Bu yazýmýzda, 5434 sayýlý Yasa kapsamýnda çalýþan devlet memurlarýnýn toptan ödeme veya kesenek iadesi yapýlarak tasfiye edilen hizmetlerinin ihya edilmesi ve borçlanma yapýlmasý suretiyle, 5510 sayýlý Yasa’ya göre kendilerine veya dul ve yetimlerine aylýk baðlanmasý konusunu ele alacaðýz.
5510 sayýlý Kanunun yürürlüðü girdiði 2008 yýlý Ekim ayý baþýndan önce iþtirakçi (memur) olup, 2008 yýlý Ekim ayý baþýndan sonra, 5510 sayýlý Kanunun 4. maddesinin birinci fýkrasýnýn (a) ve (b) kapsamýnda sigortalýlýðý (eski deyimle SSK, BAÐ-KUR) bulunmayanlardan;
a) Re’sen, sicilen, malulen veya yaþ haddinden emekliye sevk edilenlerden hizmet sürelerinin aylýk baðlanmasýna yetmemesi nedeniyle tarafýna toptan ödeme yapýlmak suretiyle hizmetleri tasfiye olanlarýn,
b) Kesenek iadesi yapýlmak suretiyle hizmetleri tasfiye olanlarýn,
c) Ýstifa etmek suretiyle görevinden ayrýlanlarýn,
d) (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilenlerden ölenlerin dul ve yetimlerinin,
borçlandýrýlacak veya ihya edilecek hizmetleri ile birlikte 5510 sayýlý Kanuna göre aylýða hak kazanmalarý ve 5434 sayýlý Kanuna (mülga hükümleri dahil) göre aylýk baðlanmasý þartlarýný taþýmalarý halinde borçlanma ve ihya iþlemleri yapýlýr.
Kesenekleri iade edilmek veya toptan ödeme yapýlmak suretiyle hizmetleri tasfiye olanlar ile borçlanma yapanlarýn bu hizmetleri ihya ve borçlanma için gerekli paranýn yatýrýldýðý tarihten itibaren geçerli hizmet olarak dikkate alýnacaktýr.
Ýlgililer hakkýnda yapýlan ihya iþlemlerinde ihya ve borçlanma tutarýnýn hesaplanmasý mülga 5434 sayýlý Kanun hükümlerine göre yapýlacaktýr.
Mülga 5434 sayýlý Yasa’nýn 66. maddesine göre, dul eþe aylýk baðlanmasý için vefat eden iþtirakçinin (memurun) en az 10 yýl hizmetinin olmasý gerektiðini belirterek, konuya iliþkin iki örnek verelim.
Örnek 1- 5434 sayýlý Kanuna tabi çalýþmakta iken 10.2.2004 tarihinde vefat eden ve söz konusu tarih itibariyle 5 yýl 2 ay hizmeti bulunan iþtirakçinin, eþine hizmetinin aylýk baðlamaya yetmemesi nedeniyle toptan ödeme yapýlmýþtýr. Daha sonra, 15.10.2008 tarihinde yürürlüðe giren, 5510 sayýlý Kanunun 32. Maddesine göre vefat eden memurun 1800 gün prim gün sayýsýnýn olmasý halinde dul eþe aylýk baðlanmasý mümkün hale geldiðinden, 5510 sayýlý Kanunun geçici 4. maddesi uyarýnca eþin yazýlý müracaat etmesi halinde toptan ödeme yapýlan hizmetinin ihya iþlemi yapýlarak, eþe aylýk baðlanacaktýr.
Örnek 2- 5434 sayýlý Kanuna tabi çalýþmakta iken vefat eden ve vefat ettiði tarihte 3 yýl 10 ay hizmeti bulunan iþtirakçinin hizmet süresinin dul ve yetimlerine aylýk baðlanmasýna yetmemesi nedeniyle eþe, çocuða ve anneye toptan ödeme yapýlmýþtýr. Eþinin askerlikte geçen 1 yýl 6 ay süresinin borçlandýrýlarak tarafýna aylýk baðlanmasýný istemesi halinde, askerlik süresi mülga 5434 sayýlý Kanun hükümlerine göre borçlandýrýlacak, tahakkuk eden borç tutarý ile 3 yýl 10 ay hizmetinin ihyasý için yatýrmasý gereken paranýn tamamý aylýk baðlanma talebinde bulunan eþten tahsil edilecektir.
Ýhya iþlemlerinin yapýlabilmesi için aylýk baðlanmasý talebi yeterli olacaðýndan ayrýca SGK tarafýndan ihya talep dilekçesi istenmeyecektir. Ancak, borçlanma iþlemlerinin yapýlabilmesi için borçlanma talep dilekçesi istenecektir.
Sözün özü, çevrenizde aylýk baðlanamamýþ iþtirakçi (memur) dul veya yetimi varsa, bilgilendirmeniz de yarar var.
