Engelliler toplumun en fazla korunmaya ihtiyaç duyulan kesimini oluþturuyor. Yabancý ülkelerin birçoðunda engellilerin toplumun bir parçasý olarak ihtiyaçlarýný karþýlayabilecekleri fiziki ve yasal düzenlemeler yapýlmýþtýr.
Ülkemizde sayýsal olarak bakýldýðýnda yaklaþýk 8.5 milyon engelli yurttaþýmýz var. Onlar, sesleri duyulmayan, görülmeyen, iþ-aþ verilmeyen, her þeyden önemlisi en temel kamusal haklardan dahi yararlandýrýlmayan ve bir köþede sessizce kaderini yaþayan yurttaþlarýmýz iken AK Parti iktidarlarý ile birlikte engelliler açýsýndan yeni bir dönem baþladý.
Ülkemizde maalesef engelliler için toplumun bir kesiminde halen “evden çýkmasýnlar”, “üretime-istihdama katýlmasýnlar”, “hayatlarýný münzevi bir þekilde evlerinde bir odada devam ettirsinler” düþüncesi hâkim. Oysa bizler, her birimiz bir engelli adayý olarak üzerimize düþeni yapmalýyýz. Engellilerin hayatýný kolayca sürdürebilmesi için AK Parti elini taþýn altýna sokmuþtur.
Engellilerin yaþamlarýný kolaylaþtýrmalý, kamusal alanlardan faydalanabilmelerini saðlamalý, iþ ve istihdam piyasalarýnda yer bulabilmelerini saðlamalý ve çalýþma ortamlarýný onlara uygun hale getirmeliyiz.
AK Parti’yi toplum benimsedi
Siyasi hayatýna 2001 yýlýnda baþlayan AK Parti ilk seçim deneyimini 3 Kasým 2002 genel seçimlerinde yaþamýþ ve yüzde 34.63 oy oranýyla tek baþýna iktidar koltuðuna oturmuþtur. Bugüne kadar da engelli, dul-yetimler baþta olmak üzere toplumun özel desteðe ihtiyaç duyan tüm kesimleri tarafýndan benimsenmiþ, iþçinin, köylünün, çiftçinin, memurun, esnafýn, engellilerin, emeklinin birçok sorununu çözmesi ve yaptýðý hizmetlerle halkýn baðrýnda kalýcý bir yer edinmiþtir. Gelinen bu noktada her 2 kiþiden birinin gönlünde Ak Parti yatmaktadýr. Özellikle Ak Parti hükümetleri döneminde engellilerin hayatlarýný kolaylaþtýracak, yaþamlarýný daha kaliteli bir þekilde sürdürebilmelerini saðlayacak çok sayýda düzenleme yapýlmýþtýr.
AK Parti’den engellilere pozitif ayrýmcýlýk
Engelli haklarýný koruyup geliþtirmek amacýyla Temmuz 2005’te Engelliler Yasasý kabul edilmiþtir. Bu baðlamda engellilerin toplumsal yaþamda ayrýmcýlýða uðramama hakkýný güvence altýna alan düzenlemeyle ayný zamanda bu tür ayrýmcýlýðýn TCK kapsamýna giren suç kategorilerinden biri olmasý dikkat çekicidir.
Engelli haklarýnýn uluslararasý standartlara göre korunmasý bakýmýndan önem taþýyan ve 18 Aralýk 2008 tarihinde yürürlüðe giren BM Engelliler Sözleþmesini TBMM onaylamýþtýr.
Haziran 2011’de Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlýðý kurulmuþ, kadýnlar, çocuklar, engelliler ve yoksullara yönelik sosyal politikalarýn geliþtirilmesi amaçlanmýþtýr.
Ak Parti döneminde sosyal güvencesi olsun olmasýn bütün engelli çocuklara eðitim desteði verilmektedir. Böylece Ak Parti öncesinde sadece memur ve SSK’lýlarýn çocuklarýnýn faydalandýðý bu haktan herkes yararlanabilmektedir.
Bedensel engellilerin, ihtiyaç olmasý halinde, oturduðu apartmanda fiziki deðiþiklik yaptýrabilmesine iliþkin düzenlemeler hüküm altýna alýnmýþtýr.
Kamu binalarýnýn ve toplu taþýma araçlarý engellilerin kullanýmýna uygun hale getirilmiþtir.
Lüks konut kapsamýna girmeyen 1 evi olan engellilerin emlak vergisi alýnmamaktadýr.
Engellilerin günlük yaþamlarýný ve toplumsal hayata katýlmalarýný kolaylaþtýrýcý araç-gereç de katma deðer vergisi muafiyeti kapsamýna alýnmýþtýr.
Ýnsan haklarý belgelerinde olduðu gibi, 2013 yýlýnda yapýlan düzenleme ile ulusal mevzuatýmýzdan “sakat, özürlü, çürük” gibi ibareler çýkarýlarak, bunlarýn yerine genel kabul gören “engelli” ibaresi getirilmiþtir.
Engelli istihdamý oraný arttý
2014/Eylül itibariyle kamuda Çalýþtýrmakla yükümlü olduðu engelli sayýsý 11.052 iken; istihdam edilen engelli çalýþan sayýsý 10.202’ dir. Özel sektörde Çalýþtýrmakla yükümlü olduðu engelli sayýsý 110.342 iken; istihdam edilen engelli çalýþan sayýsý 83.153’ dir.
2014/Eylül itibariyle özel sektörde 5.668 Engelli kontenjan fazlasý sayýsý bulunmaktadýr. 2014/Haziran itibariyle 34.088 engelli çalýþan memur olarak istihdam edilmektedir.
Evde ve özel bakým
2010 yýlýnda yapýlan yasal düzenleme neticesinde, engelli bakým hizmetleri alanýnda yeni bir hizmet modeli olan ‘evde bakýma destek hizmeti’ için gerekli düzenlemeler yapýlmýþtýr. Bu hizmet modeli ile evinde bakýlan ancak evde bakým ücreti veya kurumsal bakým hizmeti gibi hizmetlerden yararlanmayan bakýma muhtaç engellinin, talep etmesi halinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlýðý’nca görevlendirilecek bakýcý personel tarafýndan evinde bakýmý saðlanabilmektedir.
Bakmakla yükümlü olunan birey sayýsýna göre kendilerine düþen ortalama aylýk gelir tutarý, bir aylýk net asgari ücret tutarýnýn 2/3’ünden daha az olan bakýma muhtaç engellilerin isterler ise ikametgâhlarýnda, isterler ise resmî veya özel bakým merkezlerinde bakýmlarýnýn saðlanmasý güvence altýna alýnmýþtýr.
Her ne ad altýnda olursa olsun her türlü gelirler toplamý esas alýnmak suretiyle, hane içinde kiþi baþýna düþen ortalama aylýk gelir tutarý, asgari ücretin aylýk net tutarýnýn 2/3’ünden daha az olan engellilerin muhtaç sayýlacaðý ve bunlardan bakýma ihtiyacý olan engellilerin evde bakýmýnýn desteklenmesi amacýyla sosyal yardým ödeneceði, ortalama aylýk gelir tutarýnýn hesaplanmasýnda, hanede birden fazla bakýma ihtiyacý olan engelli bulunmasý halinde, birinci bakýma ihtiyacý olan engelliden sonraki her bakýma ihtiyacý olan engellinin iki kiþi sayýlacaðý düzenlenmiþtir.
Engelli çalýþtýrana teþvik var
Engelli sigortalýlarý çalýþtýran özel sektör iþyerleri teþvikten de faydalanabilmektedir. 2014 yýlýnda yapýlan düzenleme ile hem kontenjan dahilinde hem de kontenjan haricinde engelli istihdam eden özel sektör iþverenlerinin prime esas kazanç alt sýnýrý (asgari ücret) üzerinden hesaplanan sigorta primine ait iþveren hisselerinin tamamý Hazine tarafýndan karþýlanmaktadýr.
Hangi iþyerleri engelli çalýþtýrmak zorunda?
Ýþ Kanununa göre, iþverenler, ayný il sýnýrlarý içinde elli veya daha fazla iþçi çalýþtýrdýklarý özel sektör iþyerlerinde yüzde üç engelli iþçiyi; kamu iþyerlerinde ise yüzde dört engelli ve yüzde iki eski hükümlü iþçiyi veya askerlik hizmetini yaparken 3713 sayýlý Kanunun 21. maddesinde sayýlan terör olaylarýnýn sebep ve tesiri sonucu malul sayýlmayacak þekilde yaralananlarý meslek, beden ve ruhi durumlarýna uygun iþlerde çalýþtýrmakla yükümlüdürler.
