Bu yazý eþ seçimi ile ilgili yazý dizimin beþinci yazýsý olacak. Daha önceki yazýlarýmda eþ seçiminde etkili dört unsur olduðunu söylemiþtim. Bunlar; fiziksel özellikler, çoklu zeka, kiþilik özellikleri, sosyal kimlik þeklindeydi.
Eþ seçiminde beþinci unsur olarak ‘evlilik felsefesi’
Mesele üzerine düþünmeye devam ederken beþinci unsuru eklemeye karar verdim. Sonuçta yazdýðým þeyler baþka bir yerden alýntý veya derleme deðil. Bir meseleyi anlama ve inþa etme süreci yaþýyorsanýz deðiþim iþin doðasýnda var. Beþinci unsur olarak “evlilik felsefesi” baþlýðýný kullanýyorum. Evlilik felsefesi; kiþi için “evliliðin anlamý”, “evlilik ile ilgili inançlarý” ve “eþten beklentileri” içeriyor. Bir sonraki yazým “evlilik felsefesi” üzerine olacak.
Sosyal kimliði oluþturan unsurlar
Bugünkü yazýnýn odaðý, bu beþ unsurun dördüncüsü olan sosyal kimlik olacak. Sosyal kimlik; kiþiyi toplum içinde benzeþme ve farklýlýk açýsýndan ait olduðu grubu tanýmlamak için kullanýlýyor. Cinsiyet, yaþ, eðitim, ekonomik durum, din, mezhep, ýrk, etnik kimlik, ideolojik aidiyetler, memleket, aile kökeni vb. sosyal kimliðimizin parçalarý.
Bizim aidiyetimiz, baþkalarýnýn bizi algýlamasý
Sosyal kimliðin iki temel unsuru var: Birinci unsur, bizim aidiyetlerimiz üzerinden kendimizi sosyal kimlik gruplarý içinde konumlandýrmamýz. Ýkinci unsur ise; baþkalarýnýn bize bakarak bu konumlandýrmayý yapmasý. Bazen bu konumlandýrma kültürel normlar ve grup dinamikleri üzerinden daha hafif bir þekilde yapýlýrken, bazen yasalarýn da katýldýðý bir þekilde daha sert yapýlabilir.
Sosyal kimlik insan iliþkilerini etkiliyor
Sosyal kimliðimiz hem bizim kendi özsaygýmýzý etkilediði gibi baþkalarýyla iliþkimizi de etkileme gücüne sahip. Ayrýmcý yasalar ve sosyal düzen olmadýðý durumlarda bile, kültürel algýlar üzerinden yürüyen sosyal kimlik, insanlarýn hayatlarýný önemli oranda etkiler.
Toplumumuzda; zengin / fakir olmak, dindar / seküler olmak, Sünni / Alevi olmak, Türk / Kürt / Çerkez olmak, Doðulu / Batýlý / Karadenizli/ Egeli olmak siyasal ve sosyal hayatýmýzý etkilediði kadar eþ seçimini ve iliþkilerini de etkileme potansiyeline sahip.
Sosyal kimlikleri takmayan kiþiler ile sosyal kimliðe sýkýþanlar
Bazý insanlar sosyal kimlikler arasýndaki var olan siyasal gerilimin iki insanýn özel iliþkisine etki edebilmesini saçma ve itiraz edilmesi gereken bir hal olduðunu düþünürler. Bazý insanlar ise bu farklýlýklarý oldukça önemseyen ve kendi grubu dýþýna çýkmak istemeyen tutumlar gösterirler. Çoðu insanýn pratikteki tutumu ise bu iki uçun arasýndadýr.
Sosyal kimlik açýsýndan benzeþme ve farklýlýk
Evleneceðimiz kiþinin sosyal kimlik açýsýndan bize benzer ve farklýlýðý iliþkiye kendine özgü dinamikler getirir. Eþ araþtýrmalarý aðýrlýklý olarak benzerliklerden yana tavýr almakla birlikte, benzerlik kural haline getirilemez.
Mesleðim gereði, sosyal kimlik farklýlýklarý üzerinden kendi aralarýnda ve özellikle aileleriyle iliþkilerinde sorun yaþayan çift öyküleri dinliyorum. Babasýnýn bir Karadenizliye veya Doðuluya kýz vermeyeceðini söylerken aðlayan aþýk kýzlarý dinliyorum. Öbür taraftan, mutlu evlilik çalýþmalarýnda; sosyal kimlik açýsýndan farklý olup, bu farklýlýklar içinde mutlu olmayý baþarmýþ çiftlerin varlýðýný da biliyorum.
Farkýnda olmak irademizi özgür kýlar
Önemli olan, eþ adaylarýnýn sosyal kimlik hallerinin iliþkilerine getireceði dinamiklerin farkýnda olup, bunu yönetip yönetemeyeceklerine yönelik karar vermeleridir. Seçimlerimiz hakkýnda farkýnda olmak; irademizi özgür, bizi daha dayanýklý kýlar.
