Bu yazý eþ seçimi ile ilgili yazý dizimin altýncý yazýsý olacak. Eþ seçiminde etkili beþ unsur olduðunu düþünüyorum. Bunlar; fiziksel özellikler, çoklu zeka, kiþilik özellikleri, sosyal kimlik ve evlilik felsefesi þeklinde.
Bugünkü yazým beþinci unsur olan evlilik felsefesi üzerine olacak. Evlilik felsefesi; “evlilik ile ilgili inançlarý” , “eþ ve evlilikten beklentileri” ve “evliliðe verilen anlamý” içeriyor.
Evlilik ile ilgili inançlar
Evlilik ile ilgili inançlarýn ilk boyutu, “evliliðe olumlu veya olumsuz bakmak” ile ilgili. Eþ adaylarýndan birinin “evliliði iliþkiye zarar veren bir hal” olarak gören bir inancý varsa, diðer kiþi umutsuz bir evlilik bekleyiþi içinde olabiliyor. Bu inançtaki kiþi evlenmekten kaçýnabilir.
Evliliðe bakýþýn diðer uç düþünmesi ise; evlilikle her þeyin olumlu yönde deðiþeceðine yönelik olanlardýr. Bu bakýþ açýsýnda evlilik bir “sihirli deðnek” olarak algýlanýr. Kiþi evlenirse kendisi için hayatýn bambaþka olacaðýný düþünebilir.
Ýkinci inanç ise, evliklerin seyrine yönelik olumsuz ve olumlu inançlardýr. Olumsuz inançlara sahip olanlar, evlenme fikrine karþý olmamakla birlikte, evliliklerin eninde sonunda mutsuz, tatsýz olacaðý, bozulmaya mahkum olduðuna inanma eðilimindedirler. Bu inancý olan kiþiler, evlenmekten kaçmasalar bile evliliðe yatýrýmlarý düþük olabilir. Bu inançlar “kendini doðrulayan kehanet” sürecine sebep olarak iliþkiyi olumsuz sona mahkum edebilir.
Evliliklerin seyrinin olumlu olacaðýna inanma evlilikleri olumlu etkileyebilirken, evliliði sorunsuz bir iliþki olmasý gerektiði inançlarý hayal kýrýklýklarý yaþatabilir
Evlilik ile ilgili inançlarýn diðer bir boyutu da; “kadýn erkek rolleri” ile “kadýn ve erkek olmanýn doðasýna yönelik inançlardýr”. Bu inançlar; ailede kararýn nasýl alýnacaðý, aile ilgili sorumluluklarýn nasýl paylaþýlacaðý, paranýn kazanýlmasý ve yönetimi gibi alanlarý önemli oranda etkileme potansiyeline sahiptir. Eþ adaylarýnýn bu inançlarý ile karþýsýndaki gerçek kiþinin halinin uyumlu olup olmadýðýný anlamasý gerekir.
Eþ ve evlilikten beklentiler
Eþ iliþkilerini etkileyen unsurlardan biri de eþlerin evlilikten beklentileridir. Hepimizin ihtiyaçlarý ve bu ihtiyaçlarýmýzýn karþýlanma beklentimiz var. Evlilik insani ihtiyaçlarýmýzýn ve beklentilerimizin karþýlanacaðýný umduðumuz en yakýn ve özel insan iliþkisidir.
Evliliðimizin; sevilme, kabul edilme, onaylanma ve yakýnlýk gibi psikolojik ihtiyaçlarýmýzý ve ekonomik, bakým, cinsellik gibi maddi ihtiyaçlarýmýzý karþýlamasýný bekleriz. Ýnsanlar bu ihtiyaçlarý hissetme düzeyleri ve ihtiyaçlarýnýn karþýlanma halinin tanýmý açýsýndan farklýlýk gösterirler. Eþ adaylarýnýn ihtiyaç ve beklenti düzeyleri açýsýndan birbirinden ne kadar uyumlu veya uyumsuz olduklarýný bilmeye ihtiyacý var.
Evliliðe verilen anlam
Eþ iliþkilerinin felsefesi açýsýndan üçüncü unsur ise, evliliðe verilen anlamdýr. Evliliklerin kýsýr çatýþmalardan kurtulmasý, mekanik olanýn ötesine geçmesi için varoluþsal ve manevi bir boyut kazanmasýna ihtiyacýmýz var. Üst deðerlerin, üst bir felsefenin, kutsal bir baðýn, manevi bir boyutun olmadýðý iliþkiler daha zayýf ve kýrýlgan olma eðiliminde. Eðer eþler bu manevi boyut açýsýndan uyumlu iseler, evlilik baðlarý güç kazanýyor.
Eþlerin iliþkileri üzerinden anlam yaratma yollardan biri olabilir. Birbiriyle harmonik ve nitelikli bir uyum içinde olmak, çocuklarýný böyle bir atmosferde yetiþtirmek anlam yollarýndan biri olabilir.
Müslüman bir zihin, hayatý anlamý olan bir süreç olarak anlar. Doðumdan ölüme kadar devam eden hayat yolculuðumuzun bir anlamý vardýr. Eþ olmak, bu varoluþsal hayat yolculuðunu beraber yapmaktýr.
Eþ olmak, sadece yardýmlaþmaya yönelik fonksiyonel bir birliktelik, veya beyin kimyasý üzerinden oluþan bir yakýnlýk deðil, ayný zamanda ilahi olan üzerinden de birbirine baðlanmaktýr.
