Haberi, þair Ýzzet Yasar’ýn (“Yaþar” deðil arkadaþlar, ikide bir düzeltmeyin þunu) sosyal medya hesabýnda gördüm.
Nobel ödüllü Ýtalyan yazar Dario Fo’nun oyunlarý Türkiye’de yasaklanmýþ.
Ýzzet Yasar da haklý olarak soruyor (kendi sözcüklerimle aktarýyorum): “Nerede yasaklanmýþ, nasýl yasaklanmýþ, hangi kararla yasaklanmýþ, kim yasaklamýþ?”
Bu sorularýn cevabýný bilmiyoruz.
Bunu bir internet sitesi (“Duvar”) öne sürüyor.
Haberi veriþ tarzýndan, meselelere yaklaþýmýndan, üslubundan anladýðýmýz kadarýyla Gezi’ci bir site bu... Hani, TOMA’nýn sýktýðý tazyikli su karþýsýnda “kahramanca” direnen, ama tanklarýn ezdiði 250 kiþinin direniþini hiç görmeyen bir “takým” var ya... Onlarýn kurduðu bir site!
Site (hangi kaynaða dayandýrdýðýný belirtme gereði duymadan ve de utanmadan) bir haber yapmýþ, “Dario Fo’nun oyunlarý Türkiye’de yasaklandý” diye.
Kaç gündür Ýtalya’da kýyamet kopuyormuþ...
Hatta bir Ýtalyan gazetesi (“Ýl Giornale”) þöyle bir haber yapmýþ: “Türkiye’de öðretmenlerin açýða alýnmasý, gazetecilerin tutuklanmasý gibi uygulamalarýn ardýndan, Türkler þimdi de Dario Fo’dan yoksun kaldýlar.”
Ýtalyan gazetesi daha insaflý, “Duvar” adlý sitenin “yasak” sözcüðüyle açýkladýðý olayýn, genel bir kararýn sonucu olarak ortaya çýktýðýný /çýkmýþ olabileceðini (muhtemelen bir “tercih” söz konusu), ayrýca ortada Dario Fo’ya yönelik bir yasak bulunmadýðýný, sansür iddialarýnýn ise tamamen palavra olduðunu söylüyor. (“Türkler tercih haklarýný kullanarak Dario FO’dan yoksun kaldýlar” demeye getiren bir haber.)
Bizim “Gezi”ci site bunu bu þekilde anlamýyor; hemen hükmünü yapýþtýrýveriyor: “Dario Fo’ya sansür.”
Ortada bir sansür iddiasý olur da, buna muhatap olduðu söylenen kiþi kayýtsýz kalýr mý? Dario Fo yememiþ içmemiþ, hemen Ýngiliz gazetesi Times’a koþmuþ: “Erdoðan beni kovdu.”
Nasýl kovulduðunu detaylandýrmýyor.
Çünkü bilmiyor.
Haberi, Türkiye’de yaþayan bir aktör arkadaþýndan almýþ. O aktör Dario Fo’ya, “Erdoðan seni kovdu...” demiþ.
Tek kaynak, “Türkiye’de yaþayan o aktör arkadaþ.” Baþka bilgi yok.
Dario Fo, “Erdoðan tarafýndan kovuldum ama bundan onur duydum” diyor. Çünkü 90 yaþýndaymýþ, Türkiye’de yasaklanan dört önemli yazardan biriymiþ, bundan onur duymuþ, bu ayrýca onun için ikinci bir Nobel ödülü kazanmak gibi bir þeymiþ...
Soru þu:
Dario Fo’yu trolleyen o “aktör arkadaþ” kim?
Füsun Demirel olabilir mi?
Hani, Ýtalyancadan oyunlar çeviren ve “en büyük hayalim sinemada bir gerilla anasýný canlandýrmaktýr” diyen salim hemþiremiz.
Kuralý biliyorsunuz:
Katil, mutlaka suç mahalline döner.
Füsun Demirel de öyle yapmýþ, “Duvar” sitesinin sorusu üzerine suç mahalline dönmüþ ve þu açýklamayý yapmýþ: “Dario Fo için Ýtalya’da konuþmak kolay ama ben onun kadar özgür hissetmiyorum kendimi. Yine de söylediði þeyler hoþuma gitti. Tam da Dario Fo’ya yakýþýr bir cevap. Çok hoþuma gitti.”
Füsun Haným Türkiye’de kendisini o kadar özgür hissedemiyor ama suç örgütlerinin ürettiði kirli malzemeleri tüketmekten çekinmiyor. Cumhurbaþkaný’na yönelik hakaretamiz ifadeler kullanabiliyor. Ýcabýnda PKK’yý övebiliyor. Ýçinde “faþizm” geçen özlü cümleler kurabiliyor. Cinayet þebekesini eleþtirmeme hakkýný sonuna kadar kullanabiliyor. Bunlarýn yüzde birini “özgür ve demokratik” Ýtalya’da yapabilir mi?
Peki, “Türkiye’de yaþayan aktör arkadaþ” olarak Füsun Demirel, neye dayanarak Dario Fo’ya yasak getirildiðini söylüyor?
Bilmiyoruz.
Devlet Tiyatrolarýnýn önümüzdeki yýl yabancý yazarlarýn oyunlarýna sahne açmama kararýna dayanarak mý bu hükme vardý?
Bunu da bilmiyoruz.
Bildiðimiz þu:
Piyasada, Devlet Tiyatrolarý’nýn önümüzdeki yýl tamamen yerli oyunlara dayalý bir repertuara hazýrlandýðý yönünde haberler var.
Bu haberin sýhhat derecesi tartýþmalý ama bu “karar”ýn sansür anlamýna gelmediði, sadece bir “repertuar tercihi” olduðu ortada.
Fakat Dario Fo ve Türkiye’de yaþayan aktör arkadaþý dýþýnda kimse alýnganlýk göstermiyor.
Rus basýný, “Erdoðan gül gibi Çehov’umuzu kovdu” þeklinde haberler yapmýyor. Birleþik Krallýk, “Nedir Harold Pinter’dan istediðiniz?” diye sormuyor. Almanlar “Niçin Brecht yok? Bu epik bir rezalettir!” diye çemkirmiyor
Belli ki Ýtalyanlar fazla alýngan, Dario Fo kendisine gereðinden fazla önem atfediyor... Ama bizimkiler de (Türkiye’de yaþayan aktör arkadaþ ve Gezi’ci Duvar sitesi) ziyadesiyle ahlaksýz!
HAMÝÞ
Bu yazýya oturmadan önce DT yetkililerini aradým. “Bizim böyle bir tercihimiz yok. Yabancý yazarlara da sahne açýyoruz” açýklamasýný yaptýlar. Buna raðmen “Duvar”cýlar hayasýzca tezvirata devam ediyor.
