Aðustos ayý enflasyon rakamlarý açýklandý. On iki ay bazýnda yýllýk enflasyon %9,5 . Þahsen ben tek haneli enflasyonlardan tedirgin olmuyorum. Ülkenin sosyolojisi, demografik yapýsý, þehirleþme hýzý, iþsizlikle mücadele zorunluluðu, toplumun tüketim toplumuna deðiþme özentisi dikkate alýndýðýnda enflasyonun bu oranlarý tolere edilebilir diyorum.
Enflasyon böyle faizler nasýl?. Bu soruyu bilinçli tasarruf sahibi soruyor. Adamýn parasý var, banka ona en iyi ihtimalle yýllýk bazda brüt %8 faiz verecek, neti de %6,4 olacak. Bu arada Adamýn yüz lirasý bir yýl sonra 106,4 olurken enflasyondan dolayý bu miktar 97,18 liraya gerileyecek. Yani parasýný bankaya koyarsa yýllýk bazda %3,2 kaybý olacak, para durduðu yerde buharlaþacak. Böyle bir durumda Adam neden parasýný bankaya koysun?. Parasýna alternatif deðerlendirme arayýþýnda olmasý doðal deðimli?. Bir baþka deyimle Adam tasarruf edeceðine mala yatýrým yapacak. Bu davranýþ biçimi ekonomideki iç tasarruf oranýný azaltacaktýr. Þu aralarda iþletme kredileri aylýk faizleri %1 civarýnda, yani reel faiz yýllýk bazda %2 civarýnda. Bu taþýnamayacak bir oran olmamakla birlikte bankalar, iþletmeye kredi vereceðine tüketici yi kredilendirmeyi yeðlemektedir.
Bildiðiniz gibi ekonomimizin üç temel problemi var. Birincisi cari açýk, ikincisi iç tasarruf oranýnýn çok düþük olmasý, üçüncüsü ise iþsizlik oranýnýn yüksekliði. Cari açýl takip edilen kur politikasýna sýkýca baðlýdýr. Kurun enflasyon oranýnda yükselmesi ithalatýn cazibesini azaltacak ihracatý daha cazip hale getirecektir. Bu bizim cari açýðýmýzý taþýnabilir bir seviyeye getirecektir.Ýç tasarruf oranýnýn yükselmesi durumunda cari açýk da ona paralel olarak azalacaktýr. Ýç tasarruf oranýnýn büyümesi demek, yatýrýmlar artacak, iþsizlik azalacak, arz büyümesi olacaðýndan fiyat düzeyleri gerileyecek demektir.
Bana göre çözüm yollarýndan biri tasarruflarda reel faizi (enflasyondan arýndýrýlmýþ faiz) sýfýr civarýnda tutmaktýr. Böyle bir politika tasarruflarý artýrýrken iþletmelerin kredi ihtiyacý daha kolay karþýlanacak , yatýrýmlar ve üretim artacaktýr. Bu ayni zamanda iþsizlik oranýný da düþürecektir.
Bu temel politika yanýnda, insanlarýmýzý yerli mallara yöneltmek, çok ucuza gelmekte olan mallara olan talebi kýsmak da tavsiye edilebilir.
