vurmasý, develerle kurduðu dostluk sýrasýnda vahþi develerin tehdidini hissettiðinde nasýl onlarý öldürdüðü, kiþiliðini bize anlatýyor. Bunlar belki macera içinde bir mecburiyet olarak veriliyor filmde ama alttan alta hayata olan kýrgýnlýðýn da bir ifadesi olarak hissediliyor. Sadece babaya, kardeþe veya etraftaki insanlara karþý tavýrlarýnda bir sertlik yok Roby’nin. Karþý cinse hissettiði fazlasýyla çýkarcý iliþki þekli de onun yalnýzlýðýný destekliyor. Bu kýrgýnlýðýn daha sonra feminist bir tavýr olarak algýlanmasý ise dönemin feministlerinin bir zayýflýðý. Böyle gerçek bir hayat Mia Wasikowska’nýn ellerine býrakýlmýþ. Ýyi ki de býrakýlmýþ. Hem normal izleyicilerin hem de sinefillerin büyük haz duyarak izleyebileceði bir film Çöldeki Ýzler. Bizden önermesi...
FÝLMÝN KÜNYESÝ
Orijinal adý: Tracks
Yönetmen: John Curran
SENARÝST: MarIon Nelson
Oyuncular: Mia WasIkowska, Adam DrIver, Emma Booth, JessIca Tovey
Yapým: 2013, Avustralya, 112 dakÝka.