Patern, benzer tarzda bir olay döngüsünün tekrar tekrar gerçekleþmesini tanýmlar. Bir kýsýrdöngüyü iþaret eder. Eþ iliþkisinde patern, eþlerin ayný durumu, farkýnda olmadan tekrar tekrar yaþamasýný gösterir. Olup bitene dýþarýdan bakamadýklarýnda benzer senaryoyu ayný þekilde oynayýp durduklarýný fark edemezler.
Eþ iliþkilerinde üç patern
Eþ iliþkilerinde üç patern sýk görülür. Birinci patern “Talep eden - uzaklaþan ” paternidir. Ýkinci patern ise “Baskýnlýk – teslimiyet” ikilemi ile güç mücadelesi üzerinden olur. Üçüncü patern ise “Yakýnlýk - uzaklýk” ikilemi üzerinden eþlerin iliþkideki mesafe beklentileri veya ne kadar iç içe ne kadar baðýmsýz olmak istediklerini gösterir.
Eþlerden biri kovalar diðeri kaçarsa
“Talep eden - uzaklaþan” paterni, eþlerden birinin konuþmak için ýsrarlý talepte bulunduðu, diðer eþin ise içine kapanýp uzaklaþtýðý iliþki tarzýdýr ve evliliklerde en sýk görülen iliþki paternidir. Eþlerden biri eleþtirir ve agresif þekilde sorunun üzerine gider diðer eþ ise savunmacý davranýr ve mesafe koyar.
Size “talep eden - uzaklaþan” paterni ile ilgili bir örnek vereyim: “Ayþe Haným ile Mehmet Bey ev iþleri konusunda tartýþma yaþarlar. Ayþe Haným bu konuyu konuþmada ýsrar eder. Mehmet Bey’i eleþtirir. Mehmet Bey içine kapanýr, susar, cevap vermez, sanki duymuyormuþ gibi davranýr. Ayþe Haným buna daha fazla sinirlenir. Konuþma konusunda daha ýsrarcý olur. Mehmet Bey, Ayþe Haným’ýn çok konuþtuðunu ve ýsrarcý olduðunu düþünür. Ayþe Haným ise Mehmet Bey’in “duvar” olduðunu düþünür. Bu patern Mehmet Bey ve Ayþe Haným arasýnda daha önce de defalarca yaþanmýþtýr.
Kadýnlar daha çok talep ederken erkekler uzaklaþýyor
Talep etme uzaklaþma paterninde, %80-oranýnda konuþmak için ýsrarla talepte bulunan kadýn, uzaklaþan ve içe kapanan kiþi erkektir. %20 oranda ise konuþmak için ýsrarcý talepkar olan erkek, uzaklaþan ve içe kapanan ise kadýndýr.
Talep - uzaklaþma paterninin üç farklý izahý var
Bu paterndeki kadýn erkek farklýlýðý, “Erkekler Mars’tan kadýnlar Venüs’ten” adlý kitabýn yazarý John Gray tarafýndan kadýn ve erkeklerin doðasýnýn farklýlýðý ile izah edilir. John Gray: “Kadýnlarýn sorunlar üzerine daha fazla konuþmak isterlerken, erkekler az konuþup, soruna yoðunlaþma eðilimindedir” der.
Duygu Odaklý Eþ Terapisi’nin kurucusu Susan Johnson “Talep - uzaklaþma” döngüsünün “baðlanma ihtiyacý ve eþi kaybetme korkusu” ile iliþkili olduðunu ifade eder. Johnson’a göre, bu patern eþlerden biri diðerine ulaþmaya çalýþýp da güvenli bir temas kuramadýðýnda oluþur. Talep eden eþ ihtiyacý olan duygusal yanýtýn peþindedir. “Güvenli baðlanma oluþmadýðýnda eþler savaþ ya da kaç moduna girerler”.
Kanaatimce “Talep - uzaklaþma” paterninin sebeplerinden biri de mizaç farklýlýðýdýr. Bazý kiþiler yalnýz eþ iliþkilerinde deðil diðer tüm iliþkilerinde sorun ve beklentilerini mizaçlarýndan dolayý daha güçlü ve duygu üzerinden ifade ederken bazý kiþiler yine mizaçlarýndan dolayý sorun ve beklentileri daha az dile getirmekte ve iç dünyalarýna taþýma eðilimindedir.
Eþlerin defalarca yaþadýklarý paternin fakýna varmalarý, bunun sebebini anlamalarý ve patern tuzaðýný deðiþtirmeleri iliþkilerinde dönüþüme ve iyileþmeye neden olur.
