Öfke kontrolsüzlüðüne baðlý þiddet, eþler arasý þiddetin sýk nedenlerinden biridir. Ani öfkelenme, öfkelendiðinde söz ve davranýþ kontrolünü kaybetme nadir görülen bir durum deðildir.
Ýnsanlar öfke kontrolü açýsýndan farklýdýrlar. Spektrumun bir ucunda oldukça sakin ve öfke kontrolü olan kiþiler bulunurken, spektrumun diðer ucunda sinirli ve öfke kontrolü olmayan kiþiler bulunmaktadýr.
Öfke hem iþlevsel hem yýkýcý
Öfke kiþinin risk altýnda iken savaþma tepkisi üretebilmesi açýsýndan elzem insani duygulardan biri. Doðru yerde ve uygun miktarda olduðunda koruyucu özellikleri var. Ama öfke, yaygýn, sýk ve kontrolsüz patlama þeklinde olduðunda, insan iliþkilerinde yýkýcý etkide bulunuyor. Öfke kontrolü olmayan bir eþ, elinde pimi çekilmiþ bir bomba gibi olabiliyor.
Öfke patlamasý frenin patlamasýna benzer
Öfkeli olmadýklarýn da þiddete eðilimi olmayan, þiddeti güç siyaseti olarak kullanmayan bazý kiþiler, öfkelendiklerinde kontrolden çýkýp sözel veya fiziksel þiddet üreten kiþilere dönüþebiliyorlar. Bu kiþiler öfke patlamasý sýrasýnda; baðýrýp çaðýrma, eþyalarý kýrma, duvarlarý yumruklama, insanlara vurma gibi þiddet davranýþý gösterebiliyorlar. Öfke nöbeti sonrasýnda ise, piþman olup özürler dileyebiliyorlar. Bu kiþilerin öfke patlamasý sadece eþlerine deðil, ayný zamanda anne babalarýna, kardeþlerine, çalýþma arkadaþlarýna, gündelik hayatta karþýlaþtýklarý kiþilere karþýda olabiliyor. Bu kiþiler öfkelerini kontrol edemediklerinden dolayý, trafikte kavga edip karakolluk olabiliyorlar.
Öfke kontrolü olmayan eþin öyküsü
Ahmet Bey 40 yaþýnda, evli, üç çocuklu, küçük çaplý bir atölye sahibi. Eþi Ayþe Haným, Ahmet Bey’in öfke patlamalarýndan müzdarip. Ayþe Haným, eþini normalde iyi niyetli bir insan olarak tanýmlýyor. “Evine ve çocuklarýna düþkün bir babadýr” diyor. Ahmet Bey’in küçük bir þeyden öfke patlamasý yaþayýp, baþka bir adama dönüþtüðünü söylüyor. Ahmet Bey öfke patlamasý yaþadýðýnda, baðýrýp çaðýrarak, eþyalarý yerlere atýyormuþ. Bir kaç kez Ayþe Haným karþýlýk verdiðinde, kendisine de tokat attýðý olmuþ. “O zamanlarda ondan korkuyorum” diyor. Ýþyerindeki çalýþanlarý da normalde Ahmet Beyi adaletli ve güvenilir biri olarak bilirlermiþ. Ýþçilerinin haklarýný hep zamanýnda ödermiþ. Onlar da Ahmet Bey’in öfkesinden þikayetçi. “Onun ne zaman öfkeleneceðini kestiremiyoruz” diyorlar. Ahmet Bey öfkesini þöyle tarif ediyor: “Hocam öfkemin bana ve çevreme zarar verdiðini biliyorum. Yapmamak için karar da alýyorum. Ama aniden baþka bir adama dönüþüyorum. Hani “Hulk” diye yeþil adama dönen bir film var ya, o adam gibi oluyorum. Sonunda da hep piþman oluyorum. Bu nedenle eþimi ve çocuklarýmý üzdüm, arkadaþ kaybettim, trafikte çok kavga ettim, karakollara düþtüm”.
Öfke kontrolü olmayan eþe ne yapmalý?
Öfke kontrol problemleri olan kiþilerin bu özellikleri ile kendi baþlarýna baþ etmeleri zordur. Ruh saðlýðý hizmeti veren bir profesyonelle“öfke çalýþmasý”yapýlmalýdýr. “Öfke kontrol eðitimleri / programlarý”bu kiþilere yardým etmek için dizayn edilmiþtir. Öfkenin tetikleyicilerinin belirlenmesi, öfkeli hal içine girildiðinin ayýrt edilmesi ve öfkeli halde iken yýkýcý davranýþlarý durdurmaya yönelik bir dizi becerinin öðrenilmesi gereklidir.
Öfke kontrol programlarý kadýna yönelik þiddeti azaltabilir
Kadýna yönelik þiddeti azaltma mücadelesinde baþarýlý olmanýn yollarýndan biri de, bu alt grubu hedef alan “öfke kontrol programlarýný” yaygýnlaþtýrmaktýr. Türkiye’de maalesef bu türden yapýlandýrýlmýþ programlar oldukça azdýr. Eþine karþý þiddet uygulayan kiþilerin adli yolla bu programlara katýlmalarý zorunlu tutulursa, iþe yarayan sonuçlar alýnabilir.
