Evliliklerin seyrini belirleyen meselelerden biri de eþler arasýnda sorun veya uzlaþmazlýk olduðunda bunun yýkýcý kavgaya dönüþüp dönüþmediðidir. Yýkýcý kavga eþlerin birbirlerine sert ve kýrýcý sözler söylediði, öfke ve nefret gibi yoðun duygular yaþattýðý, birbirlerine itmeden vurmaya kadar fiziksel þiddet gösterdikleri haldir.
Evliliklerde sorun yaþamak, uzlaþmazlýk yaþamak neredeyse kaçýnýlmazdýr. Ama kavga ve özellikle yýkýcý kavga yaþamak kaçýnýlmaz deðildir. Yýkýcý kavga eþ iliþkisine açýkça zarar verdiði için de meþru görülüp normalleþtirilemez.
Eþler arasýnda sorunlar olabilir. Çocuklarýn yetiþtirilmesi, ev iþleri, boþ zamanlar, paranýn yönetimi vb. meseleler üzerinden sorunlar yaþanabilir. Bazý eþler bu sorunlarý kibarca dile getirip, olumlu bir diyalogla sorunu konuþabilirler ve bir uzlaþma yolu bularak sorunu bu düzeyde tutabilirler. Bazý eþler ise bir sonraki aþama olan tartýþmaya geçerler. Tartýþma düzeyi ufak ve tatlý sert atýþmayý içerir, kýrýcýlýk düzeyine ulaþmaz, küsmeyi tetiklemez, eþler farklý bakýþ açýlarýný ve pozisyonlarýný ortaya koyarlar ama bunu kavga boyutuna getirmezler. Bazý eþler tartýþma aþamasýnda iþleri toparlarlar ve daha ileri gitmezler. Bazý eþler ise tartýþmadan kavga aþamasýna geçerler. Kavgada artýk sertlik, incitme ve incime ve sonrasýnda küslük vardýr. Bazý eþler bu aþamada kalýrken bazý eþler daha da ileriye giderek yýkýcý kavgaya giderler. Yýkýcý kavga yukarýda söylediðim gibi eþlerin birbirlerine sert ve kýrýcý sözler söylediði, öfke ve nefret gibi yoðun duygular yaþattýðý, birbirlerine itmeden vurmaya kadar fiziksel þiddet gösterdikleri haldir.
Sorundan yýkýcý kavgaya dört aþamalý bu süreç bazý eþlerde adým adým geliþirken bazý eþler sorundan çok hýzlý þekilde yýkýcý kavgaya geçerler. Ama her þartta eþler aralarýndaki bu sürecin akýþýnýn farkýna varmalýdýrlar. Eðer eþler kendi tekrarlayan uzlaþmazlýklarýnýn seyrini videoya çekip izleyebilselerdi, ayný senaryonun tekrar tekrar oynandýðýný görüp þaþýrabilirlerdi. Evlilik terapilerimde eþlerin bu süreci nasýl yaþadýklarýný anlamaya ve onlarýn açýkça görecekleri bir hale getirmeye çalýþýrým. Eðer eþler kendi aralarýnda yaþadýklarý bu sürecin akýþýnýn farkýna varýr ve niyetlenirlerse bu süreci durdurabilirler.
Uzlaþmazlýktan yýkýcý kavgaya geçiþ sürecini durdurmak için her aþamanýn kendine özgü müdahalesi vardýr. Uzlaþmazlýktan tartýþmaya geçiþi engellemek için derdini anlatma ve eþi dinleme çalýþmasýna ihtiyaç vardýr. Kiþi eþinin izzeti nefsine dokunmadan, onu kýþkýrtmadan, yaralamadan sorunu ortaya koymalýdýr. Ayný zamanda eþinin bakýþ açýsýnýn nasýl olduðunu anlamaya çalýþmalýdýr. Tartýþmanýn kavgaya dönmemesi için eþi suçlamama, eleþtirmeme, aþaðýlamama çalýþmasý ile öfke kontrolü çalýþmasý yapýlmalýdýr. Kavga aþamasýnda ulaþýlmýþsa tek yapýlacak þey mola tekniði ile ara vermektir. Çünkü bu aþamada artýk konuþma þanslarý kalmamýþtýr. Sakinleþmeleri için birbirlerinden uzaklaþmalarý gerekir. Eðer iþler yýkýcý kavga düzeyine de gelmiþse kriz yönetimi ve aktif onarma gereklidir.
