Evliliklerde eþler arasýnda sorun ve zaman zaman uzlaþmazlýk yaþanmasý kaçýnýlmazken, kavga etmek ise kaçýnýlmaz deðil. Aslýnda sorundan yýkýcý kavgaya kadar bir süreç var. Bu süreç durdurulmazsa; sorun, uzlaþmazlýk, tartýþma, kavga, yýkýcý kavga ve küslük/cinsellikten uzaklaþma/evden ayrýlma gibi ardýþýk yaþantýlara sebep olabilir. Bazý eþler sorun yaþadýklarýnda bunu uzlaþarak aþýp iþi tatlýya baðlarken; bazý eþler yýkýcý kavgaya kadar ilerler. Bu yazýnýn amacý bir sorunun yýkýcý kavgaya nasýl evrildiðinin aþamalarýný ortaya koymak ve bu sürecin her aþamasýnda nasýl durdurulabileceðini göstermektir.
Tüm dünyada eþler en fazla birbirlerinin aileleri, cinsellik, para, ev iþleri, çocuklarýn yetiþtirilmesi ve boþ zamanlar üzerinden kavga ederler. Yine de her bir evlilik için özel bir liste vardýr. Eþler ettikleri kavgalarý gözden geçirirlerse kendi özgün listelerini ortaya koyabilirler. Eþlerin en sýk kavga ettikleri meseleleri bilmesi onlarda bir farkýndalýk saðlayabilir. Örneðin kavga listelerindeki bir mesele geldiðinde “kavga çýkabilir, dikkatli olmalýyým” türünden bir iç telkin ve karar alma ile kavga sürecine girmeyi engelleyebilirler. Bu aþamada durabilmek en az zararlý durumdur.
Eþler sorun yaþadýklarý ve sorunu kendi bakýþ açýlarý ile ortaya koyduklarý zaman uzlaþmazlýk yaþamýþ olurlar. Aslýnda uzlaþmazlýðý dile getirmek sorun çözmeye çaðrý ve kýrgýnlýðý önlemey hizmet edebilir. Bu anlamda uzlaþmazlýðý dile getirmek fonksiyoneldir. Aksi halde eþler yaþadýklarýný içlerine atýp iç dünyalarýnda daha fazla büyütebilirler.
Uzlaþmazlýk doðal olarak iki farklý bakýþ açýsýnýn varlýðý anlamýna gelir. Bu aþamanýn temel meselesi “iki farklý bakýþ açýsý olabileceðini kabul edip edememe meselesidir”. Bu aþamada sorun uzlaþmazlýðýn iletiþimidir. Eþler kendi bakýþ açýlarýný nasýl ifade ettikleri ve eþlerinin ne demeye çalýþtýðýný anlama halleri temel meseledir. Eþler kendi bakýþ açýlarýný sert, kýrýcý veya keskin dile getirebilirken; yumuþak, ben diliyle kýrýcý olmadan da dile getirebilirler. Eþler birbirini dinlemezken, birbirlerini aktif dinleyebilirler de. Bu aþamada “sýralý konuþma” oldukça iþe yarar. Bu teknikte eþler sýrayla biri derdini anlatýrken diðeri onu can kulaðýyla dinler. Eþlerin büyük kýsmý bu aþamada kalýrlar ve kendi normallerine dönerler. Bazýlarý ise uzlaþmazlýktan tartýþmaya geçerler.
Tartýþma yaþamanýn göstergesi eþlerin birbirlerini dinlememesi, karþýlýklý atýþmaya baþlamasý, kendi pozisyonlarýný savunma seslerin ve duygusallýðýn yükselmesidir. Tartýþman halinin temel psikolojisi “Haklý veya haksýz olma mücadelesidir”. Tartýþmaya baþlamýþ eþler yükselmiþ ses tonlarý ve yükselmiþ duygudurumlarý ile kendilerinin haklý eþinin haksýz olduðunu göstermeye çalýþýrlar. Eðer iliþkide kötü kiþi, sömürü ve þiddet varsa haklý haksýzlýk mücadelesi gereklidir. Eðer iliþkide zalim ve mazlum hali yoksa haklýlýk tartýþmasý iþe yaramaz.
Önümüzdeki yazýda bu sürecin diðer parçalarý olan kavga, yýkýcý kavga ve küsme/yatak ayýrma/evden ayrýlma ile devam edeceðim.
