Daha önceki yazýlarýmda eþe karþý þiddetin altý ayrý biçimi olduðunu söylemiþtim. Bunlar; eþler arasý itiþip kakýþmaya baðlý durumsal þiddet, öfke kontrolsüzlüðüne baðlý þiddet, alkol etkisinde þiddet, ruhsal rahatsýzlýklara baðlý þiddet, psikopat eþ þiddeti ve aldatmaya tepki olarak þiddet þeklindeydi. Bu yazýda, alkol ve madde etkisiyle iliþkili eþe þiddet meselesini ele alacaðým.
Alkol sarhoþluðunun her türlü þiddet ve kaza ile iliþkisi açýk ve bilinen bir durum. Örneðin alkollü iken araç kullanmak kaza riskini arttýrýr. Alkol aile içi þiddette de benzer bir rol oynar. Normal þartlarda eþine psikolojik ve fiziksel þiddet uygulamayan kiþi, sarhoþ olduðunda kýrýcý sözler söyleyip, rezalet çýkarýp, fiziksel þiddet uygulayabilir. Ayýk hale geldiðinde ise yaptýðýndan piþman olup, tekrar alkol aldýðýnda ayný þeyleri tekrar yapabilir. Nitekim eþlerin alkol kullanýmý, TÜÝK’in “evlilikte en sýk görülen sorunlar” baþlýklý araþtýrmasýnda % 4.7 ile listeye girmiþ durumda.
***
Sarhoþken eþine þiddet uygulayan adamýn öyküsü: Ahmet Bey ve Ayþe Haným 60’lý yaþlarýn baþýnda bir çift. Ayþe Haným evi terk edip, çocuklarýnýn yanýna taþýnmýþ. Eþinin geçmiþteki sadakatsizliðinden ve alkol alýp sarhoþ olduðunda kendisine kötü davranmasýndan þikayetçi. Ayþe Haným’ýn eþi ile ilgili duygularý çeliþkili. Bir yandan ona öfkeli, öbür taraftan eþinden kopmak istemiyor. Eþini normal zamanlarda isteklerini karþýlayan bir adam olarak görüyor. En son kendisine vurmasýna çok içerlenmiþ. Ayþe Haným þöyle anlatýyor: “Normal zamanlarda da çok konuþkan deðildir ama sarhoþ olduðunda baþka bir adama dönüþüyor. Saldýrganlaþýyor, sivri dilli oluyor, aþaðýlýyor. Eðer biraz karþýlýk versem saldýrganlaþýyor. Geçen gün sarhoþtu. Ben de dayanamadým karþýlýk verdim. Yüzüme tokat attý. Beni korkuttu. Daha önce iki kez benzer durum olmuþtu. Diðerlerinde de sarhoþtu”.
Uyuþturucu madde kullanýmý eþ iliþkisini bozar: Uyuþturucu madde baðýmlýlýðý da alkole benzer bir etki oluþturabilir. Madde etkisi altýndaki eþlerin bir kýsmý þiddet uygulayabilir. Ayrýca uyuþturucu maddelerin yasal olmamasý ve pahalý olabilmesi nedeniyle de sorunlar oluþabilir. Bir eþ diðerinin parasýna zorla el koymaya çalýþabilir. Eþi para bulmaya zorlayabilir. Ortak birikimleri uyuþturucu madde almak için satabilir. Nitekim benim de araþtýrmacýlardan biri olduðum, Hazar Derneði ile Küçükçekmece Belediyesi iþbirliði ile yapýlan kadýna yönelik þiddet araþtýrmasýnda, þiddetin gören kadýnlarýn %3.3’ü þiddet görme sebebi olarak eþlerinin uyuþturucu madde kullanmasýný göstermiþlerdi.
***
Alkolün zihne alerjik olmasý: Sarhoþ iken ortaya çýkan þiddetin mutlaka durdurulmasý gerekir. Þiddet, alkolün etkisi altýnda oldu diye meþrulaþtýrýlamaz. Aksine sorunun daha büyük olduðunu gösterir. Çünkü alkol sarhoþluðuna baðlý þiddetin tekrarlama riski daha yüksektir. Ayný þeyin tekrarlamamasý için özel önlemlerin alýnmasý gerekir. En önemli tedbir de alkol alýmýnýn durdurulmasýdýr. Bu durumlarda alkole alerjik madde gibi muamele gösterilmelidir. Nasýl bünyemiz bir yiyeceðe alerjik ise alerjiden kurtulmak için o yiyecekten uzak durmamýz gerekirse, alkol de bu kiþilerin zihinlerine alerjik demek gerekir.
Daha büyük resimde, sosyal politikalar düzleminde düþünürsek, “Alkol ve madde kullanýmýný azaltan programlar” kadýna yönelik þiddetin bir kýsmýný azaltýcý bir etkide bulunabilir.
