Seçim dönemi olunca okurlarýmýzýn erken emeklilik beklentisine iliþkin sorularý da artmaya baþladý. Esas itibariyle emeklilik toplumun önemli bir kesimi için güvence anlamýna geldiði için önemlidir. Aþaðýda ayrýntýlý olarak anlatacaðýmýz üzere erken emeklilik þu anki durumda pek mümkün görünmemektedir.
01.04.1987’ye kadar emeklilik þartlarýnda prim ödeme gün sayýsý ile sigortalýlýk süresinin dýþýnda yaþ þartý bulunmamaktaydý. Ýlk iþe girdiði tarihinden itibaren kadýnlarda 20 yýl, erkeklerde 25 yýl sigortalý olmak ve bu süre içerisinde en az aralýksýz 14 yýl prim ödemiþ olmak emekli olmak için yeterliydi. Ancak yaþ þartýnýn olmamasý sigortalýlarýn 30’lu yaþlarýnda emekli olmasýna imkân saðlamýþ ve ülkemizde büyük ölçüde genç emekli sayýsýnýn artmasýna sebep olmuþtur.
Genç emekli sayýsýnýn artmasýnýn diðer sebeplerinden biriside 01.04.1981 tarihine kadar sigortalý olma yaþý ile ilgili bir düzenlemenin olmamasýdýr.
Çünkü 01.04.1981’den önce 18 yaþýndan küçük çocuklarýnda sigortalýlýk baþlangýç tarihi kanunen kabul edildiði için 13 yaþýnda sigortalý olan bir kadýnýn 33 yaþýnda, erkeðin ise 35-40 yaþlarýnda emekli olmasý mümkün olmaktadýr. Bu yasal düzenlemeler, genç emeklilerin sayýsýnýn önemli derecede artmasýna yol açmýþtýr.
Genç emeklilerin önlenmesi amacýyla 10 Ocak 1986 tarihinde 3246 sayýlý Kanunla ilk defa emeklikte kadýnlarda 55, erkelerde 60 yaþ þartý getirilmiþtir. Ancak emekliðine az kalmýþ sigortalýlarla ilgili de kadýnlar için 41, 43, 45 ve erkekler için de 46, 48 ve 50 yaþ kademeleri oluþturulmuþtur.
Süleyman Demirel’ in 1992 yýlýnda iktidara gelmesiyle 27.02.1992 tarih ve 3774 sayýlý kanunla daha önce 3246 sayýlý Kanunla getirilen yaþ þartý tamamen yürürlükten kaldýrýlmýþ ve eski haline getirilmiþtir. Süleyman Demirel zamanýnda yaþ þartýnýn kaldýrýlmasý, kiþilerin daha da erken yaþta emekli olmalarýna neden olmuþ ve bu yüzden emeklilik sistemine ödenen prim süresi kýsa olduðundan baðlanan maaþýnda az olmasýna sebep olmuþtur.
SGK’nýn geliri gideri karþýlamýyor
2014 yýlýnda SGK’nýn toplam prim gelirleri 133 milyar 999 milyon lira ve toplam emekli aylýðý ödemeleri ise 134 milyar 392 milyon lira olarak gerçekleþti. Yani SGK’nýn tüm prim gelirleri sadece emekli aylýklarýný dahi ödemeye yetmemektedir. Emekli aylýðý dýþýndaki 2014 yýlý saðlýk giderleri 54.5 milyar, diðer giderleri ise 15.5 milyar liradýr. 2014 yýlýnda SGK 20 milyar liranýn üzerinde bir açýk vermiþtir.
2015 yýlý içinse SGK bütçesinde toplam prim gelirlerinin 149.6 milyar lira ve toplam emekli aylýðý ödemelerinin ise 158.6 milyar lira olmasý öngörülüyor.
Emekli aylýðý dýþýndaki 2015 yýlý saðlýk giderlerinin 57 milyar, diðer giderlerinin ise 7.7 milyar olmasý bütçelenmiþtir. 2015 yýlýnda SGK’nýn 18.1 milyar açýk vermesi beklenmektedir.
Emekliye Ak jestler
2002 yýlýnda 58. Hükümet göreve baþlar baþlamaz, emekli aylýklarýnda enflasyon oranýnýn üstünde artýþ yapýlmasý ve aylýklarýn daha gerçekçi rakamlara yükseltilmesi için harekete geçti.
Günün ekonomik koþullarý ve bütçe dengeleri gözetilerek, SSK emeklileri ile BAÐ-KUR emeklilerinden 13 ila 24. basamaktan aylýk alanlara 75 TL seyyanen zam yapýldý. 12. basamaða kadar olan BAÐ-KUR emeklisine ve tarým BAÐ-KUR emeklilerine 100 TL eþit oranda zam yapýldý.
2002 yýlýndan bugüne kadar olan dönemde SSK iþçi emekli aylýðýnda reel yüzde 42,80, SSK tarým aylýðýnda reel yüzde 53, BAÐ-KUR esnaf emekli aylýðýnda reel yüzde 100,10, BAÐ-KUR tarým aylýðýnda yüzde 237,50, memur emekli aylýðýnda reel yüzde 22,90 artýþ saðlandý. Yine SSK ve BAÐ-KUR emeklilerine Temmuz ayý ödeme döneminde yapýlacak artýþtan sonra, dosya bazýnda ödenmesi gereken tutar esas alýnmak suretiyle 1000 lira ve altýndaki gelir ve aylýklara 100 lira, bin liranýn üzerindeki gelir ve aylýklara da bin 100 lirayý geçmeyecek þekilde seyyanen zam yapýlacak. Böylece emeklilere verilen destek reel olarak ciddi oranda artmýþ olacaktýr.
Ancak emekliler Ak Parti’den durumlarýnýn ele alýnmasýný ve geçim þartlarýna göre bir ayarlama yapýlmasýný istiyor. Bugüne kadar emekliye destek veren Ak Parti bundan sonra da mali disiplin çerçevesinde gerekli iyileþtirmeleri yapacaktýr.
