Esenyurt'ta feci bir cinayet iþlendi. Genç yaþtaki insanlar katledildi. Soðukkanlý, küçük bir tartýþma, incinen gururlar... Bunlar iþin görünen kýsmý. Bu cinayet ilçenin bütün suç, patoloji ve anomi boyutlarýný kamuoyunun dikkatine sundu. Bir olguyu açýða vurdu. O da yeni küresel getto olgusudur.
1989 yýlýna kadar Büyükçekmece'ye baðlý olan bir mahalle, 2022 yýlýnda 1 milyon 127 bin küsur nüfusa ulaþýyor. Bu kadar hýzlý büyüme beraberinde birçok sorunu ve tehdidi getiriyor. Yerleþim, konut, karmaþa, göçmenler... Baþlangýçta bütün bunlar Türkiye'nin ulusal sýnýrlarýyla ilgili olan sorunlardý. Türkiye'de hýzlý kentleþme ve hýzlý yerleþmenin getirdiði dezavantajlar. Çatýþmalar da, yolsuzluklar da, heterojenliðin ürettiði gerginlikler de buradan geliyordu.
Ancak 2022 yýlýnda, nüfusu Türkiye'deki birçok þehirden daha büyük olan ve 1 milyonu geçen bir ilçe, bambaþka sorunlarla beraber var artýk. Bölgesel çatýþma ve savaþlarýn ürettiði dýþ göçün de önemli bir merkezi olmuþ. Baþlangýçta Tepebaþýna gelen siyah göçmenler, þimdi burada yoðunlaþýyorlar. Afganistan ve Suriyeli göçmenler de burayý mekân tutuyorlar.
Ýlçede yeni suç gruplarý doðmuþ. Kaçak göçmenler ve çete hesaplaþmalarý bunlarýn baþýnda yer alýyor. Ayrýca hýzlý büyüme ve yapýlaþma da baþka sorunlar üretiyor. Kentsel dönüþüm programlarýnýn eþitsiz ve gayri adil yürütülmesi ile beraber baþka paradokslar ortaya çýkýyor. Eþitsizlik burada da derinleþiyor. Gecekondu ve lüks rezidanslarýn ilçedeki beraberlikleri bunun yansýmasý.
Hýzlý nüfus artýþý, kanunsuzluk, yabancý göçmenler ve çeþitli suç gruplarýnýn üremesi ile beraber gündelik hayatý da epeyce güç hale gelmiþ durumda. Ýnsanlar sokaklara tek baþýna çýkmaktan korktuklarýndan bahsediyor. Kanunlarý kimi çete gruplarý ve çevrelerin uyguladýðý izlenimi var. Þehir ortasýnda yeni tür eþkýyalýk!
Aþýrý kültürel ve etnik heterojenlik ve hýzlý göçlerle gelen hýzlý dolaþýmlar çeþitli kanunsuzluklara ve gayri meþru iliþkilere yol veriyor. Nitekim günlük kiralanan daireler çok yaygýn. Bunlarla ilgili kayýrlar da tutulmuyor. Bu yapýda fuhuþ ve gayri meþru iliþkiler yaygýnlaþmýþ.
Eskiden çoðunlukla iç göçle oluþan gettolaþmalar vardý ve bunlar kapalý yapýlar olarak sadece belli bir inanç, belli bir bölge, belli bir etnik grup ya da en alt sýnýflardan oluþuyordu. Þimdi ortaya çýkan gettolar, artýk küresel nitelikte. Yabancýlar da bu yapýlarda yer alýyor. Kaçak göçmenlerle gelen kaçak iþler, kayýt dýþý tutumlar, fuhuþ, uyuþturucu ticareti...
Birçok þehirden daha büyük küresel gettolar ortaya çýkýyor. Bunlar sadece bir ilçeyi ya da þehri deðil, bütün bir toplumu tehdit edecek geliþmeler. Esenyurt'taki sosyoloji sadece ilçede yaþayan bir milyon küsur için tehlike oluþturmuyor. Ayný zamanda Ýstanbul ve Türkiye için de tehdit edici. Çünkü bu küresel gettolar, kendi içindeki þebekelerle kapalý olmakla beraber, kendileri gibi olan gruplarla ve suç örgütleriyle küresel iliþkiler içinde yer alýyorlar. Göçmen kaçakçýlýðý öyledir mesela. Ya da uyuþturucu ticareti.
Küresel gettolar, ulusal gettolara göre çok daha büyük sorunlar üretir. Bu nedenle kanunlarýn egemenliði, iskân politikalarý, kaçak göçmenleri engelleme, kentsel dönüþümün adil ve eþitliðe uygun gerçekleþmesi gerekir. Yoksa birçok katil, psikopat, uyuþturucu kaçakçýsý ve çete gruplarý üremeye devam eder. Bunlar Ýstanbul ve diðer bütün þehirlerimize bu patolojileri, bulaþýcý hastalýklar gibi yayarlar.
