Bu yazý eþ seçimi ile ilgili yazý dizisinin yedinci yazýsý olacak. Eþ seçiminde etkili beþ unsur olduðunu yazmýþtým. Bunlar; fiziksel özellikler, çoklu zeka, kiþilik özellikleri, sosyal kimlik ve evlilik felsefesi þeklindeydi. Bu beþ unsurun her birini açýklamýþtým. Bu yazýnýn konusu, bu beþ unsura ayný anda bakýp, toplam bir deðerlendirmenin nasýl yapýlabileceði üzerine olacak
Bütün parçalarýn toplamýndan farklý
Eþ seçiminde analizci bakýþ açýsýnýn en büyük problemi, çok sayýda faktörün ayný anda deðerlendirilmek zorunda olmasý. Beþ unsurun her biri onlarca alt faktöre sahip. Bu sebeple de sadece beþ faktörle deðil, yüzlerce faktörle karþý karþýyayýz. Üstelik bu faktörler bir araya geldiðinde birbirlerini dinamik ve organik bir þekilde etkileyip, dönüþtürüyorlar. Yani iþimiz kolay deðil. Yine de analizle daha iyi hale gelmek, en azýndan büyük yanlýþlardan uzak durmak mümkün.
Beþ unsuru deðerlendirirken dört kriter
Aslýnda iþi basitleþtirmenin bir yolu var. Beþ unsur açýsýndan önce kendimizin sonra da eþ adayýnýn profilini çýkardýktan sonra, bu profilleri dört kriter açýsýndan deðerlendirmek. Bu dört kriteri þöyle tanýmlayabilirim; denklik, benzerlik, kötü olaný ayýrt etme ve farkýndalýk. Þimdi bu dört kriteri tek tek açayým.
Denklik
Eþleþmede denklik kültürel kodlarýmýzda tanýmlanmýþ bir mevzu. Halk dilinde “davul bile dengi dengine çalar” denmiþ. Geleneksel yaklaþýmýmýz, denk olanlarýn evliliðinin daha uygun olacaðýný söylüyor.
Modern literatürde bu mesele kulaða itici gelecek þekilde “piyasa deðeri” olarak adlandýrýlýyor. Bu yaklaþýma göre; eþ arayan kiþiler bir piyasa oluþturur. Her kiþinin eþ bulabilme açýsýndan bir piyasa deðeri vardýr. Kiþiler piyasa deðerlerinin altýnda eþleþirlerse, zamanla deðerlerini bulmadýklarýna dair bir gerilim içine girerler. Eþ uyumlarý bozulur. Buradaki piyasa deðeri güzellik, kiþilik özellikleri, zeka, eðitim, sosyoekonomik seviye gibi çoklu faktör üzerinden oluþtuðunu unutmamak lazým.
Bu yaklaþýmýn sinir bozucu bir tarafýnýn olduðunu biliyorum. Derslerimde ne zaman bu konuyu anlatsam, öðrencilerimin yüzü asýlýrdý. Bu yaklaþým sinir bozucu olsa da asýlan yüzler bu yaklaþýmýn gerçek hayatta olup bitenlerle ilgili bir þeyler söylediðinin göstergesi.
Benzerlik
“Eþlerin birbirine benzer mi olmasý farklý mý olmasý daha iyidir?” sorusu artýk cevaplanmýþ durumda. Benzer olmanýn hem birbirini çekmede, hem de mutlu bir iliþkide bariz avantajlý olduðunu biliyoruz. Beþ unsur açýsýndan ne kadar benzerseniz, evlilik uyumu artacaktýr.
Her ne kadar bazý kiþiler için kendinden farklý olanýn bir çekimi olsa bile uzun iliþkide bu farklýlýðý yönetmek gibi bir zorluklarý olacaktýr. Kiminle evlenirsek evlenelim, bazý faktörler açýsýndan farklý olmamýz kaçýnýlmaz. Fakat ne kadar benzersek o kadar iyi.
Kötü olanýn ayýrt edilmesi
Eþ seçiminde en önemli görevlerden biri de kötü insaný tanýmak ve uzak durmak. Kötü insanýn tanýmý ahlak kurallarý üzerinden yapýlabilir. Baþkalarýný çýkarlarý için aldatan, yalan söylemeyi adet haline getiren, çalarak mal biriktiren, þiddet kullanýp zorbalýkla insanlarý sindiren, kötülük yapýp vicdan azabý hissetmeyen, þehvet peþinde koþarak kadýn/erkek avcýlýðý yapan kiþileri tanýmak ve uzak durmak.
Yakýþýklý psikopatý tanýmak kýrmýzý ýþýkta durmayý öðrenmekten daha önemli. Psikopatlar bu çaðda avcýlýk için en önemli silahýn romantizm olduðunu biliyorlar. Biraz yakýþýklý bir psikopat, avý için en romantik sözleri ve davranýþlarý önünüze serebiliyor. Elde ettikten sonra da malý gibi kullanmak istiyor.
Farkýndalýk
Kiminle evlenirsek evlenelim, bir dizi olumlu yaþantýlar ve sorunlar çýkmýþ olacak. Farkýndalýk, hangi tür mutluluk ve mutsuzluðu seçtiðimizi bilmektir. Bu evlilik bana þu güzellikleri getirebilir, þu zorluklarý getirebilir diyebilmektir.
